Boven de wet

Niemand staat boven de wet, zo heet het weleens. Dat klopt evenwel niet: bepaalde (rechts)personen genieten juridische immuniteit en zijn niet aansprakelijk voor hun handelen. Prof. Hartlief gaat in NJB 2013/21 in op de vraag hoe wenselijk dit is en behandelt een recent preadvies over dit onderwerp. Zo is het na Srebrenica de vraag of de immuniteit van de VN stand kan houden, staat de parlementaire onschendbaarheid ter discussie alsmede de strafrechtelijke immuniteit van de staat. Maar ook natuurlijke personen, zoals rechterlijk ambtenaren en kinderen onder de 14 jaar, genieten immuniteit tegen persoonlijke aansprakelijkheid.

De recent ingevoerde immuniteit voor financieel toezichthouders toont aan dat de staat de samenleving maximaal wil beschermen tegen een te uitgebreide claimcultuur. Hartlief geeft aan dat wetenschappers serieuze argumenten aanvoeren die erop neerkomen dat immuniteit niet meer van deze tijd is. Toch begrijpt hij de afweging van de wetgever om juist in crisistijd de schatkist te beschermen tegen onbeperkte aansprakelijkheid. Dat er anno 2013 een enkeling nog steeds boven de wet staat, is „in ons aller belang.”

Gezinsdrama’s hebben vrijwel zonder uitzondering te maken met problemen tussen de ouders waarin ook de kinderen zijn betrokken. Bureau Jeugdzorg speelt op de achtergrond steevast een rol. Dit bureau is er om de belangen van kinderen te behartigen. Advocaten zijn er echter niet altijd van overtuigd dat dit ook gebeurt. In toenemende mate wordt Bureau Jeugdzorg daarom in procedures betrokken.

In Advocatenblad 7 gaat T. Scheltema in op de polemiek tussen advocaten en Bureau Jeugdzorg. Jeugdzorg heeft te veel macht, volgens sommigen. Het aantal ondertoezichtstellingen stijgt, waarbij steeds vaker kinderen van ruziënde ouders die in scheiding liggen ook onder toezicht komen te staan, iets wat vroeger niet zonder meer gebeurde. Het betreft geregeld hoogopgeleide ouders die het gezag van Bureau Jeugdzorg niet accepteren en aanvechten.

Jeugdzorg klaagt daarover, maar ten onrechte, vindt Scheltema. Het is andersom: ouders staan totaal machteloos, er wordt enorme druk op hen uitgeoefend. Steeds sneller wordt om ondertoezichtstelling (OTS) of zelfs uithuisplaatsing gevraagd en de rechter gaat daar meestal in mee. Slechts zelden worden bemoeienissen van jeugdzorg met succes aangevochten, zo is de ervaring. Dreiging met OTS veroorzaakt echter enorme stress en kan zelfs de aanzet voor een drama zijn. Jeugdzorg heeft weinig tijd en moet veel schrijven. De standaardopleiding voor gezinsvoogd biedt geen antwoord op de toegenomen complexiteit. Als advocaat moet je dus wel ingrijpen als het de verkeerde kant op gaat.

De juridische houdbaarheid van het fenomeen ”payrolling” is op zijn retour. Dit overhevelen van werknemers naar een bureau dat de administratie en het formeel werkgeverschap overneemt, is voor veel werkgevers een ontlasting en levert maximale flexibiliteit op. Geen werk meer of niet tevreden? Dan beëindig je de inzet, zonder lastige procedures en kosten. Onder andere vakbonden zagen die met lede ogen aan, maar pogingen van werknemers om via de kantonrechter toch enige bescherming in te roepen, faalden over het algemeen. De wet regelt deze constructie niet; het door UWV ontwikkelde ontslagbeleid maakte het vrij eenvoudig om een payrollwerknemer voor wie geen werk te vinden is, zonder vergoeding te ontslaan. De literatuur is eveneens verdeeld: is de werknemer nu in dienst bij het payrollbureau of toch bij degene die hem inleent?

Dit jaar is echter een duidelijk trend ontstaan die duidelijk maakt dat voor rechters de maat vol is. Mr. Van Kempen bespreekt dit in een artikel in Tijdschrift Arbeidsrechtpraktijk no. 6. Inmiddels liggen er uitspraken van verschillende kantonrechters, die erop neerkomen dat het de payroll-werkgever niet is toegestaan de werknemer te ontslaan, omdat de echte werkgever in feite degene is die de werknemer heeft ingeleend. Hij moet dus het ontslag aanvragen en daarbij gewoon aan de regels voldoen. Dat leidt alsnog tot rechtsbescherming voor payrollwerknemer.

De auteur beargumenteert evenwel dat het niet juist is om de inlener en de payrollwerknemer een arbeidsovereenkomst toe te schrijven. Aan de eisen daarvoor is immers niet voldaan. Dat levert het risico op dat zo’n werknemer alsnog tussen wal en schip raakt. Zijn voorkeur heeft dan ook de Rotterdamse benadering, waarbij de kantonrechter oordeelde dat er wel een arbeidsovereenkomst bestaat tussen payrollwerkgever en werknemer, maar dat de payrollwerkgever zich aan dezelfde werkgeversverplichtingen moet houden als de inlener. Contractueel blijft het daarmee kloppen, maar inhoudelijk wordt er bescherming toegevoegd. Anderzijds leidt dat voor de payrollwerkgever weer tot onoverkomelijke problemen. De auteur oppert daarom de bestaande regeling voor uitzendovereenkomsten ook toe te passen op payrollconstructies. Uiteindelijk wordt het evenwicht wel gevonden als rechters én de markt hun werk doen.

Mr. A. Klaassen, advocaat bij Bouwman Van Dommelen Advocaten. Reageren? focus@refdag.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen