Terrorismegeld niet te traceren

Na de terroristische aanslag op 11 september 2001 kwam de Europese Unie met een plan om terrorisme tegen te gaan. Een van de belangrijkste punten in dat plan was het bestrijden van de financiering van zulke activiteiten. Promovenda Mara Wesseling bestudeerde de twee belangrijkste programma’s die daarvoor zijn opgezet.

De resultaten van die programma’s zijn „zeer mager en soms discutabel”, concludeert Wesseling, die dinsdag op dit onderzoek promoveert. Ze vraagt zich daarom af of het wenselijk is om miljoenen internationale banktransacties te blijven analyseren.

De promovenda stelt dat van de twee belangrijke programma’s „vooralsnog niet kan worden aangetoond dat ze veel succes hebben opgeleverd.” Dat geldt zowel voor het opsporen van mogelijke terrorismeverdachten als voor de preventie van terroristische aanslagen.

Bij een van de programma’s kunnen banken risicoanalyses maken. Daarin konden volgens de onderzoeker zo goed als geen „patronen” worden gevonden die op terrorismefinanciering duiden. Ook is de preventieve kracht van het andere programma volgens Wesseling beperkt.

Het Terrorist Finance Tracking Programme (TFTP), waarmee informatie over banktransacties wordt doorgegeven aan de Verenigde Staten, heeft voor zover Wesseling kon nagaan vijftien succesvolle zaken opgeleverd. Twee mannen die hiermee zijn opgespoord, zijn uiteindelijk in Guantanamo Bay terechtgekomen.

Beide programma’s hebben daarnaast geleid tot het signaleren of aanhouden van mensen die op onterechte gronden als terrorist worden aangezien. „Je kunt je afvragen of die vijftien succesvolle zaken dat waard zijn.”

Van die vijftien zaken zijn er maar een paar waarbij het TFTP preventief heeft gewerkt, stelt Wesseling. In de overige gevallen is pas na een aanslag of aanhouding bankinformatie opgevraagd. Dat was volgens haar het geval na de moord op Theo van Gogh, toen de CIA het een en ander heeft nagetrokken over de zogeheten Hofstadgroep.

Wesseling onderzocht verder de Europese richtlijn die banken verplicht risicoanalyses te maken van transacties van hun klanten. Volgens haar zijn verdachte transacties vrijwel niet te onderscheiden van gewone. Potentiële terroristen verzinnen vaak manieren om buiten een bank om te werken of doen gewone, onopvallende transacties, aldus de promovenda.

Daar komt bij dat de analyses nooit helemaal objectief zijn, waardoor klanten die vaak buitenlandse transacties doen of die een islamitische achternaam hebben, gediscrimineerd kunnen worden.

De politiek zou een discussie moeten voeren over het nut van deze programma’s en de wenselijkheid ervan. Wesseling: „Het debat zou moeten gaan om de vraag: wat is er nu eigenlijk in gang gezet?” Ze vindt bijvoorbeeld dat banken moeten kijken naar al hun klanten als ze analyses willen maken van verdachte zaken. „Als je wilt weten wat afwijkt, moet je eerst weten wat normaal is.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen