Overleven door na te apen

roman

Als ze 10 jaar is, komt ze weer onder de mensen. Het opbouwen van een normaal leven is dan heel moeilijk voor haar. Jaren later is Marina’s verhaal op aandringen van haar dochter opgetekend door een professionele schrijver. Deze heeft uit de vele puzzelstukjes van herinneringen een lopend verhaal gemaakt.

In ”Kind van het oerwoud” vertelt Marina hoe haar leven is verlopen, wat ze zich herinnert van het overleven midden in het oerwoud zonder mensen om haar te helpen. Ook beschrijft ze haar leven als straatkind nadat ze op ongeveer 10-jarige leeftijd wordt meegenomen naar de bewoonde wereld.

Die herinneringen vormen een zwak punt van het boek. Hoeveel kun je je herinneren van toen je erg klein was? Herinneringen worden elke keer dat je ze tevoorschijn haalt, automatisch ook enigszins bewerkt om daarna opnieuw opgeslagen te worden met nieuwe beelden of interpretaties. Je hebt zelf niet in de gaten dat de beelden veranderd zijn. Herinneringen worden soms ook ingekleurd met wat je later weet. Of ze worden gemakkelijk vermengd met fantasieën. Marina’s verhaal kan op geen enkele manier nagetrokken worden. De jagers die haar meenamen, verkochten haar aan een vrouw die niet is te achterhalen.

Daarbij komt dat de auteur het verhaal vanuit het ik-perspectief vertelt, maar daarbij dingen opschrijft die een kind van die leeftijd echt nog niet kan denken. Beschrijvingen als „mijn stemming sloeg om” of „ik was een schepsel zonder identiteit” passen niet bij het ontwikkelingsniveau van een kind van die leeftijd; een peuter kan nog niet buiten zichzelf treden en zichzelf waarnemen.

Het kan wel beschreven worden vanuit het perspectief van een volwassen schrijfster die terugblikt op haar kinderjaren. Zulke reflecties staan ook regelmatig in het boek. Als ze beschrijft hoe ze als ongeveer 10-jarige aankomt in de grote stad en wat ze daar allemaal meemaakt, strookt dat wel met de ontwikkeling van een 10-jarige.

Communicatie

Los van deze kritische kanttekening is het boek buitengewoon interessant te noemen. Veel van wat ze beschrijft zou mogelijk zo gebeurd kunnen zijn, omdat ze anders nooit had kunnen overleven. Ze aapt letterlijk de apen na en blijft in leven. Het meest boeiend zijn de beschrijvingen over de apenfamilie, haar opname in de clan, de communicatie tussen en met de apen, het beschrijven van hun leefpatroon, het kennelijk aanvoelen van emoties door apen, de zachtheid in het omgaan met elkaar en de onvoorwaardelijke acceptatie.

Interessant is ook de flexibiliteit van het menselijk leven. Normaliter kan een mens nooit in een boom zonder lage zijtakken helemaal tot in de kruin klimmen. Het kind Marina wilde dit wanhopig graag, om meer tijd met de apen door te brengen. Na heel veel oefenen lukte het haar om haar leven op de grond in te ruilen voor een meer permanent verblijf bij de apen. Alleen het slapen in bomen gaf ze op na een flinke val. Het is maar of je een staart hebt of niet.

Terwijl ze steeds meer deel van de apenfamilie wordt en zich steeds minder mens voelt, komt af en toe iets terug van haar verleden. Bijvoorbeeld als ze een scherf van een spiegel vindt of als ze een indianenstam ontdekt. Ze hunkert naar menselijke warmte. Groot is de teleurstelling als ze door hen wordt afgewezen. Ze beseft dan dat ze mensen uit haar hoofd moet zetten. Dit is niet moeilijk, omdat er zeer zelden mensen komen en de enkele jagers wekken afschuw op, omdat ze het leven van het oerwoud ruw bruuskeren. Ze jagen op apen en nemen de jonkies mee, waardoor de moeders soms sterven van verdriet.

Als ze echter een vrouwelijke jager waarneemt, wordt ze onweerstaanbaar tot haar aangetrokken en overwint ze haar overlevingsinstinct om bij haar vandaan te vluchten.

Eten aan tafel

Scherp wordt getekend hoe emoties met elkaar strijden. Als ze toch meegaat en in de mensenwereld komt, betekent dat veel angst en onbegrip. Een geregeld leven is moeilijk en ook ontmoet ze in eerste instantie geen mensen die zich over haar ontfermen, maar mensen die haar willen uitbuiten. Ze moet zich in veel opzichten aanpassen en bijvoorbeeld weer rechtop lopen in plaats van op handen en voeten. Ook het eten aan tafel is moeilijk; liever grist ze het weg om het in een stil hoekje op te eten.

De omstandigheden waaronder ze leeft bij de vrouw bij wie ze is terechtgekomen, zijn erbarmelijk. Toch vlucht ze lange tijd niet omdat de buitenwereld nog enger is en ze op deze plaats in ieder geval te eten krijgt. Haar overlevingsinstinct vertelt haar te blijven. Uiteindelijk ontvlucht ze haar meesteres voordat ze zelf een prooi wordt van mannen en gaat ze op straat leven. Na veel wederwaardigheden komt er een keer in haar leven doordat er iemand is die in haar gelooft en haar nieuwe kansen geeft.

Boekgegevens

Kind van het oerwoud, Marina Chapman; uitg. Luitingh-Sijthoff, Amsterdam, 2013; ISBN 978 90 218 07409; 352 blz.; € 18,95.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen