PKN wil organisatie opnieuw uitvinden

Het rapport ”Kerk 2025: Waar een Woord is, is een weg”, geschreven door de scriba van de Protestantse Kerk, dr. A. J. Plaisier, draagt nadrukkelijk zijn stempel. Hoofdschotel in het rapport dat de generale synode in november in Lunteren bespreekt, is het feit dat de Protestantse Kerk definitief haar volkskerkjas uittrekt. Er wordt voor het eerst in de geschiedenis geaccepteerd dat er in Nederland straks postcodes zullen zijn waar geen gemeente meer is die tot de PKN behoort. Dat is een trendbreuk, want zelfs de kerkorde van de verenigingskerk die de Protestantse Kerk is, heeft de volkskerkgedachte sluimerend in haar DNA zitten. Je zou het kunnen samenvatten onder de titel: Waar het volk is, is de kerk.

Maar dat is dus, als het aan dr. Plaisier ligt, in de toekomst niet meer zo. De kerk moet accepteren dat er letterlijk open plekken zullen zijn in het kerkelijke landschap waar de PKN niet meer ambtelijk aanwezig is. Leden die in zo’n gebied wonen, zullen zich moeten aansluiten bij een buurgemeente, zullen een nieuwe vorm van een geloofsgemeenschap kunnen beginnen, of kunnen zich plaatselijk aansluiten bij kerkgenootschappen waarmee de PKN banden heeft. Landelijk kunnen ze dan overigens wel lid blijven van de Protestantse Kerk.

Alleen dat is al een omwenteling van formaat. Concreet betekent het dat een kerklid ingeschreven staat in het landelijk register van de Protestantse Kerk terwijl hij niet plaatselijk staat ingeschreven omdat er in zijn woonplaats geen gemeente meer is die tot de kerk behoort. Rond de vereniging van 2004 was het volgens de kerkleiding niet te regelen dat mensen wel van een plaatselijke gemeente lid waren maar niet van de landelijke kerk. Nu moet het omgekeerde dus wel mogelijk worden. Dat betekent nogal wat voor je principiële visie op de kerk.

Classis

Dr. Plaisier maakt in zijn nota ook duidelijk dat hij de tussenlaag van de classes wil laten bestaan. De 74 classes van nu moeten herverkaveld worden tot 8 regionale classicale vergaderingen. De voorzitter van een classis wordt een pastor pastorum die veel meer bevoegdheden krijgt dan de huidige preses van de classis. Deze bevoegdheden blijven ingebed in de regionale kerkvergadering. De acht voorzitters samen moeten met de scriba van de landelijke kerk een overlegorgaan gaan vormen.

De voorzitter van de regionale kerkvergadering krijgt ook grote bevoegdheden als het gaat om de aansturing van predikanten. In de notitie wordt ook gesproken over een vaste termijn die een predikant maximaal aan een gemeente verbonden kan zijn.

De notitie waarover de generale synode in november een principebesluit zal nemen, zal in de kerk ongetwijfeld veel discussie losmaken. Dat komt onder andere door het feit dat er regio’s in Nederland zijn die dringend toe zijn aan een versoepeling van de kerkelijke structuur omdat de doorgaande kerkverlating de huidige kerkelijke regels onuitvoerbaar heeft gemaakt. Functies in kerkenraden en colleges zijn niet meer vervuld te krijgen, predikantsplaatsen worden opgeheven en kerken sluiten. Aan de andere kant kent de Protestantse Kerk nog tal van gemeenten waar het volkskerkkarakter van de kerk nog bestaat en waar de noodzaak tot zo’n ingrijpende wijziging van de kerkelijke organisatie op dit moment als minder dringend zal worden ervaren.

De opdracht van de generale synode zal dan ook zijn om maatwerk te leveren. Niet alleen maatwerk als het gaat om de personen die werken in de kerkelijke organisatie, maar ook voor de verschillende kerkelijke gemeenten. Het is in dat opzicht in ieder geval verstandig dat het synodebestuur in het voorliggende rapport niet kiest voor een volledige afschaffing van de classes maar voor het hergroeperen van de classes tot acht regionale classicale vergaderingen.

Te krap

Zaak blijft dat de PKN in een herziening van de regels en structuur niet dezelfde fout maakt die ze nu wil herstellen. De landelijke organisatiejas slobbert veel regio’s en gemeenten om het lijf. Maar de huidige jas vervangen door één nieuwe, zal ertoe leiden dat die jas voor sommige gemeenten te krap zal zijn. Deze knoop ontwarren, zal ongetwijfeld meer dan één vergadersessie van de generale synode vereisen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen