Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Orgelbouw op Curaçao

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Orgelbouw op Curaçao

Muziek

3 minuten leestijd Arcering uitzetten

Een kerk zonder orgel is geen kerk. Niet in ons orgellandje, en niet op het overzeese eiland Curaçao. Over wat de Hollandse orgelbouw daar heeft gebracht schreef Pieter Jan Boodt een mooi boek.

Het is niet alleen een orgelboek –jammer van enkele slechte foto’s–, Boodt beschrijft ook hoe de lokale geestelijkheid zich bezighield met de bouw en instandhouding van de instrumenten. Paters stemden de orgels, verhielpen kleine gebreken en brachten zelfs na een restauratie op eigen houtje nog allerlei ‘verbeteringen’ aan.

Hoewel het katholicisme veruit de belangrijkste godsdienst is, telt het overzeese eiland heel veel kerkgenootschappen. Boodt doet een greep uit de voor hem belangrijkste orgels. Namen van orgelbouwers van katholieken huize die we daar treffen zijn Vermeulen en Verschueren, en met name Elbertse bij restauraties.

De auteur neemt ons mee in de orgelgeschiedenis van de Santa Ana (orgel verdwenen), de lutherse kerk (kerk en orgel verdwenen), de Fortkerk, de Portugees-orthodoxe synagoge Mikvé Israël, de liberale Tempel Emanu-El (nu gebruikt als openbaar ministerie van Curaçao), de kathedraal van Pietermaai, Steenrijk, de Emmakerk, de Fatimakerk te Suffisant, de Heilige Hartkerk te Janwé en de Lourdeskerk te Brievengat.

Vlees noch vis

Wat het boek aantrekkelijk maakt, is het verhaal over hoe de lokale geestelijkheid met de welstand van de orgels omging, getuige haar niet aflatende briefwisseling met orgelbouwers. In de kathedraal van Pietermaai was pater Pim Janssen van 1960 tot zijn overlijden in 1987 organist. Hij had alle orgels van de rooms-katholieke kerken op het eiland onder zijn beheer. Hij verruilde zelfs de zielzorg voor het orgel en de muziek. In 1981 schreef hij een overzicht van alle orgels op Curaçao, met de gebreken. Overigens heeft ook Flentrop in drie kerken op het eiland een orgel gebouwd: de protestantse Emmakerk (1961), de Fortkerk (1963) en de rooms- katholieke Fatimakerk te Suffi- sant.

Pater Janssen wist op een slinkse manier bij Vermeulen van alles aan zijn kathedraalorgel gedaan te krijgen, tot een Bazuin 16’ voet toe. Volgens Boodt is het karakter van het orgel thans vlees noch vis, een mengsel van versluierde romantiek en ondermaatse neobarok.

De auteur van het boek werkte als gynaecoloog in Alkmaar en van 2003 tot 2008 op Bonaire. Van 2002 tot 2013 was hij als amateurorganist verbonden aan het Flentroporgel in de historische Fortkerk in Willemstad op Curaçao.

De titel van zijn boek –”Aarzelende pijpen, ratelende tongen”– is ontleend aan het programmaboekje van een orgelconcert dat pater Janssen in 1981 gaf.

De meeste orgels op Curaçao verkeren momenteel in goede staat omdat ze kortgeleden zijn opgeknapt of gerestaureerd. Ze dreigen echter opnieuw te vervallen, omdat het zoute zeeklimaat intensief onderhoud vergt. Bovendien worden de orgels te weinig bespeeld omdat er onvoldoende organisten zijn.

Vanaf de jaren zestig nam pater Janssen het initiatief om een eilandelijke orgelcommissie op te richten. Het kwam er niet van. Nadat Rudi van Straten, orgelspecialist bij de toenmalige Rijksdienst voor de Monumentenzorg, in 2005 een rapport schreef over de orgels in de rooms-katholieke kerken van het eiland, werd in 2008 de Stichting tot Bevordering van de Pijporgelcultuur te Curaçao opgericht en werd er een samenwerkingsverband aangegaan met Elbertse Orgelmakers te Soest. Of dat winkelnering is, blijft buiten beschouwing.


Boekgegevens

Aarzelende pijpen, ratelende tongen. Hollandse orgelbouw op Curaçao, P. Jan Boodt; uitg. SWP, Amsterdam, 2015; ISBN 978 90 8850 563 8; 248 blz.; € 29,90

Dit artikel werd u aangeboden door: Reformatorisch Dagblad

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van woensdag 2 september 2015

Reformatorisch Dagblad | 16 Pagina's

Orgelbouw op Curaçao

Bekijk de hele uitgave van woensdag 2 september 2015

Reformatorisch Dagblad | 16 Pagina's