Christelijke levenswandel

We leven in een niet-christelijk land. De uitleg en de verdediging van het Bijbelse leven en de Bijbelse boodschap zijn belangrijk. Er zijn verschillende manieren om het christelijk geloof te verdedigen. Een heel bekende manier is de klassieke apologetiek. Deze probeert met goede argumenten aan te tonen dat het bestaan van God, geesten, openbaringen, schepping, wonderen en zo meer niet irrationeel behoeft te zijn.

Er zijn ook andere vormen van apologetiek. Dr. W. van Vlastuin geeft daarvan een boeiend overzicht in het recent verschenen boek ”Verantwoord geloof”. Hij begint zijn bespreking met het noemen van de orthopraxe apologetiek: de christelijke manier van leven is beter dan een heidense of modern seculiere leefwijze.

In de Vroege Kerk werd deze vorm van apologetiek vooral bedreven door mensen zoals Justinus de Martelaar en Tertullianus. Ook in de brief aan Diognetus vinden we dit terug. We lezen in die brief bijvoorbeeld de belangwekkende gedachte „dat christenen de ziel vormen van het lichaam van de wereld.”

Kortom, het christelijke leven en de christelijke ethiek zijn veel beter dan de heidense manier van leven. Vroege apologeten hebben daar met kracht op gewezen. Vondelingen meenemen en verzorgen is heel wat beter dan kinderen afstoten. Ook het amfitheater, waar veel bloed vloeide, haalt geen goede dingen in de mens naar boven. Dat kan zelfs een kind begrijpen.

Het is merkwaardig dat deze vorm van apologetiek geleidelijk is verdwenen. Misschien vinden wij het wel wat ongemakkelijk om het christelijke leven als veel beter voor te stellen. Waar komen dergelijke gevoelens van ongemak uit voort? En waarom kennen we eigenlijk geen krachtige orthopraxe apologetiek? Wat is er aan de hand?

Er zijn allerlei redenen aan te wijzen waarom een dergelijke vorm van apologetiek kennelijk moeilijk ligt. In de eerste plaats kunnen we natuurlijk wijzen op de kerk zelf. Allerlei schandalen rond misbruik van kinderen doen de kerk natuurlijk geen goed. Ook in de kleinere kerken is er soms heel wat aan de hand geweest. Onlangs verscheen de dissertatie van ds. Golverdingen over de verwikkelingen in de Gereformeerde Gemeenten in de jaren 1945-1950. Een droevig relaas van menselijk onvermogen om met moeilijke dingen om te gaan. Niemand zal jaloers worden op mensen die dergelijke dingen doen; het is allemaal nog schrijnender omdat vooral predikanten, die elke zondag de goede boodschap brengen, de belangrijkste handelende personen waren. Kortom, een boek dat niet zonder verdriet kan worden gelezen. Ook een boek dat nu niet direct veel grond geeft voor een orthopraxe apologie.

Een ander element is de christelijke leefwijze. De Bijbel is duidelijk als het gaat over de vraag wat het goede leven is. Paulus wijst op liefde, afkeer van het boze, vurigheid van geest, dienen, blijdschap, geduld, volharden in gebed, herbergzaamheid, vijanden liefhebben en zo meer. In Romeinen 12 en op tal van andere plaatsen in de Bijbel kunnen we er veel over lezen.

Een begrip zoals matigheid komen we ook regelmatig tegen in de Bijbel. Het zou het leven van christenen moeten stempelen. De realiteit is echter nogal anders. De laatste vijftien jaar hebben we een geweldige toename van de welvaart gehad. Christenen doen daar ook volop en vol overgave aan mee. Hypotheekschulden en dergelijke zijn in orthodox-christelijke kring niet minder, zo is mijn indruk. Ook advertenties in allerlei christelijke bladen wijzen niet op erg veel terughoudendheid in koop- en consumentengedrag. Met andere woorden, ook in christelijke kring genieten we ruimschoots van de welvaart die de moderne samenleving aanreikt.

Uiteraard behoeven we niet als kluizenaars te leven, maar hoe Bijbelse noties zoals matigheid, soberheid en vreemdelingschap concreet gestalte krijgen, blijft vaak onderbelicht.

Jaren geleden verscheen het boek ”Geboeid door geld en goed”. In dat boek valt te lezen dat Calvijn totaal niet vatbaar was voor enig financieel voordeel. Of zijn geestelijke nazaten zo ook in het leven staan, kan betwijfeld worden. Ook op dit punt valt de christelijke leefwijze dus niet echt op door Bijbelse gehoorzaamheid en daarmee als steun voor de apologetiek.

Ten slotte is er wellicht nog een derde element. Iemand als Tertullianus leefde sterk bij de gedachte van de eindtijd. Hij huiverde voor aanpassing aan de wereld van het heidendom. Christenen behoren volgens hem bij de hemel en daarom moeten ze hemelse wetten gehoorzamen.

Ook bij Calvijn vinden we dergelijke gedachten terug. Van hem is de bekende uitdrukking dat een christen nog weinig vorderingen heeft gemaakt op de leerschool van Christus als hij niet dagelijks verlangt naar de dag van zijn dood en de wederkomst.

Het besef van de eeuwigheid en de eeuwige dingen is zeer belangrijk voor het ware christelijke leven. Ook op dat punt is er denk ik heel wat verloren gegaan. Het leven is zo vol geworden en de eeuwigheid vaak zo leeg dat we meer ophebben met de aarde dan met de hemel. Eeuwigheidsbesef is minder geworden. En ook dat maakt een goede apologetiek niet eenvoudiger.

Kortom, er is op apologetisch terrein nog heel wat te doen. Maar laten we niet te veel praten en redeneren. Laten we beginnen met onszelf grondig onder handen te nemen. Christenen hebben een zo veel betere toekomst. Leven uit de enige troost is de beste verdediging in een niet-christelijke wereld. Dat heeft de Vroege Kerk laten zien.

De auteur is predikant van de gereformeerde gemeente te Amersfoort. Reageren? goedbekeken@refdag.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen