Allochtoon ervaart kerk vaak als kil

Dat blijkt uit een onderzoek dat twee studenten godsdienst pastoraal werk van de Christelijke Hogeschool Ede, Debbie den Boer en Henrike Brussee-van Tol, uitvoerden voor het adviesbureau Intercultural Impact. Gekeken werd in welke mate niet-westerse christenen zich liefdevol ontvangen voelden in autochtone kerken. Daarvoor gingen 26 allochtone christenen als ”mystery guest” langs bij autochtone kerken.

In een kleine meerderheid van de onderzochte kerken voelden de allochtone gasten zich niet thuis, concluderen Den Boer en Brussee-van Tol. „Zij misten enthousiasme, vrolijkheid en de toepassing van de preek in het dagelijks leven. Bovenal misten zij het diepere contact met mensen. Begroetingen werden vaak als routinematig ervaren en gesprekken bleven meestal oppervlakkig. Soms was er zelfs helemaal geen contact met andere kerkgangers.”

Het gemis van deze dingen werd gedeeltelijk veroorzaakt door het verschil in culturele achtergrond, zeggen de onderzoekers. „De niet-westerse bezoekers zijn gewend aan een andere invulling van de kerkdienst en hanteren een ander begrip van gastvrijheid dan veel autochtone kerken. Toch is het aannemelijk dat een buitenkerkelijke autochtone gast op bepaalde punten hetzelfde zal ervaren. Ook voor hen is namelijk de uitstraling van de dienst en de gemeente van wezenlijk belang.”

Allochtone christenen voelden zich vaak een vreemdeling in de kerken die zij bezochten, blijkt uit het onderzoek. „Zij hadden het gevoel vreemd te worden aangekeken of zelfs genegeerd. Een Afrikaanse christen vertelde dat hij het gevoel had gekregen dat hij op die bewuste zondagmorgen tussen tien en twaalf uur niet had bestaan, niemand besteedde aandacht aan hem.”

Veel kerken gaven echter aan gastvrijheid wel degelijk een belangrijk thema te vinden. „Zij hebben dus wel de intentie om gastvrij te zijn”, aldus Den Boer en Brussee. De vraag is dan hoe een kerk daadwerkelijk meer gastvrij kan zijn voor allochtone christenen en andere nieuwkomers. Daarvoor doen de twee een aantal praktische aanbevelingen. Volgens hen is het bijvoorbeeld goed als gemeenten zich realiseren dat volgens het Nieuwe Testament christenen ook vreemdelingen zijn in deze wereld. „En in het Oude Testament herinnert God Israël eraan dat het vreemdeling is geweest in Egypte. Als je bedenkt hoe je je voelde toen je nieuw binnenkwam in een bestaande groep, besef je beter hoe eenzaam een vreemdeling zich kan voelen. Dit kan helpen de buitenstaander beter te begrijpen en hem gemakkelijker liefdevol tegemoet te treden. Het geeft je oog voor degenen die alleen staan, omdat je weet hoe vervelend het kan zijn als je alleen staat in een grote groep. Het helpt je sneller op iemand af te stappen en kennis te maken als je weet dat dit contact gewaardeerd zal worden.”

In de Bijbel blijkt zowel God de Vader als de Heere Jezus zeer gastvrij te zijn, zeggen Den Boer en Brussee. „Het is goed de Bijbelgedeelten te kennen waarin dit beschreven staat, bijvoorbeeld Deuteronomium 10 en Lukas 14. Als je door deze gedeelten te lezen beter gaat beseffen hoe gastvrij God en Jezus zijn, word je wellicht meer gemotiveerd te investeren in de vreemdelingen. In het Oude Testament is op meerdere plaatsen te lezen dat God voor de vreemdeling zorgt.”

Zorg dragen kan volgens hen op vele manieren. „Bijvoorbeeld door persoonlijke aandacht of het brengen van een kopje koffie. In de Bijbel neemt de maaltijd een belangrijke plaats in. Zo lezen we in het Nieuwe Testament hoe Jezus maaltijden gebruikt om relaties op te bouwen. Tijdens de kerkbezoeken hebben de allochtone christenen die meewerkten aan het onderzoek nooit een uitnodiging voor een maaltijd ontvangen of een maaltijd na de dienst genuttigd. In een aantal gevallen was er zelfs geen gelegenheid koffie te drinken na de dienst. Hierdoor was het lastig contact te leggen.”

Als kerken gemeenschappen zijn waar mensen gezien en aanvaard worden, waar aandacht en liefde is voor elkaar, dan moet dat ook in de praktijk blijken, stellen Den Boer en Brussee. „Kerken kunnen dit vormgeven door het faciliteren van informele ontmoetingen na de dienst met koffie en thee, maar wellicht ook met een maaltijd. Gastvrijheid hoort bij het Koninkrijk van God. In het Koninkrijk van God is iedereen welkom, niemand wordt buitengesloten. Iedereen die naar Gods huis komt, mogen wij liefdevol verwelkomen.”

Het onderzoek richtte zich weliswaar op de allochtone gast, maar de twee onderzoekers merkten dat gastvrijheid in de Bijbel ook op andere vreemdelingen betrekking heeft. „Het is goed om je als gemeente, alle gemeenteleden, af te vragen hoe je op nieuwkomers reageert.”

Volgens hen verbindt de Bijbel gastvrijheid ook met de verspreiding van het Evangelie. „Door een gastvrije houding zullen buitenstaanders mogelijk iets van onze gastvrije God zien. Wellicht spreekt dit hun zo aan dat ze vaker terugkomen naar de gemeente en zullen ze hierdoor God als hemelse Vader leren kennen.”

Symposium

In Utrecht vond vanmiddag een symposium plaats over ”Bijbelse gastvrijheid in de kerk: grensoverschrijdend!”. Daar werden de uitkomsten van het onderzoek van Debbie den Boer en Henrike Brussee-van Tol gepresenteerd. Ook gaven dr. Samuel Lee (migrantenvoorganger en socioloog) en Cynthia Ortega (Tweede Kamerlid voor de CU) hun visie op gastvrijheid.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen