Vriendschap met de wereld, vijandschap tegen God

I

Maart 1946:

De generale synode der Ned. Herv. Kerk doet een herderhjk schrijven uitgaan, waarin zij verklaart, dat t.a.v. de Indische kwestie rechtlijnig denken uitgesloten is. In een tijd, waarin naar Gods bestel de functie van de overheid opgeschort schijnt, kan een natie, dis het wettig gezag had, geroepen zijn om voor de eischen van het volk te wijken en krachtdadig mee te werken aan de nieuwe vormgeving van het leven der zich tot vrijheid verheffende volkeren.

April 1946:

Ds H. van den Brink, miss. predikant van Makassar, publiceert een brochure: Een Eisch van Recht, waarin prof. dr J. H. Bavinck een inleidend woord schreef. Deze brochure wordt allen gereformeerden predikanten gratis toegezonden; de kosten hiervan werden bijeen gebracht door enkele „Zendingspredikanten". In deze brochure wordt betoogd, dat Azië " ontwaakt en dat de zending zich thajis ten aanzien van wat er in het oosten leeft niet als geheelonthouder mag gedragen. Voorts wordt het pleit gevoerd voor de zelfbeschikking van Indonesië. Wat in Indië aan den gang is, moet vergeleken - worden, niet met de fransche revolutie, maar met-< 3e amerikaansehe vrijheidsoorlog en de belgische opstand in 1830. (Tijdens den oorlog was er geen continuïteit van het Ned. gezag.)

„Zo wie zijn leven zal willen verliezen, die zal het behouden", wordt door ds v. d. Brink van toepassing geacht op het voldoen van de gefechtvaardigde verlangens der Indonesiërs. Sjahrir, dien ds v. d. Brink citeert, is volgens hem een figuur, waar we God voor moeten danken.

Veertien werkers in de zending verklaren in te stemmen met het boekje van ds v. d. Brink; o.a. dr F. L. Bakker, Djocja en ds H. A. Wiersinga, Leiden. , .

(Ds. W. W. Me5Tien, Dordrecht, beval de lezing van deze brochure van harte aan in een kerkbode van 22 Juni 1946.

Prof. dr J. H. Bavinck publiceerde na de verschijning van de brochure van ds v. d. Brink mede namens - „enkele zendmgsmenschen" een verklaring, die poogde enkele misverstanden weg te nemen. Doch „met de algemeene strekking van het betoog van ds Van den Brink" werd allereerst volle instemming betuigd).

H Sept. 1946:

De generale synode van de gebonden geref. kerken besluit toe te treden tot den Ned. Zendingsraad, gezien de huidige wereldomstandigheden.

De Nederlandsche Zendingsraad is aangesloten bij den Internationalen Zendingsraad. Veel modernen en pacifisten werken hieraan mede.

19—24 Mei 1947:

Samenspreklng in de Kwitangkerk te Batavia tusschen de delegatie van de kerken in Indonesië, liggende in het gebied van den javaanschen raad van kerken EN de delegatie van de kerken in Nederland (n.l. de Ned. Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken m Nederland). De conclusies van deze samenspreklng worden door de nederlandsche delegatie namens de buitenlandsche kerken onderteekend. 20 Juni 1947:

Ds H. A. Wiersinga doet op de voortgezette synode te Zwolle van de gebonden geref. kerken „mededee-Ung van een schrijven van een „comité van ontvangst" van een delegatie van afgevaardigden van protestantsche kerken en jeugdorganisaties m Indonesië op doorreis naar de oecumenische conferentie van christelijke jeugd te Oslo, hetwelk verzoekt twee vertegenwoordigers van de synode af te vaardigen naar een weekend, waar deze afgevaardigden contact zullen hebben met kerk en protestantsche jeugd in ons land

De synode besluit AAN DIT "VTERZOEK TE VOL­ DOEN; de vertegenwoordiging wordt overgelaten aan de deputaten der generale synode voor de zending" (acta art. 83).

(Eenige dagen later versoheen in de bladen een foto van deze delegatie, die ontvangen werd op een zendingscentrmn; ds H. A. Wiersinga was er ook bij).

22 JuU—1 Aug. 1947: Tweede Wereldconferentie der Christelijke Jeugd te Oslo. Tijdens het begin dezer conferentie vangt de eerste politioneele actie in Indië aaa. Tijdens een openingszitting van de conferentie zegt daarom de nederlander dr W. A. Visser 't Hooft: „Ik gevoel ten diepste den last der schuld, die op mijn land rust voor de verschrikkelijke gebeurtenissen welke op dit huidige oogenblik, dat 'wij te zamen vergaderen, plaats vinden". Ook de nederlandsche delegatie belijdt schuld inzake den oorlog tusschen Ne-

derland en Indië, die volgens de Indonesische delegatie gelijk staat met den aanval van Hitler op Polen.

(Dr P. Prins, Groningen en vele leden zijner kerken werkten mede aan de voorbereiding van dit congres. In Oslo waren o.a. afgevaardigden van „Jeugd en Evangelie", van het studentencorps aan de Theol. Hoogeschool, Oudestraat, Kampen en ds R. C. Harder).

1 Aug. 1947: "

Veertien zendingsmenschen en predikanten (o.a. dr F. L. Bakker, jhr dr H. H. van Beyma, mr M. de Niet, ds A. Pos), doen een „Verklaring en Oproep" het licht zien te Batavia in verband met de politioneele actie.

Hierin eischen ze van het nederlandsche volk begrip voor de verklaarbaarheid der weifeling van de Republiek om het Linggadjati-accoord te aanvaarden. Velen streven immers nog naar herstel van de koloniale verhoudingen. De nederlandsche christenen hebben hier schuld. De onderteekenaars zijn zeer bevreesd, dat dit gewapend optreden blijvende verwijdering tengevolge zal hebben en dat uit motieven van hebzucht en machtswellust gehandeld zal worden.

„Daarom roepen wij alle Nederlanders op om nu te bewerken, dat het namens hen ten aanzien van Indonesië gevoerde beleid wordt bepaald door een volstrekt oprecht streven ftaar verwezenlijking van waarheid, gerechtigheid en naastenliefde, en niet door het egoïsme, opportunisme of de daemonie".

(Deze verklaring, die den geest van de Nederlandsche Volksbeweging ademde, werd weersproken door een andere verklaring van twaalf anderen, waarin betoogd werd, dat de verklaring van 1 Aug. inging tegen Schrift en beUjdenis, het recht Gods verkortte en het gezag der overheid ondermijnde).

3—19 Febr. 1948:

SjTiode te Eindhoven.

De kerken in synode van Eindhoven bijeen verklaren zich bereid haar medewerking te verleenen aan den zendingsarbeid op Java, zooals die voortaan beheerscht zal worden door den regel, dat de javaansche kerken vooropgaan en dat hierbij de kerken van het zendingsterrein Midden-Java ten Zuiden dit in samenwerking met andere javaansche kerken zullen doen.

De conclusies der Kwitang-conferentie worden aldus in grondlijnen aanvaard.

27 Juni 1948:

In alle gemeenten der Prot. Kerken in Indië wordt een herderUjk schrijven van de synode dier kerk voorgelezen, waarin o.a. gezegd wordt:

„Het is op grond van de barmhartigheid en gerechtigheid van Christus, dat de synode van de Prot. Kerk in Indonesië de verantwoordelijkheid voor eigen volksleven, cultuur en politieke vormgeving erkent als het recht en de eer der volkeren in Indonesië, en dat wij met hen voor him vrijheid en zelfstandigheid willen opkomen, opdat zij spoedig de hun toekomende eervolle plaats mogen innemen in de gemeenschap der volkeren".

1 Aug. 1948:

Op den avond van dezen Zondag wordt in de Willemskerk te Batavia een ontmoetingssamenkomst gehouden met de afgevaardigden van Indië naar het congres van den Wereldraad van Kerken, dat van 22 Aug. tot 4 Sept. te Amsterdam zal samenkomen. Ds A. Pos, zendingsconsul en voorzitter van het Contact-Comité tusschen Kerk en Zending spreekt over: „De Wereldraad van Kerken en onze eenheid".

Na betoogd te hebben, dat na de Reformatie een splitsingsproces begon, betoogde hij dat thans geen middelpuntvliedende, doch middelpuntzoekends kracht de kerk drijft. Een nieuwe tijd is aangebroken, dank zij de oecumenische beweging. De afgevaardigden van de verschillende kerken gaan als één delegatie naar Amsterdam, nederlanders, chineezen en kerken uit de Republiek worden samen gebonden.

22 Aug. tot 4 Sept. 1948:

Assemblee van den Wereldraad van Kerken.

22 Sept. 1948:

De herv. sjmode wendt zich tot den Raad van Ministers, inzake Indonesië. De synode haalt enkele gedeelten uit het herderlijk schrijven van de Prot. Kerk van Indonesië aan en wijst er dan o.a. op, dat het zeer belangrijk is, dat allen, die verantwoordelijkheid dragen, ten voUe verstaan, dat zij hebben mede te arbeiden tot het vormen van een vrij verantwoordelijkheidsbesef, dat de volken van Indonesië en daaronder ook de Repubiek in staat zal stellen op den grondslag van vrijwilligheid tot een waarachtige samenwerking van vrije volkeren met Nederland te geraken.

„Voor kerk en zending beide zal een eventuele gewapende oplossing van het huidige conflict leiden tot een, menseUjkerwijze gesproken, onoverkomenlijke en catastrofale verwijdering met de Indonesische bevolking".

Daarom wake de regeering tegen misbruik van machtsmiddelen, opdat Nederland datgene vermijde „waartegen het zich in de loop van zijn geschiedenis met zo grote zedelijke ernst heeft verzet".

19—29 Dec. 1948:

Conferentie van christenjongeren te Batavia, georganiseerd door het Oslo-comité. Het Oslo-comité wordt ontbonden en m plaats ervan komt de Oecumenische Jeugdraad voor Indonesië. Grondslag: Het geloof in Jezus Christus, Gods Zoon, den Heer en Zaligmaker.

Tijdens deze conferentie begint de tweede politioneele actie.

De conferentie neemt een resolutie aan, waarin de meerderheid ter conferentie spreekt van de politioneele actie als een aanslag op het vrijheidsstreven van het Indonesische volk. Een minderheid onthoudt zich van oordeel en een groep ziet de militaire actie als den weg, waarlangs aan Indonesië de vrijheid wordt gegeven (Trouw, 10 Jan. 1949).

(Op deze conferentie sprak o.a. ds Rumambi, secr. van den Raad van Makassar; dr J. Verkuyl, dr C. L. van Doom, door het C.N.V. naar Indië uitgezonden. Opgemerkt dient nog te worden, dat het Persbureau der Ned. Herv. Kerk sprak van een belangrijke minderheid, die de politioneele actie als wettig zag; volgens het Zendingscentrum van de Gereformeerde Kerken te Baam was dit een kleine groep (zie Trouw, 26 Jan. 1949).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen