Predikant PKN ontkent bestaan historische Jezus

De Raad van Kerken in Nijkerk belegde zondag in de Kruiskerk, behorend tot de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), een gebedsdienst van de eenheid. De afgelopen week ontstond er echter „grote zorg” over het voorgaan van ds. Van der Kaaij in deze dienst vanwege zijn opvattingen over de mensheid van Christus. De kerkenraad van de Kruiskerk besloot woensdag dat de predikant niet mocht voorgaan, ook al was deze tijdens de dienst onder verantwoordelijk van zijn eigen kerkenraad blijven vallen.

De onrust in Nijkerk ontstond met name naar aanleiding van een interview met ds. Van der Kaaij in het blad Stad Nijkerk, eind vorige maand. Daarin noemde de hervormde predikant de geboorte van Jezus een „mythe.” Hij gelooft wel in de goddelijke Christus van de Schriften.

Ds. Van der Kaaij publiceerde vorig jaar het boek ”De ongemakkelijke waarheid van het christendom” (uitg. Boekscout, Soest), waarin hij de historiciteit van Jezus ontkent. De predikant ziet het leven van Jezus zoals de evangelisten en de apostel Paulus dat beschrijven, als een eeuwenoude mythe van de stervende en opstaande god. Bij Paulus komt de historische Jezus helemaal niet voor, betoogt hij.

U mocht zondag niet voorgaan in de Kruiskerk in Nijkerk. Begrijpt u de commotie rond uw uitspraken?

„Ik begrijp heel goed dat er ophef ontstaat als een predikant op basis van uitgebreid onderzoek tot de conclusie komt dat de historische Jezus hoogstwaarschijnlijk niet heeft bestaan. Ik vond die conclusie zeven jaar geleden, toen ik met mijn boek begon, ook schokkend.

Waar ik géén begrip voor heb, is dat een kerk een predikant van de kansel weert terwijl men het boek niet heeft gelezen. Terwijl mijn preken, bij mijn weten, onomstreden zijn en worden gewaardeerd.”

Waarom zou Jezus niet hebben bestaan?

„Uit mijn onderzoek blijkt dat er welbeschouwd maar één bron is van de historische Jezus: het Markusevangelie. Daarvan wordt in brede kring gezegd dat het historisch gezien, naar onze hedendaagse normen, onbetrouwbaar is. Het is een geloofsgeschrift, waarin de hoofdlijn overeenkomt met de oeroude mythe van de stervende en opstaande god. Deze mythe stamt uit Egypte. Daar, in de Joodse stad Alexandrië, ligt de oorsprong van ons christendom.”

Maar Bijbelse en niet-Bijbelse bronnen uit de eerste eeuw, zoals Tacitus en Josephus, gaan uit van het bestaan van de mens Jezus.

„In mijn boek bespreek ik alle buiten-Bijbelse bronnen. Daaruit is het bestaan van een historische Jezus niet af te leiden, en in deze opvatting sta ik niet alleen.”

Hoe bewijst u dan het bestaan van een goddelijke Jezus, in Wie u wel gelooft?

„De historische Jezus heeft weliswaar niet bestaan, de Bijbelse Jezus bestaat volop. Die hoeft niet bewezen te worden, Die komt tot ons in het Evangelie. Daarin is Jezus de Mensenzoon, de Zoon van God, de vleesgeworden God.

De Bijbel bestaat en is realiteit voor gelovigen. Het gaat er niet om dat dingen in de Bijbel echt gebeurd zijn, het gaat om de betekenis van datgene wat erin staat. Jezus is in de Bijbel geen historisch persoon, maar een afspiegeling van de mens zoals God die heeft bedoeld. De mythe van Jezus verbeeldt wat diep in ons zit en waar we met ons verstand niet bij kunnen.”

De belijdenisgeschriften, die ook deel uitmaken van de grondslag van de Protestantse Kerk, belijden het geloof in de menswording, dood en opstanding van een historische Jezus. Daar gelooft u dus niet in?

„Belijdenisgeschriften zijn volgens mij niet iets waar je wel of niet in gelooft. Voor mij is het sola Scriptura, alleen de Schrift. Als de Bijbel in strijd zou zijn met de belijdenisgeschriften geeft Gods Woord de doorslag.

Ik onderschrijf de belijdenis. Het enige wat schuurt, zijn de woorden „geleden onder Pontius Pilatus.” Het is een misverstand dat die zouden verwijzen naar een concrete dood van Jezus in 33 na Christus. Maar die passage hoeft er van mij niet perse uit. In het geloof gaat het niet om een historische Jezus, maar om Jezus als afspiegeling van de mens. Zo bestaat Jezus, en Hij is in alle mensen en komt met name aan het licht in de lijdende mens.”

En die mening past volgens u binnen het belijden van de kerk?

„Ik denk dat ik binnen de ruimte van de kerk heb geschreven. De kerk gaat mij aan het hart en nog meer geldt dat de geloofsbelijdenis van de drie-enige God. Die hangt niet af van feiten, zoals bijvoorbeeld de vraag of de opstanding letterlijk en lijfelijk is gebeurd. Met een variant op het adagium van de Amsterdamse School zeg ik: Jezus is niet echt gebeurd, maar wel waar.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen