Hersendoodprocedure bij orgaandonatie

Fleur zit achter haar bureau te werken. Opeens krijgt ze hevige hoofdpijn. Collega’s zien dat ze bewusteloos scheef wegzakt. De gebelde ambulance brengt haar met spoed naar het ziekenhuis. Onderweg moet worden gestart met kunstmatige beademing. In het ziekenhuis wordt een grote hersenbloeding vastgesteld waarvan ze niet meer kan herstellen. Ze wordt overgeplaatst naar de intensive care.

Fleur staat geregistreerd als orgaandonor. De volgende dag stelt de neuroloog vast dat Fleur hersendood is. De reeds gewaarschuwde transplantatiecoördinator gaat aan het werk. Later die dag verandert het leven van een 30-jarige man die nog maar een halfjaar te leven had door een ernstige ziekte van de hartspier, omdat er een donorhart beschikbaar is.

Twee historische ontwikkelingen hebben gemaakt dat we vandaag de dag het concept hersendood kennen. De eerste is de mogelijkheid van kunstmatige beademing. Bij verlies van hersenfunctie stopt de ademhaling en overlijdt de patiënt. Kunstmatige beademing heeft het mogelijk gemaakt dat iemand ondanks totaal verlies van hersenfunctie –hersendood genoemd– toch doorademt. Is er sprake van hersendood en wordt de beademing gestopt, dan overlijdt de patiënt alsnog.

De tweede ontwikkeling betreft de transplantatiegeneeskunde. In 1962 vond de eerste niertransplantatie plaats met een orgaan van een overleden patiënt. Toen werd de beademing gestopt, werd er gewacht tot het hart niet meer klopte en daarna vond transplantatie plaats. In Leuven werd in 1968 voor het eerst een transplantatie uitgevoerd met een donor van wie het hart nog klopte. Deze aanpak oogstte korte tijd later veel kritiek op een congres in Londen.

In de jaren daarna raakte het begrip hersendood echter algemeen geaccepteerd. De kans van slagen van een transplantatie blijkt namelijk heel veel groter als een orgaan wordt uitgenomen terwijl het hart nog klopt. Bovendien wordt het daarmee mogelijk om niet alleen nieren maar ook een hart te transplanteren.

Een belangrijke regel hierbij is dat het vaststellen van de hersendood niet gebeurt door een arts die rechtstreeks bij de donatie is betrokken. In Nederland is deze belangrijke rol neergelegd bij een neuroloog. De zorgvuldigheidscriteria voor het vaststellen van hersendood zijn zeer nauwkeurig vastgelegd. Zo moet de oorzaak van de hersenschade bekend zijn, moet het om een onomkeerbaar proces gaan en mogen er geen factoren zijn die het vaststellen van een eventuele hersenfunctie ongunstig beïnvloeden. Bij de patiënt wordt een aantal reflexen onderzocht; wanneer deze ontbreken wordt een eeg gedaan.

Een eeg is een onderzoek waarmee hersenactiviteit wordt gemeten. De instellingen van het eeg moeten zodanig fijngevoelig zijn dat ook geringe hersenactiviteit gemeten kan worden. Als een eeg niet mogelijk is, bijvoorbeeld door beschadiging van het hoofd na een ongeval, wordt met een gespecialiseerde CT-scan gekeken of er doorbloeding van de hersenen is.

Tot slot wordt de beademing van de patiënt korte tijd gestopt. Het koolzuurgehalte in het bloed stijgt dan, en dit vormt een zeer sterke prikkel tot ademhaling. Als de ademhaling hierdoor niet op gang komt, kan worden geconcludeerd dat de patiënt hersendood is. Pas op het moment dat dit is vastgesteld door een neuroloog wordt het lichaam vrijgegeven voor orgaantransplantatie.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen