Grimmig land met woest klimaat

Iran kent zowel een woestijn- als een bergklimaat met tegelijkertijd warmte, kou, droogte en nattigheid. „In de winter is het zonnig met milde temperaturen in het zuiden; droog en koud in het centrale deel van het land en nat; en warm in het noorden rondom de Kaspische Zee met strenge vorst in het langgerekte Alborzgebergte”, verklaart dr. Davood Parhizkar.

Sinds twee jaar is Parhizkar directeur van Irimo, het Iraanse meteorologische instituut. Dit is de enige door de regering geautoriseerde meteorologische organisatie in Iran die de nationale tv-zenders van het weerbericht voorziet en presentatoren mag leveren.

Desgevraagd legt Parhizkar uit dat Iran in de zogeheten dro- ge gordel ligt op de dertigste breedtegraad, waardoor het land voor het overgrote deel droge en hete zomers kent. „Maar we kennen ook de vier seizoenen met gevarieerd weer.”

De Kaspische Zee en de Perzische Golf verzachten de meest extreme kanten van het klimaat, maar slechts in een klein deel van het land. Dat komt doordat Iran voor het grootste deel op een hoogvlakte ligt van 1000 meter of hoger boven zeeniveau. Ook is het land omringd door hoge bergketens, die de vochtige, koelere zeelucht verhinderen door te dringen naar het dorre woestijngebied in het binnenland.

De meeste regen valt ten noorden van het Alborzgebergte. Daar valt maar liefst 1400 millimeter per jaar, terwijl er elders in Iran tussen de 100 en de 470 millimeter neerslag valt. In Teheran valt slechts 230 millimeter.

De temperatuursverschillen tussen de zomer en de winter zijn groot: in de zomer wordt het in de woestijngebieden met gemak meer dan 50 graden Celsius, terwijl de temperatuur in de hoge bergen ’s winters kan zakken tot meer dan 30 graden onder nul. Parhizkar: „De hoogste temperatuur ooit gemeten sinds het begin van de metingen in Iran is 54 graden Celsius in de provincie Khuzestan.”

Satelliet

Ter vergelijking: de hoogste temperatuur ooit op aarde gemeten met een thermometer is 56,6 graden Celsius. Dit was in het nationale park Death Valley in de Mojavewoestijn in Californië in 2012. De hoogste temperatuur ooit op aarde gemeten indirect vanuit de ruimte met een satelliet is 70,7 graden Celsius. Dat was in 2005 in de Dashte -Lutwoestijn in Iran. „Door de brandende zon kunnen deze temperaturen vlak boven het aardoppervlak met gemak worden bereikt”, verklaart de directeur van Irimo.

De laagste temperatuur ooit gemeten in Iran is -34 graden Celsius in de stad Saghez in de provincie Koerdistan in het noorden. „Maar ik sluit niet uit dat de temperatuur in sommige berggebieden nog verder kan zakken.”

Vanwege de diversiteit van het klimaat en de omvang van het land is het lastig om landelijke gemiddelden te geven. „Daarom hanteren we verschillende statistieken voor de verschillende regio’s”, legt Parhizkar uit.

Net als in Nederland sturen tv-kijkers foto’s in van het actuele weer die voorafgaand aan het weerbericht worden getoond. Parhizkar: „Er zitten soms prachtige foto’s tussen van bijvoorbeeld bergpieken bedekt met verse sneeuw.”

Een van die bergen is Iraans hoogste piek, de Damavand. Deze 5671 meter hoge, sluimerende stratovulkaan ligt zo’n 70 kilometer ten noorden van Teheran in het Alborzgebergte. De Damavand speelt een grote rol in de Iraanse poëzie en is tevens hét symbool van de strijd tegen buitenlandse overheersing.

Bergsporter

„Vroeger kon je deze majestueuze berg vanuit de hoofdstad Teheran zien liggen, maar door de verstikkende smog is dat alleen nog op heldere winterdagen mogelijk”, vertelt de Iraanse bergsporter Amin Moein.

Moein fungeert als chauffeur, en zo rijden we naar de voet van de Damavand om de berg te gaan beklimmen. „Eén dag in Teheran staat gelijk aan het roken van dertig sigaretten. Daarom ga ik regelmatig naar de bergen om frisse lucht te happen.”

Volgens Parhizkar is deze luchtvervuiling het gevolg van het toenemende aantal auto’s, maar is de uitstoot van uitlaatgassen de laatste jaren daarentegen afgenomen. „Dat komt door het beleid van de regering, die erop toeziet dat fabrieken schonere motoren produceren.”

Wanneer we eenmaal Teheran achter ons laten en de bergen inrijden, zie ik de smog als een dikke bruine deken over deze metropool uitgespreid liggen.

Monsterlijk

Op 2 juni 2014 werd de hoofdstad door een gigantische zandstorm overvallen. Windsnelheden van 110 kilometer per uur joegen het woestijnzand tot meer dan een kilometer de lucht in. De monsterlijke muur van zand die op Teheran inbeukte, richtte grote schade aan. De stroom viel uit en vele bomen midden in de stad knakten als lucifershoutjes. Door de plotselinge zandhoos die de stad opslokte en automobilisten het zich ontnam gebeurden veel ongelukken. Er vielen tientallen gewonden. Vier Iraniërs konden het niet meer navertellen.

Parhizkar legt uit waarom Iran vaker te kampen heeft met zandstormen. „Deze stormen ontwikkelen zich in het oosten van het land en in Zuidwest-Afghanistan en -Pakistan. Gedurende de zomermaanden waaien deze stormen van noord naar zuid. Deze seizoensstormen staan bekend als de moessonwind of Sistanwind.” Hierbij worden luchtmassa’s tussen hoge bergruggen geperst, waardoor er windsnelheden van 160 tot 190 kilometer per uur ontstaan, met enorme zandstormen tot gevolg.

„Soms waaien deze winden ook over Irak, Syrië, Jordanië, Saudi-Arabië en Koeweit. In het Arabisch heten deze stormen Shamal. Door westelijke luchtstromingen wordt het opgewaaide zand naar Iran getransporteerd en bereikt het soms zelfs Teheran, zoals vorig jaar gebeurde”, vertelt dr. Parhizkar. In de omgeving van Iraans twee grootste woestijnen Dasht e-Lut en Dasht e-Kavir wordt de bevolking nog vaker geplaagd door de gevreesde zandstormen.

De klimaatverandering en de opwarming van de aarde interesseren Parhizkar buitengewoon. „Net als vele andere wetenschappers in de wereld.” Ook hij is van mening dat deze het gevolg zijn van het almaar toenemende gehalte broeikasgassen in de atmosfeer. Iran heeft net als vele andere landen te lijden onder de gevolgen van de effecten van de klimaatverandering. Zowel de toenemende droogte als steeds vaker voorkomende overstromingen wanneer er plotseling te veel regen valt, zijn effecten van de wereldwijde opwarming die zelfs Iran niet buiten zijn grenzen kan houden.

Koran

Vanuit zijn islamitische achtergrond roept de directeur van Irimo ertoe op de natuur en het milieu te respecteren: „In veel Koranverzen en andere heilige boeken gebiedt Allah de mensheid zorg voor de schepping te dragen. Het weer is een van meest waardevolle giften van God. Ik roep daarom andere landen ertoe op om samen het milieu te beschermen en alles in het werk te stellen om de productie van schadelijke broeikasgassen te reduceren.”

De meteoroloog ziet in de recente nucleaire deal tussen Iran en het Westen zelfs mogelijkheden om de klimaatverandering een halt toe te roepen. „Ik ben van mening dat de nucleaire deal eraan kan bijdragen om het milieuprobleem op te lossen door technische samenwerking tussen Iran en andere landen. Wanneer Iran de mogelijkheden wordt gegund om met nieuwe technologieën (kern)energie op te wekken, hoeven we geen fossiele brandstoffen meer te gebruiken.”

>>iransilkroad.nl

Irimo

In Nederland is het KNMI (Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut) het nationale weerstation. In Iran is dat Irimo (Islamic Republic of Iran Meteorological Organization). Irimo levert de nationale weermannen en -vrouwen, die na afloop van het nieuws het weerbericht presenteren en grote populariteit genieten. Dr. Davood Parhizkar is de directeur van Irimo. Met dezelfde bevlogenheid als Erwin Krol vertelt deze gepassioneerde meteoroloog over het eigenzinnige Iraanse weer, dat wat dat betreft opvallende gelijkenissen vertoont met de eigenzinnigheid van het Iraanse politieke klimaat.

Iran en zijn ayatollahs

In 1979 kwam na de Islamitische Revolutie de sjiitische geestelijke ayatollah Khomeini aan de macht. Deze revolutie voltrok zich midden in de Koude Oorlog, waarbij het Westen en het Oosten om de wereldmacht wedijverden en er slechts een keuze leek tussen kapitalisme en communisme. Khomeini koos heel eigenzinnig voor een derde weg: de Islamitische Republiek. Sinds het overlijden van Khomeini in 1989 is er voortdurend discussie over de vraag welke kant het politiek op moet gaan met deze theocratische democratie.

De machtsbalans van het Iraanse regime is wat dit betreft net zo grimmig als het Iraanse klimaat. De politieke barometer gaat sinds de Islamitische Revolutie continu op en neer tussen de hervormingsgezinden en de conservatieven. President Rafsanjani voer na de dood van geestelijk leider een gematigder koers. Deze lijn werd na de verkiezing van Khatami als president voortgezet. De Iraniërs spraken zelfs van een Iraanse lente (Bahare Azadi, letterlijk Lente van de Vrijheid).

Toen in 2005 de uiterst conservatieve Ahmadinejad door de geestelijken naar voren werd geschoven, kwam de harde lijn in de buitenlandse en binnenlandse politiek weer terug. Na de verkiezing van president Rohani in 2013 lijkt het weer iets op te klaren. Om in termen van de meteorologie te spreken: het Iraanse politieke weer blijft aanhoudend wisselvallig. Hoop op verbetering moet komen van de jeugdige bevolking waarvan twee derde op een populatie van 78 miljoen na de Islamitische Revolutie is geboren. Zij zijn veelal minder religieus-ideologisch bevlogen en pragmatischer ingesteld.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen