"Turkse pers vooringenomen tegenover christenen"

Tot deze conclusie komt Anne Poorta in het kader van een onderzoek naar de berichtgeving in de Turkse pers vorig jaar omtrent de gewelddadige dood van de Armeense journalist Hrant Dink in Istanbul en de moord op twee Turkse christenen en een Duitse zendeling in Malatya.

Poorta (21), vierdejaars student "Law and Politics of International Security" aan de VU in Amsterdam, spreekt vloeiend Turks. Van 1991 tot 2002 woonde hij met zijn ouders in Istanbul. Zijn vader was in die tijd correspondent voor onder meer het Reformatorisch Dagblad. Het maakte Anne mogelijk het land van binnenuit te leren kennen.

Poorta greep de moord op Dink, morgen een jaar geleden, en de dood van de zogenaamde drie van Malatya aan om de Turkse pers aan een onderzoek te onderwerpen. "Ik nam een extreem nationalistische, een islamitische, een linkse en een mainstreamkrant en keek hoe deze kranten over deze duidelijke manifestaties van haat tegen christenen in Turkije hebben bericht. Ik keek naar drie elementen in de berichtgeving: ten eerste spontane vijandigheid, ten tweede door de staat gestuurde vijandigheid en ten derde samenzweringstheorieën."

Poorta vindt het "alarmerend" dat de samenzweringstheorieën bij alle kranten terugkomen, "zij het in verschillende mate."

Noem eens zo'n samenzweringstheorie?

"Het Westen zou in Turkije infiltreren met zendelingen, missionarissen. Missionaris is een heel vies woord in Turkije. Het heeft de lading van spion. Daar zijn in Turkije ook studies over: hoe missionarissen door de eeuwen heen Turkije hebben geprobeerd te infiltreren."

Die samenzweringstheorieën kwamen dus ook bij Dink en de drie van Malatya om de hoek kijken?

"Ja, de extreem nationalistisch krant zei dat de Armeense lobby verantwoordelijk was voor de moord op Dink en bij de dood van de drie van Malatya werd gesproken over de CIA, de Mossad en de EU. Maar ik wil hierbij de kanttekening plaatsen dat de linkse krant genuanceerder was."

Hoe zit het met de spontane en de door de staat gestuurde vijandigheid?

"Naarmate ik meer onderzoek deed werd ik voorzichtiger wat betreft de spontane vijandigheid, maar die bestaat wel degelijk."

U dacht dat het meer aanwezig was?

"Inderdaad, haat komt vooral voor in extreem nationalistische kringen en wordt gevoed door een tv-serie als "Vallei der wolven". Daarin wordt Amerika de zwartepiet toegespeeld, zou Turkije het slachtoffer zijn van buitenlandse machten, noem maar op. Veel geweldplegingen tegenover christenen zouden het gevolg zijn van die serie. Het is beangstigend om te zien hoe zo'n serie tot geweld kan aanzetten."

En de door de staat gestuurde vijandigheid?

"Die is wel degelijk aanwezig en is voor de christenen de meest gevaarlijke component. Bij de moord op Dink en ook bij de zaak in Malatya zijn er aanwijzingen in de richting van de geheime dienst. De jongen die Dink vermoordde had connecties met de geheime politie. De politie was zelfs herhaaldelijk gewaarschuwd. En de vijf jongens die de moord in Malatya hebben uitgevoerd hadden banden met wat in Turkije wordt genoemd de "deep state", zeg maar belangrijke elementen binnen leger en politie.

Frappant is overigens dat bij de rechtszaak tegen die vijf jongens de zendingsactiviteiten van de drie slachtoffers heel zwaar wegen. Die wegen net zo zwaar als wat die vijf jongens hebben gedaan."

Met andere woorden, de christenen vroegen er vanwege hun activiteiten om te worden vermoord.

"Precies. Die insinuatie zie je terug in de pers."

Het is een jaar na de moord op Dink. Is het afgelopen jaar de druk op de christenen toegenomen?

"Als we specifiek kijken naar de protestantse christenen denk ik het zeer zeker. De onderdrukking is toegenomen naarmate de groep is gegroeid. In het begin van de jaren negentig, toen mijn ouders naar Turkije gingen, had je een groep van pakweg 300 protestanten. Nu praat je over 3000 Turks protestantse christenen. Die groep is in de Turkse maatschappij dus meer zichtbaar geworden. Je praat over een vertienvoudiging. Parallel daaraan is de druk op die groep sterk gestegen."

Speelt premier Erdogan hierin een rol?

"Persoonlijk leg ik wat Turkije betreft geen relatie tussen islamisme, zeg maar de politieke islam, en de vervolging van christenen. In mijn onderzoek heb ik daarnaar ook gekeken. Als ik naar de twee specifieke incidenten kijk dan komen die voornamelijk door het extreem nationalisme. Het is belangrijk om dat te benadrukken. Ik wil de laatste zijn om de islam overal de schuld van te geven. We moeten geen boeman van de islam creëren, want dat spoort niet met de werkelijkheid.

Daarmee zeg ik overigens niet dat de islam zo tolerant is ten opzichte van christenen. In Turkije is dat nationalisme verstrengeld met de islam en dat is een gevaarlijke combinatie. Een Turk is een islamiet. Een Turk en een christen gaan niet samen. Maar de hoofdoorzaak van het geweld tegen christenen zie ik toch in het extreem nationalisme."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen