Vitamine I voor bedrijven
Beleidsmakers en wetgevers hebben de afgelopen jaren veel ondernomen om te komen tot beter ondernemingsbestuur op het gebied van regels, wetten, toezicht en rapportages. De kwaal lijkt daarmee nu aardig onder controle, maar schijn bedriegt. De symptomen -fraudes en boekhoudaffaires- zijn deels verdwenen, maar de oorzaak is nog niet weg.
Voor het beoordelen van de integriteit van organisaties gaat het niet zozeer om het turven van het aantal wetsovertredingen. Waar gehakt wordt, vallen immers spaanders. Evenmin geeft het aantal bepalingen uit de code-Tabaksblat dat een onderneming in haar jaarverslag toepast uitsluitsel. Veel belangrijker is oog te hebben voor het zelfregulerend en zelfreinigend vermogen van organisaties.
Regels
Bedrijven zijn vooral bezig de regels te implementeren om symptomen de kop in te drukken. Recent onderzoek van KPMG wijst bijvoorbeeld uit dat slechts een op de drie grote bedrijven ten minste een kwart van de eigen medewerkers de afgelopen drie jaar liet deelnemen aan een bewustwordingsbijeenkomst over normen en waarden in hun werk. Bovendien zijn deze trainingen vaak op regels gebaseerd in plaats van op principes.
Veel organisaties kiezen er voor om de cursus via internet, intranet of cd-rom te doen. Maar dat is niet voldoende. Integriteit gaat om het daadwerkelijk begrijpen en willen aanvaarden van de rol en verantwoordelijkheden die men heeft.
Uit hetzelfde onderzoek bleek verder dat 88 procent van de medewerkers in een organisatie met een degelijk (op principes gebaseerd) integriteitsprogramma bereid is ethische dilemma's met de eigen leidinggevende te bespreken. In organisaties waar een dergelijk programma ontbreekt, bedraagt dit percentage slechts 48. Organisaties die investeren in het vergroten van de integriteit van binnenuit, verhogen met gerichte bewustwordingsprogramma's en het expliciteren van kernwaarden de weerstand tegen verleidingen en druk in plaats van deze te verwijderen. Dergelijke vitamine I van Integriteit legt bestuurders en medewerkers niet aan banden, maar bindt en boeit hen juist vanuit hun intenties, principes en inzet.
Het vizier wordt niet alleen gericht op de letter én de geest van wetten en regelingen, maar reikt ook de bron en motivatie aan van waaruit deugdelijk ondernemingsbestuur gestalte krijgt. De externe omgeving van ondernemingen verandert zodanig snel dat een systeem dat uitgaat van medicijnen per definitie te laat is als er wat aan de hand is. Een systeem gebaseerd op vitaminen is veel beter voorbereid op de snelle veranderingen in de buitenwereld.
Geen standaardkuur
Vitamine I voor bedrijven is niet verkrijgbaar in de supermarkt als standaardkuur. Wie deze vitamine gericht wil toedienen, moet juist doseren. Met onder meer authentieke kernwaarden en gedragsnormen, inspirerende trainings- en bewustwordingsprogramma's voor managers en medewerkers, een organisatiecultuur waarin openheid, eerlijkheid en geborgenheid vanzelfsprekend zijn en een selectie- en promotiepraktijk waarin integriteit een prominente rol speelt. Juist ook bedrijven waar christenen werken en aan het roer staan, zouden moeten uitblinken in integriteit. Dit is een lastige, maar ook rijke opgave. Want ondernemen is niet alleen bij én voor brood alleen.
Muel Kaptein is hoogleraar bedrijfsethiek aan de Erasmus Universiteit Rott erdam en directeur bij KPMG.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 18 augustus 2006
Reformatorisch Dagblad | 14 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 18 augustus 2006
Reformatorisch Dagblad | 14 Pagina's