„Landelijke vaccinatievoorlichting gewenst”

GGD-arts Helma Ruijs: „De keus om wel of niet te vaccineren ligt bij mensen zelf, maar het is onze taak om degenen die zich erop beraden tijdig van de juiste informatie te voorzien.”

Na het uitbreken van de polio-epidemie in 1992/1993 ondernam de overheid een aantal initiatieven om de vaccinatiegraad in de reformatorische gezindte te verhogen en dit bevolkingsdeel beter te beschermen tegen de gevolgen van dergelijke epidemieën, schetst Ruijs in haar proefschrift.

Voorlichtingsmateriaal moest bevindelijk gereformeerden beter informeren over de ernst van de ziekten en het doel en de effectiviteit van vaccinaties. Met gezaghebbende religieuze voorgangers werd de dialoog gezocht in de veronderstelling dat zij, eenmaal bijgepraat over de medische aspecten, hun bezwaren tegen vaccinatie opzij zouden zetten en hun achterban zouden aansporen hetzelfde te doen.

Dat de GGD de doelgroep van de bevindelijk gereformeerden nog maar amper kende, ontdekte Ruijs toen ze als GGD-arts de rodehondepidemie van 2004/2005 van dichtbij meemaakte. „Concrete gegevens waar GGD-artsen destijds op konden terugvallen, waren er eigenlijk niet. Ja, er bestond een globale relatie tussen de vaccinatiegraad in een gemeente en het percentage SGP-stemmers. Maar als je een gerichte prognose wilt opstellen, bijvoorbeeld over het verwachte verloop van een epidemie of over voorzorgsmaatregelen vanwege het risico op geboortes van kinderen met een aangeboren aandoening door rodehond biedt dat weinig houvast.”

Nauwkeuriger inzicht in de vaccinatiegraad in de gereformeerde gezindte was nodig, oordeelde Ruijs. Én: inzicht in de besluitvorming van ouders, de houding van ambtsdragers en artsen. Haar onderzoek resulteerde in een proefschrift waarop ze 14 september hoopt te promoveren. ”De acceptatie van vaccinatie in de reformatorische gezindte in Nederland”, luidt de titel van haar Engelstalige boek. Onder anderen oud-SGP-burgemeester Moree (Kesteren) en de tot de gereformeerde gezindte behorende huisarts Huisman uit Opheusden keken vanuit de begeleidingscommissie mee.

Preventie- en bestrijdingsactiviteiten van ziekten als mazelen en rodehond zijn te geografisch bepaald, luidt een van de conclusies van de GGD-arts. „De veronderstelling is: bevindelijk gereformeerden wonen in de biblebelt, dus op dat gebied moeten we ons richten. Dat is te algemeen geredeneerd. Allereerst verschilt de vaccinatiegraad fors per kerkgenootschap binnen de gereformeerde gezindte. Kerkgenootschap is belangrijker dan woonplaats.”

Dat zo’n kwart van de bevindelijk gereformeerden buiten de biblebelt woont, is ook belangrijk. „Als er in Barneveld een epidemie uitbreekt onder bevindelijk gereformeerden is het besmettingsrisico voor niet-gevaccineerde bevindelijk gereformeerde familieleden in Eindhoven groter dan voor een niet-gevaccineerd antroposofisch gezin uit Barneveld. Puur vanwege de verschillen in sociale interactie.”

Daarom is volgens Ruijs een landelijke opzet van de voorlichting gewenst. „Via christelijke verenigingen en media moeten we als GGD zorgen dat de hele doelgroep van bevindelijk gereformeerden, ongeacht de woonplaats, tijdig van de juiste informatie wordt voorzien.”

Ook artsen doet Ruijs een aanbeveling: „Het is moeilijk om over vaccinatie in gesprek te gaan met bevindelijk gereformeerde patiënten als je weinig tot niets weet over hun achtergrond. Bij artsen die zelf tot die kring behoren, speelt gebrek aan kennis geen rol, maar artsen die er weinig van weten, ervaren wel barrières om bijvoorbeeld te informeren of patiënten behoefte hebben aan extra informatie of aan meer medische of pastorale begeleiding. Mijn advies is daarom om die artsen van basale achtergrondinformatie over de reformatorische gezindte te voorzien.”

Over de pogingen om voorgangers in te zetten om vaccinatieweigeraars en twijfelaars over de streep te halen, is Ruijs duidelijk: „Dat is zinloos. Ambtsdragers in de gereformeerde gezindte benaderen het onderwerp op verschillende manieren, afhankelijk van de denominatie waartoe ze behoren. Sommigen geven aan dat vaccinatie in hun gemeente als vanzelfsprekend wordt ervaren en om die reden geen vragen oproept. Anderen snijden het onderwerp wel aan en wijzen gemeenteleden op de religieuze tegenargumenten. Een derde groep ambtsdragers spoort gemeenteleden vooral aan een keus te maken die ze voor God kunnen verantwoorden. Maar een actieve rol spelen in vaccinatiecampagnes is voor geen van hen aan de orde. Dat komt ook omdat het standpunt over vaccinatie hier is verankerd in de leer van de kerk. Dat is een verschil met geloofsgemeenschappen in ontwikkelingslanden waar katholieke en islamitische voorgangers een dergelijke rol wel op zich wilden nemen. Met de manier waarop ambtsdragers die leer in de praktijk brengen, staat of valt ook hun gezag.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen