Vanuit de Commissie Catechese

Catechisatie is een vast onderdeel van het werk van iedere predikant. Na de prediking neemt het onderwijs aan de jeugd van de gemeente een belangrijke plaats in. Het is de opdracht van de Koning van de kerk: leer de jongen de eerste beginselen. Het is ook voor de predikant zelf van belang dat hij steeds terugkerend contact heeft met jongeren. De wereld weet het wel: wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. In de kerk mag gelden: de Heere is de God der geslachten. En Hij werkt gewoonlijk in de weg van de middelen.

Tijdens de opleiding van aanstaande predikanten op onze Theologische School is er aandacht voor catechetiek. Zowel voor de theorie als voor de praktijk. Omdat deze lessen door mij gegeven worden, is mij gevraagd hierover een en ander te schrijven voor De Saambinder.

Bedoeling van catechese Catechisatie is een kerkelijke zaak en behoort tot de ambtelijke opdracht. Ook in het oude Israël moest er onderwijs aan de jongeren plaatsvinden. De Heere Zelf heeft dat op meerdere plaatsen opgedragen. In Deuteronomium 6 zegt Mozes: ‘deze woorden, zullen in uw hart zijn. En gij zult ze uw kinderen inscherpen en daarvan spreken...’. Asaf zegt in Psalm 78: ‘Want Hij heeft een getuigenis opgericht in Jakob; die Hij onze vaderen geboden heeft, dat zij ze hun kinderen zouden bekend maken’.
Ook in het Nieuwe Testament kunnen we vinden dat er onderwijs gegeven werd. Bijvoorbeeld in Handelingen 18:25, 1 Korinthe 14:19 en Galaten 6:6. Daar gebruikt Paulus het woord ”katechein”. Daarmee wordt gedoeld op het onderwijs in de christelijke leer in bijzondere zin. Letterlijk betekent het: van bovenaf laten klinken, met gezag meedelen.
Voor het onderwijzen worden in het Nieuwe Testament ook wel andere woorden gebruikt. Het woord ”didaskein” wordt gebruikt voor leren in het algemeen. Het wordt meestal ook gebruikt als gedoeld wordt op de leer vanuit de Thora en voor de voorlichting aangaande de christelijke boodschap in het algemeen. Daarnaast komt het woord ”paideuein” voor. Dit heeft meer betrekking op de levenshouding en het gedragspatroon in het algemeen. We kunnen denken aan ons begrip vorming. Het begrip tucht ligt er ook in opgesloten. De pedagoog verricht dit werk.

Spreken van bovenaf
Opmerkelijk is dat Paulus voor het onderwijzen in de specifiek christelijke zin niet aansluit bij de woorden didaskein of paideuein, maar eigenlijk een nieuw woord zoekt: katechein. Juist het element van met gezag meedelen, van bovenaf laten klinken, krijgt zo een eigen accent. Laten we hierop letten wanneer het over catechese gaat. Er klinkt in door: de Heere neemt het woord; dan behoren wij eerbiedig te luisteren. Dat geeft de kern van de eigen plaats van de catechisatie weer.
Met ambtelijk gezag mag het Woord des Heeren klinken, mag Het doorgegeven worden. Laat het dan beslag mogen leggen. Moge het door de Heilige Geest ingang hebben in jonge harten als het zaad der wedergeboorte en als een kracht Gods tot de zaligheid.

Praktijk vandaag
Wat de praktijk van de catechisatie betreft, beseffen we dat deze gegeven wordt in 2013. Onze jongeren zijn jongeren van dit tijdsgewricht. Dat moeten catechiseermeesters zich bewust zijn. Overigens betekent dat niet dat we steeds op allerlei actuele zaken in moeten gaan en het onderwijs aangaande de leer maar wat zouden moeten laten rusten. Integendeel. Catechisatie is principieel anders dan godsdienstonderwijs en jeugdwerk. Catechese is ‘van bovenaf spreken met gezag vanwege de boodschap van het Woord van de levende God’.
Wel moet de catecheet goed bedenken dat hij spreekt tot jongeren van onze tijd. Dus moeten we in de taal van onze tijd spreken. Laten we onze jongeren helpen de taal en begrippen van Gods Woord en van de geloofsleer zich eigen te maken op eenvoudige en begrijpelijke wijze. Het is dan ook zeker taak van de catechese uitleg te geven bij de prediking en de zaken die in de prediking naar voren komen.
Verder weten we allemaal dat de benadering van jongeren van 13 anders moet zijn dan van jonge mensen van 18. De jonge catechisant kan gedetailleerd vragen hoe een en ander precies is. Een oudere catechisant wil graag meer weten over de persoonlijke, geestelijke zaken. De leeftijdsverschillen moeten aandacht hebben. Ook is er verschil tussen een jongere die vmbo-basis doet en iemand die op de havo zit. In de kerk houden we de hele breedte, indien enigszins mogelijk, graag bij elkaar.

Intussen vraagt dit gegeven wel wat van de catecheet. Mede daartoe is het van belang dat de groepen niet te groot zijn. Temeer omdat persoonlijke betrokkenheid dan zoveel mogelijk bevorderd kan worden. Een heel belangrijke zaak is ook dat de geloofsleer direct en duidelijk opkomt vanuit het Woord Zelf. Daarom is bijvoorbeeld het nadrukkelijk behandelen van een bij de stof passend Bijbelgedeelte heel waardevol.
Aan deze zaken besteden we op de Theologische School uiteraard graag aandacht. Zoals het ook van grote waarde is dat onze Generale Synode een commissie catechese heeft ingesteld die werkt aan handreiking voor de catecheten. Deze zaken verdienen de volle aandacht van de kerk.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen