John Brown

John Brown wordt veelal aangeduid als "Brown van Wamphray". Lange tijd is hij daar predikant geweest. De typering "van Wamphray" onderscheidde hem van vele anderen die de naam Brown droegen. John Brown werd in 1610 geboren. Hij stierf in 1679. Als vermoedelijke geboorteplaats wordt Kirkcudbright genoemd. John Brown staat bekend als een van de Schotse kerkleiders. Dat was in die eeuw geen gemakkelijke taak. In 1655 werd hij als predikant verbonden aan Wamphray. In die gemeente heeft hij met veel vrucht mogen werken. De Heere zegende zijn arbeid. Helaas kwam bij de restauratie in het jaar 1662 een einde aan zijn bediening. De jaren 1638 tot 1660 waren jaren waarin de Schotse kerk tot grote bloei was gekomen, al bleven onderlinge twisten niet uit. Toen Karel II in 1660 de troon beklom, veranderde het beeld. Hij was een machtswellusteling, nog meer dan zijn vader was. Bij de restauratie, het herstel van de Stuarts, werd Karel II koning. Hiermee kwam een eind aan de uit de burgeroorlog voortgekomen republiek, die zich na de dood van Cromwell (1658) niet had kunnen handhaven. De monarchie werd hersteld, waardoor zowel kerkelijk als politiek een geheel nieuwe situatie ontstond.

Verbannen
Al snel werd duidelijk dat Karel II, koning van Engeland en Schotland, de hoogkerkelijke richting begunstigde. Onder invloed van zijn minister Clarendon herstelde hij de Anglicaanse kerk als staatskerk. De Puriteinen werden zwaar vervolgd. We denken in dit verband aan John Bunyan, die vanaf 1660 tot 1672 in de gevangenis te Bedford verkeerde. De oven werd ook in Schotland heter gestookt. Allen die het niet onvoorwaardelijk eens waren met de kerkelijke politiek van de koning, stonden de hevigste vervolgingen te wachten. Zo werd Richard Cameron, een bekende covenanter, in koelen bloede door dragonders neergesabeld. John Brown werd het leed evenmin gespaard. Hij werd naar de beruchte 'Tolbooth'-gevangenis te Edinburgh gebracht, nadat hij op 6 november 1662 veroordeeld was. Omdat de detentie zijn gezondheid dreigde te knakken, werd hij uit de gevangenis ontslagen en verbannen. Naar Schotland mocht hij niet terugkeren. Meerdere jaren was hij predikant van de Schotse kerk te Rotterdam. Ook daar liet Karel II hem niet met rust. De koning eiste van de Staten-Generaal dat Brown van hier verbannen zou worden. Gelukkig gaven de Staten aan die eis niet toe. Kort voor zijn dood was Brown toch nog weer in Schotland. Hij nam deel aan de plechtige bevestiging van Richard Cameron als predikant!

Werk
Brown publiceerde verscheidene geschriften. Een bekend werk is "Christ, the way" (1667). In 1678 verscheen reeds de Nederlandse vertaling, van de hand van ds. J. Koelman. De titel luidde: 'Christus, de wegh, de waarheidt ende het leven'. Het is een traktaat over Johannes 14 vers 6. We willen over dit werk enige opmerkingen maken. Het is de moeite waard om enkele gedachten van Brown naar voren te brengen. De Heere Jezus wil in Zijn afscheidsrede Zijn discipelen troosten. In Johannes 14 laat hij de ware weg tot Zijn Vader zien. John Brown zegt: „Hij is een volstrekt volmaakte, alles overklimmende, voortreffelijke, onvergelijkelijke, verkieselijke en ten volle vergenoegende Weg, nuttig voor de gelovigen in alle gevallen, in alle noden, in alle ellenden, in alle zwarigheden, in alle bekommernissen en in alle oorzaken of gelegenheden van ontroering, vrees, bezwijkingen, moedeloosheden, enz. die hen op hun weg ten hemel mochten ontmoeten." Wat een heerlijk getuigenis geeft Brown hier van de Christus der Schriften. Hij laat zien dat Christus Zijn kinderen niet verstoot. Hij heeft veel geduld met hun zwakheden. Als zij niet zulke grote vorderingen maken, blijft Hij voor hen de vriendelijke Meester.

Geboren vijanden
Brown tekent tegelijk de ellende van de diep gevallen mens. Van nature zijn we geboren vijanden van God. Ook de kinderen van God blijven in zichzelf dwaalziek. Zij hebben de verlichting van Gods Geest nodig om op dè Weg (Christus) geleid te worden. Het is een wonder dat Christus een volmaakte Middelaar is. Hij is volkomen voorzien van alles wat wij, arme zondaren, nodig hebben. Hij is de Weg, de Waarheid en het Leven. Helaas is een mens van nature tevreden met zijn eigen weg. Er is een aangeboren haat tegen al Gods wegen. „Wij begeren niet verlost te worden uit de staat waarin wij zijn", aldus Brown. Christus is echter de geschikte Weg om ons uit onze staat van schuld- en afscheiding te verlossen. Hij heeft de grote bres tussen God en ons overbrugd. Hij helpt Zijn volk uit hun staat van goddeloosheid en vijandschap. Hij doet dit door hun vuilheid en onreinheid weg te nemen. Hij neemt ook hun onwetendheid en blindheid weg. Hij is immers gezonden om de blinde ogen te openen! Christus neemt ook onze natuurlijke afkerigheid, onwilligheid en haat tegen Zijn wegen weg. Hij maakt Zijn volk gewillig op de dag van Zijn heirkracht. Hij verbreekt de kracht en heerschappij van de satan. Brown raakt in vervoering als hij deze Christus aanprijst. „O! wie zou op deze weg niet willen wandelen? Wat kan de mens moedeloos maken, die hier wandelt? Wat kan hij vrezen? (...) O, hoe veel reden is hier voor ons, om ons te verwonderen dat God zich ooit zo diep verlaagd heeft. Dat Hij een weg heeft gesteld waarlangs de zondaars en wederspannigen, die goddelooslijk van God waren afgeweken (...) weder terug mocht komen en genieten de zaligheid en het geluk in de vriendschap en gunst van die God, die de eer van zijn rechtvaardigheid had kunnen verkrijgen in ons verderf!"

Voleinder des geloofs
John Brown roept zondaars hartelijk op om Christus aan te nemen en in Hem te geloven. Leer wanhopen aan uzelf. Zijt vastbesloten om alles in en buiten u los te laten. Bid of u door de kracht van de Heilige Geest uw tegenstand tegen vrije genade mag opgeven. Zie op de gewillige Zaligmaker. Hij wil verlossen en leiden tot de Vader. Als u zich nóg steeds verzet tegen de goede God, hoor dan toch wat de Heere zegt: „Ik ben de Deur". U hebt hem volstrekt nodig om zalig te worden. Werpt u nóg tegen dat het onmogelijk is om te geloven. Wel dat is ook zo, maar vergeet niet dat dit evenzo Christus' werk is. Hij is de Werkmeester en Voleinder des geloofs. De kleinen in de genade worden door Brown niet weggestoten. Lang niet iedere gelovige is verzekerd van Zijn vereniging met Christus. Wie echter hijgt naar heiligheid en verlangend uitziet naar de dag waarop hij van de oude mens verlost zal zijn, behoeft niet te twijfelen of hij deel heeft aan Christus. De satan tracht Gods kinderen wanhopig te maken. Hij fluistert hen in, dat ze niets vorderen. Toch moeten ze in tijden van inzinkingen de Heere blijven aanroepen en in hun plichten volharden. Wanneer de duivelen losgebroken zijn, kunnen we onze wasdom en groei niet waarnemen. Het is in zo'n tijd al een groot wonder als we staande blijven. „Het zal veel voor een boom zijn dat hij blijft staan, en niet in een hevige storm ontwortelt, al houdt hij zijn bloesems niet, en al geeft hij geen vrucht. Van de bomen die in de koude winterdag noch bladeren noch vrucht dragen, moet niet gezegd worden dat ze achterwaarts gaan en niet groeien, omdat ze als de lente aankomt weer levend zullen worden en zo vruchtbaar zijn als ooit", aldus Brown. Zijn pastorale advies is, dat Gods kinderen gebruik moeten blijven maken van Christus als de Weg tot de Vader, hoe ingezonken hun geestelijke leven ook is. Christus is niet alleen de Weg, Hij is ook de Waarheid. Wij mogen niet op ons eigen verstand vertrouwen. We mogen ook niet op andere mensen bouwen. Alleen de Heere weet wat goed voor ons is. Wij moeten vasthouden aan al wat Hij ons leert door Zijn Woord en Geest. De gelovigen dienen van Christus als de Waarheid gebruik te maken. Kinderen Gods dienen op te wassen in de kennis van Jezus Christus. „Ons oog moet Hem zien als Een die uit de schoot des Vaders gekomen is (Joh. 1:18) en alzo genoegzaam bekwaam om ons de verborgenheden Gods tot zaligheid bekend te maken." Wij moeten van Zijn werk geen ongunstige gedachten hebben, omdat er zo veel hindernissen en belemmeringen zijn. Hij heeft gezegd: „Een dienstknecht is niet meerder dan zijn heer. Indien zij Mij vervolgd hebben, zij zullen ook u vervolgen." Bij tegenstand moeten we trachten niet zwaarmoedig te worden. Heel pastoraal merkt Brown op: „Hierom dienen wij ons te wachten om de moed op te geven als wij zien dat weinigen zich de waarheid aantrekken, of aan Christus' zijde staan, want Hij heeft 's mensen hulp niet nodig om Zijn werk voort te zetten." John Brown wekt hartelijk op om in tijden waarin de waarheid wordt onderdrukt, standvastig te zijn en voortdurend Christus als de Waarheid te gebruiken. Blijf getrouw. Haak niet af als velen de kerk verlaten en Christus de rug toekeren. Hij alleen kan helpen niet af te wijken en in het spoor van Zijn Woord te blijven. Alleen de Fontein die vol genade en waarheid is, zal ons in de dag der verzoeking bevestigen in de waarheid. Ken Hem in al uw wegen. Tracht alleen Gods eer te bedoelen. Besef tevens dat kennis van Gods Woord niet voldoende is om staande te blijven in de ure der verzoeking. De Heilige Geest dient ons vanuit Christus, die de Waarheid is, te bedienen. Hij geve die woorden Gods die op dat moment van onmisbare betekenis zijn om staande te blijven en krachtig verder te gaan.

Verlicht
Christus mag niet verloochend worden. Daarom mogen we op geen enkel punt van de waarheid afwijken. Wie een 'kleine' dwaling toestaat, zal weldra door een vloed van dwalingen meegevoerd worden. Sla, kinderen Gods, in moeilijke tijden uw oog op de beloften Gods. De Heilige Geest gebruikt het Evangelie om de heerlijkheid en beminnelijkheid van de gekruisigde Christus aan een verloren zondaar uit te schilderen. Het gehele werk der zaligheid is op Christus gelegd. Wat is het een machtig wonder dat Hij de Geest der wijsheid aan dwaze mensen wil schenken. En de Geest is zeer gewillig om zicht te geven op de verborgenheden Gods. „Om deze oorzaak dienen wij door het geloof de beloften van de Geest aan te grijpen, waardoor ons verstand meer en meer verlicht mag worden om de verborgen merktekenen van de goddelijke majesteit en heerlijkheid te verstaan." Wat is het droevig dat Christus zo weinig gebruikt wordt. Hij die hèt Leven is! Hij die dode zondaren hèt leven geeft, onderhoudt door Zijn Geest in de gelovigen het geestelijke leven. Zonder Hem kunnen ze niets doen.

Getrouwe leraar
De praktijk van alledag bevestigt dat Gods kinderen soms maanden dodig gesteld zijn. Vasten, bidden, bijbellezen, enz. baten zonder Christus niet. Alleen de nieuwe stralen van de Zon der gerechtigheid doen het verwelkende leven weer opademen. Sta er dan toch naar, kind des Heeren, om een diepe indruk van deze Levensvorst te hebben. Zó wordt u bewaard voor wanhoop. Ga met uw dode ziel tot Hem. Hij zal u oprichten. Brown bestraft hen die op hun plichten rusten. „Hèm moesten zij zoeken in de instellingen, opdat zij van Hem leven mochten krijgen." Wat is het erg als deze Christus, die dé Weg, dé Waarheid en hét Leven is, verworpen wordt! Als we niet leren geloven in de Zoon van God, komen we na het sterven in de eeuwige nacht. Dan worden we voorgoed uitgebannen uit de zalige tegenwoordigheid Gods. Ds. Brown heeft geweten van de schrik des Heeren, maar ook van de liefde van Christus. Die liefde drong hem. Hij zocht het behoud van Zijn hoorders en lezers. Heel pastoraal ging hij met hen om. Hij zocht hen te leiden tot Christus. Daarmee verzweeg hij hun zonden niet. Hij wees als een getrouwe leraar de zere plekken aan, opdat zij genezing zochten bij Hem die het Leven is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen