‘Wel erg veel dominees in Noord-Amerika’

Het was een plezierig bezoek vanuit Nederland. De twee bezoekers, behorend tot een van onze zustergemeenten in het oude vaderland, zaten op de koffie na afloop van een kerkdienst op de prairies. Ze waren vol belangstelling voor het kerkelijk leven in Canada en de Verenigde Staten. Ook waren ze benieuwd of we al 'een beetje konden wennen'in het nieuwe werelddeel. En toen was daar ineens die vraag: 'Is het eigenlijk wel nodig dat er dominees vanuit Nederland hier gaan werken? '

Ik moet wat verwonderd gekeken hebben, want toen kwam ook het verhaal achter de vraag. 'Kijk, er zijn hier natuurlijk slechts tien predikanten, maar daar staat tegenover dat dit kerkverband nauwelijks meer dan 10.000 leden heeft. Dat betekent dus dat er gemiddeld één predikant is voor 1000 mensen. In Nederland hebben we zo'n 55 predikanten, maar samen dienen zij ruim 100.000 leden. Een eenvoudig rekensommetje leert dat dat maar één predikant is op bijna 2000 zielen. Als je het zo bekijkt, zijn er eigenlijk wel erg veel dominees in Noord-Amerika...' Wat verbouwereerd staarde ik mijn bezoekers aan. Natuurlijk, ze bedoelden niet dat ik er verkeerd aan had gedaan het beroep van een overzeese gemeente aan te nemen. Als de Heere roept, heb je maar te volgen, zelfs als je zodoende veel moet achterlaten wat je lief is. Maar toch, was het eigenlijk wel juist dat de kerk in Noord-Amerika dominees beriep en wegriep uit een land waar ze nauwelijks gemist konden worden? Verhoudingsgwijs waren er toch eigenlijk meer predikanten in Canada en Amerika dan in Nederland?

De vraag bleef bij me haken. Ze kreeg op die bewuste zondag geen antwoord. Maar omdat dezelfde vraag van tijd tot tijd ook door anderen gesteld wordt, wil ik er toch graag op ingaan.

Vacant is echt vacant

Allereerst een opmerking over dat rekensommetje. Statistisch gezien klopt dat aardig, maar met statistieken kun je bijna alles doen wat je wilt. Je kunt bij voorbeeld ook kijken naar het aantal predikanten per gemeente. En dan blijkt dat de verhoudingen tussen de twee kerkverbanden bijna gelijk zijn. Nederland telt één predikant op bijna drie gemeenten, Noord- Amerika één predikant op ruim twee en een halve gemeente. Dat scheelt dus niet zoveel. Bovendien zijn veel gemeenten in Nederland zo klein dat ze geen eigen predikant kunnen onderhouden.

Er is echter meer te noemen. De gemeenten hier bevinden zich op een reusachtig continent. Noord-Amerika is talloze malen groter dan Nederland. Het is ook veel groter dan heel Europa bij elkaar. Het gevolg is dat onze gemeenten in de Verenigde Staten en Canada ver uit elkaar liggen. Gemeenten als Artesia (in de Amerikaanse staat California), Sunnyside (in Washington), Sheboygan (in Wisconsin) en La Broquerie (in de Canadese provincie Manitoba) liggen stuk voor stuk honderden mijlen bij de dichtstbijzijnde zustergemeente vandaan. Als ze gemiddeld eens per twee maanden een dominee krijgen, is dat veel. En een zogenaamde "derde beurt" is er al helemaal niet bij. Met andere woorden, een vacante gemeente in Noord-Amerika is doorgaans ook echt vacant.

Geen emeriti en studenten

Daar komt nog wat bij. Nederland heeft op dit moment een kleine 15 emeritus predikanten. De meeste van hen gaan nog voor in zondagse en soms ook in doordeweekse diensten. Voeg die 13 of 14 oud-gedienden bij de ruim 50 dienstdoende predikanten, dan kom je aan het respectablele aantal van zo'n 70 dominees. Tel daarbij op de studenten van de Theologische School die in het derde of vierde jaar zitten en dus preekbevoegdheid hebben, dan valt het aantal predikers nog hoger uit. Hoeveel emeritus-predikanten zijn er daarentegen in Noord-Amerika? Het antwoord is: nul. Hoeveel studenten zijn er? Het antwoord is wederom: nul. De vacante gemeenten hebben daarom veel vaker leesdienst, niet alleen vanwege hun geïsoleerde positie, maar ook vanwege de totale afwezigheid van emeriti en studenten. De taak om deze herderloze gemeenten te dienen, ligt dus geheel op de schouders van de tien predikanten die in Noord-Amerika dienen.

Rondtreickende predilcers

Deze tien predikanten zitten dan ook niet zo veel met Marie in de pastorie. Ze zijn nogal eens op reis. Zeker, ze doen dat met liefde en ze beklagen zichzelf allerminst, maar al dat reizen en trekken - naast het werk voor deputaatschappen en commissies - betekent wel een behoorlijke belasting voor henzelf en soms vormt het ook een aanslag op hun gezin en de eigen gemeente. Wie een vrije zondag geeft aan een vacante gemeente gaat doorgaans niet op zondagmorgen van huis om daar 's avonds terug te keren. Gewoonlijk vertrekt hij op vrijdagmorgen en is hij pas op maandagof dinsdagavond weer terug op de basis. Om de bestemming te bereiken moet er vaak een hele dag gereden en gevlogen worden. Soms wordt de aansluiting van de ene op de andere vlucht gemist en wordt menig uur op een luchthaven doorgebracht. Het programma na aankomst is meestal erg gevarieerd. Een voorbeeld: op vrijdagavond een gemeentesamenkomst leiden, op zaterdagmorgen pastorale bezoeken doen, 's avonds een onderwerp voor de jeugdvereniging houden, 's zondags twee of drie keer preken, 's maandags de plaatselijke school bezoeken en een morgenwijding voor de studenten verzorgen, en ten slotte op dinsdagavond spreken voor de plaatselijke GBS ("Trinitarian Bible Society" heet dat hier) of voor de Canadian Lord's Day Association. Eigenlijk zou een zustergemeente ruim 200 kilometer verderop ook nog graag een dominee willen hebben voor een "midweek service". Per slot van rekening is hij vlak in de buurt, nietwaar?

Moge het God behagen in Zijn gunst meerdere arbeiders uit te stoten in de wijngaard van Nederland.

Een lege school

Ik kom nog even terug op die studenten die er niet zijn. Ja, u leest het goed: er zijn in het geheel geen studenten meer in de Netherlands Reformed Congregations. De laatste student is acht jaar geleden aangenomen. In 2005 is hij van school gekomen en bevestigd in Corsica, een gemeente die sinds het vertrek van wijlen ds. A. Vergunst naar Rotterdam-Centrum in 1957 nooit meer een eigen herder en leraar heeft gehad. Rev. E. Adams was de laatste student. De Theologische School in Noord Amerika is inmiddels leeg, helemaal leeg. De enige docent die er nog is sinds het vertrek van ds. C. Vogelaar naar Nederland is werkloos, althans wat de opleiding van aanstaande die­ naren des Woords betreft. Bovendien heeft ook de jonge zendingskerk in Bolivia, na de terugkeer van ds. H. Hofman naar Noord Amerika, geen predikant meer.

Vrienden in het oude vaderland, gedenk toch de zustergemeenten aan de andere zijde van de oceaan in uw gebeden. Een van onze oudvaders heeft gezegd dat er haast geen groter oordeel voor een kerk of volk denkbaar is dan wanneer de Heere Zijn knechten wegneemt. Moge het God behagen in Zijn gunst meerdere arbeiders uit te stoten in de wijngaard van Nederland, maar mocht Hij ook nog uit vrije genade willen denken aan het nachthutje in de komkommerhof op dit grote continent.

Cijfers en getallen

Er is nog één ding dat me van het hart moet. Het lijkt er soms op dat cijfers en getallen wel een erg grote plaats innemen in ons denken. Hoeveel leden heeft jullie gemeente? Hoe groot is mijn kerkenraad? Hoeveel kinderen zijn er het afgelopen jaar geboren? Hoeveel jonge mensen zitten er op bij jou belijdeniscatechisatie? Hoeveel beroepen krijgt de ene student en hoeveel (of hoe weinig) de andere student? Wat is de stand na twee dagen, na twee weken? Waar gaat die kandidaat naartoe? Kun jij dat begrijpen? In hoeveel deputaatschappen zit dominee X? Hoeveel boeken heeft dominee Y al op zijn naam staan?

Dit artikel laat zien dat er nog méér vragen gesteld kunnen worden. Hoeveel gemeenten en leden heeft Noord-Amerika, en hoe ligt dat in Nederland? Hoeveel dominees telt het ene kerkverband en hoeveel het andere? Wat is de verhouding tussen het aantal dominees, zowel numeriek als procentueel? Nog even en we gaan de balans ook nog uitwerken in termen van quantiteit en qualiteit, van ambtelijke gaven en soortelijk gewicht. Je vraagt je wel eens af: waar gaat het nog over?

Gods welbehagen

Ik denk nog even aan die vriendelijke bezoekers van daarstraks. Wat zouden ze gezegd hebben van Filippus die een jonge, bloeiende gemeente in Samaria moest achterlaten omdat er een Moorman op de weg naar Gaza tot God zuchtte en onderwijs nodig had. De verhouding? Eén op één! Eén dominee voor één man, een "zwarte" nog wel. Moest dat nu zo nodig? Die man had elders veel meer kunnen betekenen, nietwaar? Nee, niet waar. Want de Heere zendt Zijn knechten "tot wien Hij wil en waar Hij wil" (Dordtse Leerregels, hfd. 1, par. 3). En dan de grote heidenapostel die in het uitgestrekte Azië geen open deur kon vinden, maar naar Filippi moest om bij de rivier een klein groepje vrouwen te ontmoeten waarvan er één in het hart gegrepen en tot Christus gebracht werd. Moest je nu daarvoor naar Europa, Paulus? Ja, want "het welbehagen des HEEREN zal door Zijn hand gelukkiglijk voortgaan" (Jesaja 53:10). Gelukkig maar!

Lethbridge (Canada), ds. C. Sonnevelt

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen