Studie: apostolischen gaan nieuwe wegen

Berry Brand, kenner van de apostolische geschiedenis, is de auteur van het boek ”Nieuw licht op oude wegen” (uitg. Eburon, Delft; € 49,50). Zijn opdracht was het schrijven van een wetenschappelijk verantwoorde studie over de (voor)geschiedenis van Het Apostolisch Genootschap.

De oorsprong van de apostolische beweging ligt bij „een godsdienstige opwekkingsbeweging rond 1830 in Engeland”, schrijft Brand. „Die beweging werd gevoed door een hevig gevoel van crisis, vooral veroorzaakt door de cultuuromslag van de Verlichting, de angst voor de Franse Revolutie, de meer dan twintig jaar durende oorlog met Frankrijk en de maatschappelijke gevolgen van de Industriële Revolutie.”

De opwekkingsbeweging van 1830 werd gekenmerkt door de verwachting van de wederkomst en het verlangen naar een nieuwe uitstorting van de Geest. Belangrijk voortrekker was hier de Schotse theoloog Edward Irving, Hij verkondigde dat de Franse Revolutie (1789-1799) aan de wederkomst was voorafgegaan.

Ogenschijnlijk kreeg Irving gelijk. In de omgeving van Glasgow vonden gebeurtenissen plaats die werden gezien als werkingen van de Geest. Vrouwen werden op onverklaarbare wijze genezen van ongeneeslijke kwalen. Er werd in tongentaal geprofeteerd.

Omdat Irving in tongen sprak en profeteerde, ontzegden de kerkelijke leiders hem de toegang tot de Schotse kerk. Weinig later werd hij afgezet als predikant. Velen volgden de verstoten leider. Om hem heen ontstond een groep van aanhangers die nog steeds vervuld waren van de verwachting van de wederkomst.

Er werden vier ambten ingesteld: apostel, profeet, evangelist en herder-leraar. Twaalf groepen gelovigen (naar het voorbeeld van het aantal stammen van Israël) kregen elk een eigen apostel toegewezen. Deze apostelen beschouwden de eigen groep als een deel van de ene heilige, katholieke en apostolische kerk. Nu zou de wederkomst toch spoedig plaatshebben.

Om uiteenlopende redenen taande in de daaropvolgende jaren het geestelijk enthousiasme. Toen in 1901 de laatste van de apostelen overleed, werd er niets meer verzegeld en konden er geen ambten worden gewijd.

De aandacht verspringt van Schotland naar Duitsland (met name de stad Hamburg), daarna naar Nederland. In Nederland werden zeven gemeenten gesticht die alle behoorden tot de Apostolische Zending, later de Hersteld Apostolische Zendingskerk genoemd. Deze Nederlandse apostolischen geloofden in het bestaan van de duivel, in engelen en in het hiernamaals. Ook was er geloof in Jezus, maar dat was niet langer de historische timmermanszoon uit Nazareth. „Het was een arbeidsnaam voor een openbaring van het leven Gods, die verlossing en heil bracht.”

Opnieuw kwam er onenigheid, nu door apostolischen die vonden dat Jezus uit de Nederlandse gemeenten verdwenen was, doordat de eigen apostel zich in Diens plaats had gesteld. Er was verdeeldheid over meer punten.

Opnieuw vond er een breuk plaats. In 1951 ontstond Het Apostolisch Genootschap. De verwachting van de wederkomst veranderde in „de zelfopenbaring van de eigentijdse Christus.”

Door het maatschappelijk proces van individualisering en emancipatie in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw verdween de hiërarchische verhouding uit beeld. Het genootschap zette de ramen en deuren naar de samenleving open.

Het genootschap is een vrijzinnig religieuze stroming. Het telt in Nederland ongeveer 17.000 leden, verspreid over circa 80 gemeenschappen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen