„Slavernij lange tijd verzwegen”

De laatste jaren kan het thema slavernij in zowel politiek als wetenschap op veel belangstelling rekenen. Dat is echter nog maar sinds kort. Hondius, universitair hoofddocent en opleidingsdirecteur geschiedenis aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU): „In Vlissingen, waar ik ben opgegroeid, is natuurlijk van alles gebeurd rondom slavernij. Maar als kind op de lagere school hoorde je er nooit iets over. Slavernij leek iets van lang geleden, dat niks met ons te maken heeft.”

Het motiveert dr. Hondius om met het thema aan de slag te zijn. Een Amerikaanse collega van haar duidt de Nederlandse manier van omgaan met slavernij in de geschiedschrijving met ”Keeping slavery an ocean away”: de slavernij werd vanuit Nederland weggedrukt en overzee geplaatst. „Wat wij nu doen met ons onderzoek, is deze geschiedenis over de oceaan terughalen naar Zeeland en Amsterdam, zodat we deze periode uit de geschiedenis zullen gaan erkennen als onze eigen geschiedenis”, aldus Hondius.

Volgens de hoogleraar hoef je niet alleen naar Suriname te kijken om sporen te vinden van het slavernijverleden. „Ook in Nederland zijn er tal van interessante plekken die ons inzicht geven op de geschiedenis van zwarte mensen in Nederland. Begraafplaatsen en doop- en trouwarchieven leveren waardevolle informatie op.”

Het onderzoek van Hondius naar de geschiedenis van slavernij en de rol van zwarte mensen in Nederland, genaamd ”Mapping Slavery”, dient verschillende doelen, aldus Hondius. „We willen kennis vergroten, een ander perspectief op de geschiedenis geven, en erkenning voor wat er is gebeurd, en gerechtigheid. Daarom willen we ook het debat in kerkelijke kring stimuleren. We kijken met de ogen van vandaag naar de geschiedenis en stellen nieuwe vragen.”

Witte lens

Dr. Martijn Stoutjesdijk liet in zijn bijdrage ”Drie zwarte stemmen in een wit domineeskoor” zien hoe je als historicus zwarte stemmen aan de vergetelheid onttrekt. De postdoc onderzoeker slavernijverleden en kerken aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) betoogde dat een zwart perspectief hard nodig is. „Traditionele geschiedschrijving is altijd geschreven door een witte lens. In de periode van de slavernij stonden altijd de zendelingen en de dominees centraal en nooit de tot slaaf gemaakten. Vaak hadden deze beschrijvingen wel iets weg van een hagiografie, de beschrijving van het leven van een heilige.”

Mensenhandel

Ivonne van de Kar liet in haar bijdrage zien dat slavernij niet enkel iets is uit het verleden: „De termen die we tegenwoordig gebruiken zijn mensenhandel en uitbuiting.” Van de Kar werkt voor stichting Zusterwerk, het religieuze expertisecentrum voor mensenhandel en migratie. Daarnaast is ze lid van het Europese Netwerk van Religieuze organisaties tegen Mensenhandel en Uitbuiting.

„Mensenhandel is altijd een moeilijk thema geweest in de kerk”, volgens Van de Kar, „maar sinds 2013 hebben we een belangrijke religieuze bondgenoot: paus Franciscus. In 2014 zei hij: „Mensenhandel is een wond in het lichaam van de huidige wereld, een wond in het vlees van Christus. Het is een misdaad tegen de menselijkheid.””

Traditionele beschrijving geschiedenis is altijd geschreven door een witte lens Martijn Stoutjesdijk, onderzoeker slavernijverleden en kerken

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen