Een harde noot gekraakt

Het brengt Pieter Rouwendal ertoe om zijn boek ”Verantwoordelijkheid en verkiezing” de ondertitel ”Een harde noot” mee te geven. Men kan er zijn tanden op stukbijten. De schrijver wil in zijn boek deze noot kraken, zodat het eetbare en voedzame deel tevoorschijn komt.

Hij stelt zich ten doel aan te tonen dat de menselijke verantwoordelijkheid en Gods verkiezing niet met elkaar in strijd zijn. Er mag geen sprake zijn van het wegstrepen van het ene tegen het andere, zodat we een van de twee overhouden. Hoewel er vragen overblijven die wij niet kunnen beantwoorden, moeten we volgens de auteur ook waken voor een te vlot en gemakkelijk beroep op de paradox en het spanningsveld. We kunnen te snel zeggen dat „het niet op te lossen valt.” In ieder geval moeten we trachten zo nauwkeurig mogelijk aan te geven hoe verkiezing en verantwoordelijkheid zich tot elkaar verhouden.

Beknopt en begrijpelijk

Met name jongeren vormen de doelgroep. Met het oog op hen wil de schrijver geen uitgebreid boek op academisch niveau aanreiken, maar een beknopt en begrijpelijk werk. Gretig grijpt hij terug op theologen zoals Calvijn, Voetius en Owen. Waardevol is het dat hij in het kader van zijn onderwerp ook andere vragen en leerstukken bespreekt, al is dat dan beknopt. Om een greep te doen: de verhouding tussen Wet en Evangelie komt aan de orde, evenals geloof, bekering, wedergeboorte, de roeping tot het heil, voorzienigheid en zonde.

Wie een boek schrijft met in een kort bestek een veelheid van onderwerpen –die vaak al niet eenvoudig zijn– moet beschikken over de gave van helderheid in zijn schrijven. Die gave kan Rouwendal niet ontzegd worden. Problemen en ontsporingen die er op dit terrein zeker zijn, worden helder en puntig geformuleerd.

Zo toont de auteur duidelijk aan wat het wil zeggen dat God de niet-verkorenen voorbijgaat met Zijn genade: „Hij laat hen liggen. Ze blijven zichzelf.” Voorbeelden dragen er mede toe bij dat ook jongeren dit werk ter hand kunnen nemen.

Punten die dogmatisch en pastoraal gevoelig liggen, behandelt Rouwendal op evenwichtige wijze. Niet het minst wordt dat bevorderd door het feit dat de Dordtse Leerregels alle gelegenheid krijgen om mee te spreken. Nergens wordt de verantwoordelijkheid in mindering gebracht op de verkiezing, of omgekeerd.

Paradoxen

De afwijzing door de schrijver van een te vlot beroep op paradoxen –schijnbare tegenstrijdigheden– begrijp ik, zeker in een klimaat waarin het dogmatisch doordenken van de dingen niet populair is. Toch zou er over paradoxen nog wel wat meer te zeggen zijn. Ik denk aan Luther, die nogal eens in paradoxen spreekt (en daar ook voor uitkomt), en aan Calvijn, die vaak waarschuwt tegen het overschrijden van de grenzen die God aan ons denken stelt. Daarnaast: spreekt zondag 23 van de catechismus niet over een paradox? En wat te denken van de Schrift zelf? Kijk alleen al naar het ”nochtans” dat meer dan eens klinkt.

Verzoeningswerk

Het ”weg-theologiseren” van alle paradoxen kan ook een verarming en een verminking zijn. We krijgen de verhouding tussen verantwoordelijkheid en verkiezing toch niet onder de knie.

Wanneer Rouwendal in het begin het terrein verkent en het probleem omschrijft, wekt hij af en toe de indruk geen ruimte te willen toestaan aan de paradox. Naarmate men verder leest, ebt die indruk weg. Het zal ermee te maken hebben dat verantwoordelijkheid en verkiezing dan in toenemende mate gezet worden in het geheel van het Bijbelse spreken. Dat is van het grootste belang. Het denken en het spreken over verantwoordelijkheid en verkiezing kunnen iets vermoeiends krijgen wanneer zij worden losgemaakt van andere zaken uit het christelijk geloof. Denk aan Christus’ verzoeningswerk en het ontdekkende en troostende werk van de Geest. Anders gezegd: de verkiezing, het hart van de kerk (Calvijn), wil kloppen in het geheel van het lichaam (van het christelijk geloof).

Zoals gezegd is het boek beknopt. Niettemin krijgt de lezer veel mee.

Boekgegevens

Verantwoordelijkheid en verkiezing. Een harde noot, Pieter Rouwendal; uitg. Brevier, Kampen, 2013; ISBN 978 94 915 8316 2; 126 blz.; € 12,50.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen