Prinsjesdag biedt trieste balans na vijf jaar crisis

De erfenis van de kredietcrisis speelt de Nederlandse economie parten, schrijft minister Kamp in het voorwoord bij de jongste prognose. Dat lijkt wel erg zwak uitgedrukt. Bekijk de cijfers en de bijbehorende grafieken in de Macro Economische Verkenning (MEV) en je realiseert je wat een dramatische schok de ontsporing heeft teweeggebracht.

De somberheid die rond Prinsjesdag over ons is uitgestort, ondanks een sprankje hoop op verbetering, valt in belangrijke mate te herleiden tot de gebeurtenissen in 2008. Die maandagmorgen, 15 september, schrikte de wereld op door de ondergang van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers.

Er tekenden zich al sinds de vorige zomer spanningen af, vooral rond oninbare hypotheekschulden in de Verenigde Staten, die via ingewikkelde, risicovolle constructies overal in de financiële sector opdoken. Bear Stearns, een andere zakenbank, en de twee grote hypotheekverstrekkers Freddie Mac en Fannie Mae waren uit de brand geholpen. Maar met Lehman werd een streep in het zand getrokken. Ook een speler van dat formaat kan failliet gaan, beseften we opeens. Paniek, kelderende beurskoersen, andere financiële bedrijven die door de nauwe onderlinge verwevenheid eveneens in moeilijkheden raakten, een dreigende crash van het mondiale geldsysteem.

Een dag later was het in Den Haag Prinsjesdag. Nederland verkeert in een goede uitgangspositie bij een afkoelende economie, heette het bij monde van het kabinet. Het CPB stelde voor 2009 een groei van 1,25 procent in het vooruitzicht. De nationalisatie van ABN AMRO en de miljarden aan staatssteun voor onder meer ING onderstreepten in de weken erna dat de malaise niet beperkt bleef tot de VS. De zwaarste crisis sinds de jaren dertig had wereldwijd haar intrede gedaan.

Door de raming van het Planbureau ging in die bijzondere omstandigheden natuurlijk een dikke streep. Het draaide in 2009 in ons land uit op een ongekende krimp van 4 procent. Het begrotingstekort schoot naar 5,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp).

Alsof het allemaal niet genoeg was, kregen de problemen in 2010 een vervolg in de sfeer van de overheidsschulden binnen de eurozone. Het herstel van de conjunctuur werd door die nieuwe domper in de knop gebroken.

De MEV schetst het trieste beeld dat oprijst uit de puinhopen van de crisis. Enkele elementen daaruit. Zo kunnen we constateren dat het bbp in 2014 ongeveer op hetzelfde niveau als in 2007 zal liggen: drie recessies verder en zeven jaren van per saldo stilstand achter de rug. De lijn die de ontwikkeling van de particuliere consumptie weergeeft, vertoont een knik naar beneden: sinds 2008 een gestage daling.

Het begrotingstekort zakt ook volgend jaar waarschijnlijk niet onder de EU-grens van 3 procent. Dat wordt een lastige discussie met Brussel. Dijsselbloem, de eurogroepvoorzitter, hamerde er deze week op dat er geen coulance is voor Portugal, dat het de saneringsafspraken onverkort dient na te leven, maar ondertussen krijgt hij zijn eigen nationale begroting niet op orde. We hadden al in 2013 moeten voldoen aan de norm. Afgelopen mei verleende de Europese Commissie uitstel tot 2014.

Toch ook een lichtpuntje: volgend jaar zal de Nederlandse economie weer groeien, met een magere 0,5 procent. Zo luidt althans op dit moment de verwachting van het CPB. Maar de rekenmeesters zijn zo eerlijk om de betrouwbaarheid van hun prognoses te relativeren. Zij wijden er in de MEV een hele beschouwing aan. Voor 2012 en voor 2013 beloofden zij eveneens plussen en het werd beide keren een dikke min. Voorspellen in deze tijden blijkt moeilijk.

Somberen, daar is de economie niet bij gebaat. En, dat weten we uit het verleden, als het eenmaal de goede kant op gaat, kunnen er ook zomaar meevallers optreden. Maar of we in 2014 echt weer groeien? Eerst zien.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen