Een betekenisvolle verandering

Ze staan hun mannetje, de vrouwen binnen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt. Een blik in het ”Handboek 2013” van het kerkgenootschap leert dat in menige gemeente al vrouwen actief zijn als scriba van de kerkenraad, preekvoorziener, pastoraal medewerker, catecheet en in een veelheid van andere functies.

De intrede van vrouwen in de besluitvorming werd in 1993 gemarkeerd door de generale synode in Ommen. Die besloot dat vrouwen stemrecht kregen in ledenvergaderingen. Sindsdien deden ook de vrouwelijke deputaten hun intrede. Het groeiende aantal vrouwen dat doceert of studeert aan de Theologische Universiteit Kampen valt daarnaast ook op, zeker omdat die instelling het opleiden van predikanten als een van haar hoofddoelstellingen heeft.

Dat het deputaatschap m/v in de kerk van de GKV nu voorstelt om vrouwen in alle ambten te kunnen laten dienen, past in de neocalvinistische lijn van het in rapport met de tijd leven. In veel GKV-gezinnen is de traditionele man-vrouwverhouding al veranderd. De kerk doet daar volop aan mee. In die zin is het openen van de ambten voor vrouwen nog slechts een laatste horde die genomen moet worden.

De opvallende eensgezindheid van zes van de zeven GKV-deputaten die meeschreven aan het rapport over vrouwelijke ambtsdragers onderstreept het standpunt van godsdienstsocioloog G. Dekker dat als neocalvinisten gaan schuiven met standpunten, het snel kan gaan. In de afgelopen tien jaar werd er immers op synodevergaderingen nog afkeurend gesproken over vrouwelijke ambtsdragers bij de Nederlands Gereformeerde Kerken. En een onderzoek onder kerkleden in 2005 toonde aan dat er op het grondvlak beslist nog geen meerderheid was te vinden voor de openstelling van de ambten van predikant en ouderling voor vrouwen. Dat de deputaten nu tot een tegenovergesteld standpunt komen, wijst desalniettemin op draagvlak binnen de kerken. Diverse informatierondes in gemeenten hebben ervoor gezorgd dat de deputaten daarvan een goede inschatting kunnen maken.

Toch is de stap naar het openen van de ambten in ieder geval theologisch gezien er niet zomaar een. Hoofdredacteur ds. B. Luiten van De Reformatie, het kerkblad van de GKV, concludeert deze week: „Altijd hebben wij principieel verdedigd dat de rol van de vrouw in de maatschappij anders is dan in de kerk, maar nu wordt oprecht betwijfeld hoe houdbaar dit is.”

Dat iets wat altijd principieel en met verve verdedigd is, in het nu voorliggende rapport op de helling gaat, is tekenend. Dat voelen de deputaten zelf ook aan. Niet voor niets gaat de meeste ruimte in het rapport op aan het beschrijven van de cultuur van het Nieuwe Testament, aan het vormen van een visie op hoe de Bijbel en hoe de pastorale brieven van Paulus gelezen moeten worden en wat de gereformeerde ambtsleer te zeggen heeft over vrouwen in het ambt.

Toch waken de deputaten ervoor om al te beslist te zijn over hoe de Bijbel volgens hen gelezen moet worden. Daarachter zit niet alleen een „theologische verlegenheid”, maar ook voorzichtigheid. Het is precies tien jaar geleden dat de ‘nieuwe vrijgemaakten’ ontstonden. Deze kerkscheuring in 2003 had weliswaar een beperkte omvang, maar de polarisatie binnen de GKV nam sindsdien alleen maar toe. Een nieuwe scheuring is niet denkbeeldig, mocht de synode volgend jaar besluiten om vrouwelijke ambtsdragers toe te laten.

In drie hoofdstukken bouwen de rapportschrijvers echter toe naar een besliste conclusie: dat er geen beletselen zijn om vrouwen te laten dienen als predikant, ouderling of diaken. Dat in het Nieuwe Testament de rolverdeling man-vrouw uit het Oude Testament goeddeels wordt overgenomen, zien de deputaten als passend bij de cultuur waarin de apostel Paulus zijn instructies schreef. De deputaten menen dat onvoldoende duidelijk is welk gewicht de apostel geeft aan teksten zoals 1 Korinthe 14:34, waarin het gaat over het zwijgen van de vrouw in de gemeente.

Het rapport ”Mannen en vrouwen in dienst van het evangelie” zal de geschiedschrijving ingaan als een markeringspunt in een ontwikkeling die de GKV meemaken. De deputaten moeten aangevoeld hebben dat ze met hun standpunt weliswaar kritiek zullen krijgen, maar toch op voldoende draagvlak kunnen rekenen in de kerk en op de generale synode in Ede, in 2014.

Het is echter de vraag of de GKV zonder kleerscheuren uit deze discussie komt. Niet alleen kreeg het kerkgenootschap te maken met afsplitsingen. Ook vertrok in de achterliggende decennia menig bezwaard kerklid met stille trom naar meer behoudende kerken. Voor de groep vrijgemaakten die de ontwikkelingen in eigen kerk met bezorgdheid gadeslaat, zal er in het komende jaar nog genoeg stof tot nadenken zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen