Verstrikt in het geldweb

De economie is dagelijks in het nieuws. Vaak lijkt het alsof het alleen maar over feiten gaat. Over lonen en prijzen, over werken en werkloosheid, over schulden en pensioenen, over consumptie en reclame. Maar achter die feiten ligt een wereld van ideeën, overtuigingen, veronderstellingen en verhalen. Juist ook de economie, die zo vervlochten is met het leven van alledag, is het terrein van normen en waarden. Veelal gaan we daar gemakkelijk aan voorbij. Daarom is het goed als ons een spiegel wordt voorgehouden. En dat is precies wat de auteur van ”Het geldweb” beoogt.

De Potter is werkzaam als bestuurder bij het Hoornbeeck College en het Van Lodenstein College. In zijn boek richt hij zich specifiek op jongeren. Daarom legt hij economische begrippen op een eenvoudige en praktische manier uit en sluit hij met voorbeelden en gespreksvragen aan bij de leefwereld van jongeren. Bewustwording is een van de belangrijkste doelen, en daar is de auteur uitstekend in geslaagd. Hij prikkelt jongeren tot nadenken over allerlei economische onderwerpen. Daarbij laat hij steeds zien dat de economie, anders dan veel mensen denken, helemaal niet neutraal is. En vooral ook dat de Bijbel heel veel te zeggen heeft over de economie van vandaag en hoe wij daarin moeten handelen en wandelen.

Reclame

In veertien korte hoofdstukken wordt de lezer op soepele wijze meegenomen langs thema’s zoals kapitalisme en bezit, individualisering en egoïsme, waarde, geld en prijs, schulden en rente. Onze onvervulbare behoeften worden kritisch tegen het licht gehouden, waarbij ook de verleidende invloed van reclame aan de kaak wordt gesteld. De arbeids- en belastingmoraal komen ter sprake, en in afzonderlijke hoofdstukken wordt ingegaan op de technologie als afgod en op de kwetsbare positie van de arme en de vreemdeling. Hoe komt het toch dat het mondiale armoedevraagstuk ons zo onberoerd laat terwijl de Bijbel zo veel richtlijnen geeft over hoe we met onze behoeftige medemens moeten omgaan?

Sprekend over de kenniseconomie merkt De Potter terecht op dat in de westerse wereld de focus te eenzijdig op kennis is gericht. Kennis is wel belangrijk, maar wat we vooral nodig hebben is wijsheid. Bijbelse wijsheid, die volgens de apostel Jakobus vooral ook zichtbaar wordt in onze daden. „Daarvoor is de hulp van God nodig”, schrijft De Potter, „hemelse wijsheid die doorwerkt in de handel en wandel van mensen; zij is vreedzaam, bescheiden, voor rede vatbaar, barmhartig en onpartijdig.” De Bijbel leert ons geen Evangelie van de rijkdom, maar plaatst ons leven in het vooruitzicht van de eeuwigheid. En dat betekent, zoals het boek besluit, dat „de grootste schatten niet in de wereld te vinden zijn, hoe aanlokkelijk ze ook lijken. De grootste schatten liggen in de rust en vrede die te vinden zijn in het dienen van God en onze naaste.”

Inspiratiebronnen

Iedere reformatorische jongere zou ”Het geldweb” moeten lezen en het samen met ouders en docenten moeten bespreken. Door de vele voorbeelden en gesprekvragen is het ook uitermate geschikt voor jeugdverenigingen. Ik hoop dat jongeren en ouderen ook verder lezen in de inspiratiebronnen van De Potter, zoals ”Niet alles is te koop” van de filosoof Michael J. Sandel, ”Hoeveel is genoeg?” van Robert en Edward Skidelsky en ”Crisis?” van ds. W. Visscher, predikant van de gereformeerde gemeente in Amersfoort. En vervolgens in verdiepende boeken zoals ”De economie van goed en kwaad” van de econoom Thomas Sedlacek en ”Het oog van de naald” van de hoogleraar economie dr. Johan Graafland.

Het is mijn hartelijke wens dat het boek mag bijdragen aan een doorgaande en meer fundamentele bezinning die ook zichtbaar wordt in de reformatorische levensstijl van vandaag en morgen. Want ”Het geldweb” staat in een lange traditie. Het is alweer bijna 25 jaar geleden dat het boek ”Geboeid door geld en goed” van A. P. de Jong, J. Koppelaar en H. de Vries verscheen. Even waaide het stof toen op, maar de gesignaleerde spanning tussen materialisme en vreemdelingschap is sindsdien eerder groter geworden dan kleiner. Een decennium daarvoor schreef de econoom prof. Bob Goudzwaard ”De economie van het genoeg”, een thema dat hij ook aan de orde stelde onder de titel ”Genoodzaakt goed te wezen”. Die titel is veelzeggend, niet het minst in het licht van het failliet van de economie van het genoeg.

De Bijbel leert ons onszelf kennen als mensen die van nature geneigd zijn God en onze naaste te haten. Als we het van de goede intenties van gevallen mensen moeten hebben is de strijd tegen het materialisme kansloos en uitzichtloos. Alleen waarachtige bekering kan ons uit het geldweb bevrijden. In het zien op de Heere Jezus Christus, over Wie Paulus schrijft dat „Hij om uwentwil is arm geworden, daar Hij rijk was, opdat gij door Zijn armoede zoudt rijk worden.” Rijk in God.

Boekgegevens

Het geldweb. Een kritische blik op de economie van vandaag en op onszelf, W. J. de Potter; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2014; ISBN 978 94 6278 011 8; 152 blz.; € 9,95.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen