Dag en nacht 3000 kilometer rails in de gaten houden

Het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR) oogt ontspannen. Medewerkers happen een broodje weg en houden met een schuin oog hun monitors in de gaten. Op de achtergrond in de immense ”Control Room” klinkt geroezemoes. Spoorverstoringen zijn er op deze zomerse dag even niet.

De situatie kan echter elk moment van de dag omslaan. Het OCCR komt in beweging op het moment dat het treinverkeer door een gestrande trein, een ontsporing of een aanrijding tot stilstand komt. „Dan wordt het hier heel stil”, legt landelijk coördinator Rail Pieter Doornenbal (55) uit.

Het OCCR –ingericht in 2010 voor 16 mil- joen euro– is het landelijke controlecentrum voor het Nederlandse spoorwegnet. Ongeveer elk bedrijf dat iets met het spoor heeft, beschikt over een werkplek in de Control Room: ProRail, NS, Nedtrain, Strukton, VolkerRail en BAM Rail bijvoorbeeld. Maar ook NS Reizigers. „Dat maakt een inschatting van noodmaatregelen voor de reiziger, zoals het inzetten van bussen. En bepalen of er bijvoorbeeld water of koffiebonnen moeten worden verstrekt. Erg belangrijk.”

De bedrijven kunnen calamiteiten op het spoor vanaf één gezamenlijke locatie sneller aanpakken, is de gedachte. Het OCCR moet storingen oplossen, maar ook voorkomen dat verschillende storingen elkaar versterken. „Besturen en bijsturen”, vat Doornenbal samen. „Het spoor is 100 procent veilig, maar toch gaat het af en toe mis.”

Een reusachtig beeldscherm, midden in de zaal, toont de ”Versperringenkaart”. Een kleiner schermpje rechtsonder geeft –real time– de punctualiteit van het treinverkeer weer: 91 procent komt binnen 3 minuten na de geplande aankomsttijd aan. Niet slecht. Rode stippen bij Den Haag en Enschede wijzen op knelpunten. Het weerbericht, speciaal voor het spoor, staat rechts geprojecteerd.

Bij grote incidenten schuiven alle betrokkenen direct aan een overlegtafel. De lijntjes zijn kort. „Stress kennen we hier niet”, zegt de coördinator nuchter. „We krijgen een probleem op ons bordje en gaan werken aan een oplossing.” En aan het eventueel omleiden van het treinverkeer.

Doornenbal, 35 jaar in het vak, kan zich één moment herinneren waarop hij toch enige stress heeft ervaren. „In 2010 ontstond er een forse brand op de verkeersleidingspost Utrecht. Ik maakte me zorgen om de collega’s.” Even maar. „Je zet direct een knop om. Dat moet ook in dit werk.”

Dodelijke aanrijdingen of suïcides op het spoor raken hem niet persoonlijk. „Daarvoor zitten wij hier te ver van de plaats des onheils af.” De treinbotsing bij Amsterdam in 2012 –1 dode, 119 gewonden– heeft hem meer gedaan. „Mijn vader was hoofdconducteur bij de treinramp in Harmelen.” Bij deze frontale treinbotsing in 1962 vielen 93 doden en 52 gewonden.

Het OCCR heeft voor elke calamiteit een draaiboek klaarliggen. In deze Trein Incident Scenario’s (TIS) ligt nauwkeurig vast wie, wat, waar en wanneer moet aantreden. „Een zwaan op het spoor vereist de inzet van andere mensen en materieel dan een ontsporing.” Elk incident vraagt daarom maatwerk. „Elke dag is anders. Dat maakt het werk zo leuk.”

Dit is het vierde deel in een serie artikelen over controlekamers. Vandaag de Control Room van het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR) in Utrecht. Volgende week de controlekamer van de VerkeersInformatieDienst (VID) in Lijnden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen