Vakantiedominee in het buitenland

Het huis waar hij werd geboren, is nog altijd de uitvalsbasis van ds. P.E.G. Wiekeraad. Toch gaan er maanden voorbij dat hij er niet of nauwelijks komt. Een groot deel van het jaar vertoeft de predikant uit Kampen buitenslands, om toeristen eraan te herinneren dat er nog een andere reis gemaakt moet worden. Als hem in het verleden was verteld dat hij nog eens parttime dominee in Duitsland zou worden, had de oud-onderwijsman dat afgedaan als een hersenschim. „God kan heel merkwaardige wegen met mensen gaan. Ik zou Engels gaan studeren, had de boeken daarvoor al in huis. Pas op het laatste moment heb ik besloten over te stappen op Duits. In 1976 kregen we een ernstig auto-ongeluk. Bijna een jaar heb ik moeten liggen. Ik heb aan dat ongeval een ernstige artrose overgehouden. Maar als mensen een deur sluiten, opent God een venster. Dat is in ons leven overduidelijk."

Vicariaat
Jarenlang doceerde Wiekeraad Duits en godsdienst aan de Agrarische Hogeschool in Dronten. Het Duitse kerkelijke leven kende hij uitsluitend via de Evangelische Kirche van Bromskirchen, waar hij al tientallen jaren een tweede woning bezit. Nadat hij zijn MO-B theologie in Tilburg had afgerond („samen met Izak Kole en Leen van Driel"), studeerde de godsdienstdocent verder aan de VU in Amsterdam. Om de theologische opleiding handen en voeten te kunnen geven in zijn dagelijkse arbeid, koos hij als hoofdvak ethiek. Met als specialisme de ethiek van de intensieve veehouderij. „Aan een Agrarische Hogeschool kun je daar meer mee dan met een scriptie over een of andere theoloog." Tegen de tijd dat de studerende docent z'n vicariaat moest gaan verrichten, kreeg hij het verzoek dit in Duitsland te doen. „In opdracht van de Evangelische Kirche verzorgde pastor Jud Nederlandstalige diensten voor Hollandse toeristen in het Sauerland. Toen Jud met emeritaat ging, moest er een opvolger komen. Een Duitse vriend van me, die als predikant zitting heeft in de synode, heeft mij voorgedragen. Ik heb het nooit gezocht, het is me van de overkant toegeworpen." Op 20 april 1987 werd Wiekeraad in Duitsland bevestigd, als predikant met een bijzondere opdracht van de Evangelische Kirche von Hessen und Nassau, in het decanaat Biedenkopf „Denk erom dat het vrij ingewikkeld is. Behoorlijk ingewikkeld! Hessen is protestants, maar wij zitten tegen de grens van Nordrhein-Westfalen aan. Dat is rooms-katholiek en valt onder het bisdom Paderborn. De protestantse gemeenten in de grensstreek van NordrheinWestfalen, heel kleine groepjes, vallen kerkelijk onder Bromskirchen. Met twee Duitse collega's heb ik een gebied onder m'n hoede dat bijna net zo groot is als de Noordoostpolder. Afwisselend preek ik in Bromskirchen, Somplar, Liesen, Hesborn en Hallenberg. 's Morgens in het Duits, 's avonds in het Nederlands."

Gedoopt
Het verschil tussen kerkelijk Nederland en Duitsland is volgens de predikant minder groot dan vaak wordt gesuggereerd. „Je komt in Duitsland alles tegen wat je ook in Nederland tegenkomt, van vrijzinnig tot oudgereformeerd. Het heet er alleen anders. Als ik zondags in Achenbach kom, waan ik me in Grafhorst, waar ik als onderwijzer ben begonnen. Dames met lange rokken, lange haren, hoed op. De opvatting dat het geestelijk in Duitsland slechter is gesteld dan bij ons, is maar ten dele juist. De kerkgang loopt er bijvoorbeeld niet achteruit. Waar honderd jaar geleden veertig mensen naar de kerk kwamen, komen nog steeds veertig mensen naar de kerk. De situatie is totaal anders. Elk huis stuurt op zondag één vertegenwoordiger. Vaak de oudste. Aangezien vrouwen ouder worden dari '^ mannen, zie je in de kerk voornamelijk oude vrouwen. Bij de overige leden van het gezin wordt de binding aan de kerk vooral bepaald door kerkelijke activiteiten. Gezamenlijke reizen, lidmaatschap van het koor, dat soort dingen. Diepgaande theologische discussies moet je niet verwachten, maar dat men helemaal niet tot een kerk behoort, kom je evenmin tegen. Een vrouw vroeg me: 'Is dat waar, dat je in Nederland kinderen hebt die niet gedoopt zijn?' Dat is in Duitsland ondenkbaar. Iedereen is gedoopt en heeft in ieder geval minstens twee jaar lang verplicht godsdienstles gevolgd."

Piëtistische inslag
Hoewel hij met zijn Duitse collega's goede contacten onderhoudt, valt de Nederlandse voorganger in een aantal opzichten uit de toon. „De meeste Duitse predikanten preken hooggeleerd. Dat zit in de structuur van de theologische opleiding ingebakken. Zelf ben ik sterk beïnvloed door de boeken van Wilhelm Busch, Jugendpfarrer in het Ruhrgebied tijdens het Derde Rijk. Een moedig man, die niet schroomde het Hitlerregime te bekritiseren en de jodenvervolging aan de kaak te stellen. Wat me in Busch aantrekt, is de wijze waarop hij jonge mensen bewoog hun hart aan Jezus te geven. Heel direct en fris, in hedendaagse taal. In z'n opvattingen deed hij veel denken aan Corrie ten Boom. In die hoek zitten wij ook wat. Regelmatig preek ik in Freie Gemeinden. Ik ben rechts-confessioneel, maar met een piëtistische inslag. We hebben een verschrikkelijke hekel aan hokjesdenken. Dat kan in ons werk ook niet. Ik heb mensen uit alle mogelijke kerkjenootschappen onder m'n gehoor. Het merkwaardige is dat ze altijd het gevoel hebben dat ik uit hun kerk afkomstig ben."

Wonderlijke dingen
De vakantiepastor beschouwt zichzelf als een opwekkingsprediker. „Iemand als Spurgeon spreekt  mij aan. Het is altijd m'n streven geweest om het hart van mensen te raken. Ze moeten aangegrepen worden door het Woord van God. Sinds enkele jaren werken we in de wintermaanden onder Nederlandse overwinteraars in het Zuiden, in opdracht van het Evangelisch Pastoraat onder Nederlan-. ders in Spanje en Portugal (EPNS). Nog meer dan in Duitsland krijg je daar mensen onder je gehoor die zelden of nooit een kerk van binnen hebben gezien. De drempel naar een echte kerk is voor velen te hoog, een zaal in een hotel stappen ze makkelijker binnen. Bij zulke mensen moet je niet met hoogtheologische thema's aankomen. Ik vertel eenvoudig wat God wil doen in het leven van een mens. Dan maak je soms wonderlijke dingen mee. Ik preekte in Roemenië eens over Lydia, hoe haar hart open ging. Dat deed ze nog niet eens zelf. Het is de Heere God, Die de harten van mensen opent. Na afloop komt er een mevrouw uit Tsjechië naar m'n vrouw toe. Nog nooit had ze in de Bijbel gelezen. 'Wanneer heeft uw man die preek gemaakt?', vroeg ze. 'Ik heb vannacht over dezelfde geschiedenis gedroomd'. Vaak zeg ik in de preek: Een paar keer in ons leven komt God heel dicht langs ons heen, dan moet je pakken!" Pakken...? „Ja, als God zo dicht langs komt, moet je pakken. Maar het is wel God Die het doet. Hij geeft je de kans."

Tekening
In Duitsland worden de Nederlandstalige diensten ook door leden van de lokale bevolking bezocht. Vooral vanwege de aanwezigheid van kinderen. „Dat vinden ze prachtig. 'Was ist hier los, es sieht nach Weihnachten aus'. Voor de dienst staan we bij de deur om iedereen te begroeten. Dat soort kleine dingen zijn heel belangrijk. Een jongen van een jaar of zeventien hoorde ik tegen z'n ouders zeggen: 'Van die knakker krijg je tenminste een hand'. Na de dienst wordt koffie geschonken en is er de mogelijkheid om over de preek na te praten. Hervormden, doopsgezinden, baptisten, vrijgemaakten, oud-gereformeerden, christelijk-gereformeerden, alles zit door elkaar. En het gaat goed. Vaak hoor je: 'Dit zou in Nederland ook moeten kunnen'. We hebben een eigen liederenbundel, waar van alles in staat. Psalmen in de oude berijming, nieuwe berijming, gezangen, liedboek, Johannes de Heer. Ik stel de liturgie zo samen, dat mensen altijd iets vanuit hun eigen kerk herkennen. Aan het eind krijgen ze een kaartje mee, met een tekst. De kinderen kunnen de dagen erna een tekening van de preek maken. Als ze die de volgende week inleveren, krijgen ze een prijs. Komen ze maar één keer, dan sturen ze 'm op. Aan de Duitse dominee in Kampen. Komt altijd aan."

Watten
Van het een kwam het ander. Op de dinsdagavonden in het hoogseizoen houdt Wiekeraad lezingen en diavoorstellingen. Een deel van de lezingen wordt uitgegeven in de serie 'Hallenberger Hefte', van de Urlauber Seelsorge. „Dat zijn we dus zelf We hebben inmiddels boekjes over allerlei onderwerpen, van 'Luther' tot 'Wat zegt de Bijbel over slapen'." Verder organiseert de predikant samen met zijn echtgenote dagreizen. Tussendoor reist hij zo nu en dan naar Harderwijk, om daar in de hervormde kerk een Duitstalige dienst te verzorgen. Met de in Hallenberg ingezamelde collectegelden worden noodlijdende gemeenten en voorgangers in Oost- Europa gesteund. „Een vriend van me uit de voormalige DDR moet zelfde tegeltjes in z'n wc metselen. Een andere bevriende predikant zit soms zaterdagsmiddags op de trekker, om voor weduwen uit het dorp het hooi binnen te halen. De vader van onze Hongaarse schoondochter dient zeven gemeenten, die hij per fiets of lopend langs trekt. Als je dan ziet hoe het bij ons toegaat, denk je weleens: Wat een verschil!" Het hele jaar door hebt u vakantiegasten onder uw hoede. Is dat niet een wat eenzijdige kudde? „Misschien wel, maar ik voel het niet zo. Het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. In Portugal zijn we dit jaar heel veel in het ziekenhuis geweest. Onder de overwinteraars is een grote groep die wat mankeert. Vooral reuma en artrose. Dat is juist de reden waarom ze de wintermaanden in het zuiden willen doorbrengen. Zelf voel ik me daar ook stukken beter dan in Nederland, al is het voor ons zeker geen vakantie. Ik probeer mensen voor Jezus te winnen. Daar ben ik de hele dag druk mee. Bijna elke zondag zeg ik in de dienst: De enige troost in leven en sterven is het eigendom van Jezus Christus te zijn."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen