Ongelukkig

„Wat een mongool!” Een scholier, de kleinste van een groepje jongens, probeert zijn gebrek aan lengte te compenseren door de grootste mond te hebben. Sybe en ik, samen op de duofiets, vormen een makkelijk doelwit als we hen tegenkomen in de stad. Het zijn zomaar een paar woorden van iemand die nog veel moet leren.

„Straks krijg je later zelf zo’n kind!” kregen wij als kinderen te horen wanneer we lachten om iemand die ‘anders’ was. Dat leek me een logische straf, want met zo iemand spotten was natuurlijk niet goed. En een zware straf was het, als je zo’n kind kreeg. Dat maakten we wel op uit de manier waarop dat bij de koffie gezegd werd: „Die en die hebben een ongelukkig kind”, met zo’n meewarige blik erbij. Dus hielden we maar snel onze mond.

Nu vraag ik me af of het wel als dreigement bedoeld werd, in de zin van ”boontje komt om zijn loontje, eigen schuld dikke bult, had je maar niet om die mensen moeten lachen”. Was het niet meer bedoeld als waarschuwing? Pas op, het kan gebeuren dat je zelf ook zo’n kind krijgt en wat zul je er dan met spijt aan terugdenken dat je ooit om hen gelachen hebt. Want dan weet je hoeveel pijn het doet als jouw kind het voorwerp van de spot geworden is. Dát is pas erg. Niet het feit dat je met zo’n ”ongelukkig” kind gezegend bent. Je moet wel een heel ontaarde ouder zijn als je je eigen kind als een straf beschouwt!

Tegenwoordig noemen we mensen met een handicap niet meer ongelukkig. Gelukkig maar. Twintig jaar geleden was het waarschijnlijk een heel politiek correcte term, als vervanging van idioot, debiel en imbeciel. De tijd dat M. Vasalis (die psychiater was) een gedicht nog onbekommerd de titel ”De idioot in het bad” kon geven lag achter ons, we waren inmiddels een stuk beschaafder en tot andere inzichten gekomen. Maar iemand met een handicap ongelukkig noemen is nu ook niet meer van deze tijd. Geestelijk gehandicapt is een andere afschuwelijke term, die helaas nog maar al te vaak opduikt. Als je verstandelijke vermogens beperkt zijn, kun je geestelijk heel gezond zijn. Misschien zelfs wel gezonder dan personen met een normale intelligentie… Terwijl iemand met een hoog IQ best geestesziek kan zijn. Maar om zo iemand dan krankzinnig te noemen… dat doen we nu ook niet meer. De nieuwste, vergezochte term om mensen met een beperking aan te duiden is ”mensen met mogelijkheden” en die hebben ze zeker. Net als iedereen. Ik voel meer voor de Engelse term ”special needs”, mooi, doeltreffend en tijdloos. Zonder er doekjes om te winden en toch respectvol. Alleen wat lastig te vertalen. „Ik heb een kind met speciale behoeftes” klinkt toch wat vreemd.

Eigenlijk is het wel een goed teken dat we ons druk kunnen maken over dit soort dingen. Luther noemde iemand met een meervoudige beperking een bonk vlees. Iets zonder ziel. Daarmee vergeleken zijn alle bovengenoemde gedateerde benamingen bijna koosnaampjes. Natuurlijk is de benaming van mensen die anders zijn niet het belangrijkste, het gaat om de behandeling die ze krijgen. Maar de huiveringwekkende geschiedenis van de psychiatrie laat zien dat er toch wel verband bestaat tussen die twee. Hoe respectvoller de benaming, hoe beter de behandeling.

Sybe is geen mongool. Sybe is niet ongelukkig. Sybe is niet zijn handicap. Sybe is gewoon Sybe.

Elzi de Voogd is moeder van Sybe (11). Sybe heeft een diepe verstandelijke beperking en kan niet praten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen