Begin luchtbrug tussen Turkije en Griekenland

De hartverscheurende foto van het 3-jarige Syrische jongetje Aylan Kurdi, die vorige week woensdag aanspoelde op het strand in Turkije, is via sociale media wereldwijd gedeeld. Niet alleen hij, ook zijn vijfjarige broertje en moeder verdronken, zijn vader alleen achterlatend. Was dit zinloze vreselijke leed te voorkomen?

Ja. En niet alleen bij Aylan. De tante van Aylan had geld bij elkaar verzameld om haar familie over te laten komen naar Vancouver. Maar de VN wilden het gezin niet als vluchtelingen registreren, Turkije weigerde uitreisvisa. Dit dreef hen uiteindelijk uit wanhoop in de armen van mensenhandelaren.

Wat opvalt in de discussie is dat het een vanzelfsprekendheid lijkt dat vluchtelingen in krakkemikkige bootjes de overtocht maken. Na een helse tocht in eigen land, het betalen van grof geld aan louche mensenhandelaren, komen ze terecht op overvolle en onveilige schepen.

Onmenselijk

Niemand lijkt zich af te vragen waarom vluchtelingen in de 21e eeuw niet per vliegtuig komen. Althans, het staat niet ter discussie. Terwijl vliegen voor vluchtelingen vele malen goedkoper is dan mensenhandelaren betalen. En vele malen veiliger. Waarom is er nog geen ‘luchtbrug’ tussen Turkije en Griekenland?

Na een zoektocht op internet om informatie hierover te vinden, kwam ik op een filmpje van Hans Rosling, een Zweedse arts en hoogleraar internationale gezondheid aan het Karolinska-instituut. Hij is hier ook verbaasd over. Een vliegticket van Egypte naar Rome kost rond de 320 euro. Waarom dan toch voor vele keren dat bedrag gekozen voor een gammele boot? Waarom moeten mensen eerst een onmenselijke tocht maken voordat zij –als ze het tenminste halen– als vluchteling gezien worden?

Volgens Rosling heeft de Europese Unie in 2001, met de bedoeling om illegale immigratie tegen te gaan, besloten dat vliegmaatschappijen of bootmaatschappijen die mensen zonder juiste papieren meenemen te verplichten om de terugtocht van deze mensen te laten betalen. Dit geldt echter niet voor vluchtelingen die vallen onder de Geneefse Conventie, onderdeel van het internationaal humanitair recht. Het is echter aan de vlieg- en bootmaatschappijen om dit te beoordelen. En het blijkt dat zij in de praktijk dit risico niet willen lopen.

Zo ver laten we het niet komen toch? Wat is hieraan te doen?

Sociale media

Er zijn verschillende opties. Om te beginnen kan de EU bewogen worden om op dit besluit terug te komen. Dit kan bijvoorbeeld met petities via sociale media, waarmee snel veel stemmen zijn binnen te halen. Ook kan er druk worden uitgeoefend op vlieg- en bootmaatschappijen, met de boodschap: laat je sociale gezicht zien. Crowdfundingsacties kunnen deze ondernemingen over de streep trekken in geval ze terugreizen moeten betalen voor ten onrechte meegenomen vluchtelingen.

Maar misschien is er ook nog iets anders nodig. Burgers kunnen ook individuele keuzes maken. Bijvoorbeeld door de overvloed hier te delen en gezinnen op te vangen. Daar krijgen we veel immateriële rijkdom voor terug. Wij zijn het aan Aylan verschuldigd om het luchtruim, de grenzen én harten open te gooien. Zo niet, dan zou weleens kunnen gaan gelden wat de Britse undergroundkunstenaar en activist Banksy opmerkte: „I see humans but no humanity.” Maar zo ver laten we het niet komen, toch?

De auteur werkt bij Movisie, het landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor toepasbare kennis, adviezen en oplossingen bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, participatie, sociale zorg en sociale veiligheid. Dit artikel verscheen eerder op socialevraagstukken.nl.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen