Doceren zit dr. J. H. van de Bank in het bloed

Johan van de Bank (1937) komt uit een nest dat hij typeert als "heel erg hervormd." Zijn vader was scriba van de Goudse kerkenraad. "Hij was daar de eerste bonder. De rest was ethisch en dat was natuurlijk sinds Kuyper een vies woord." Van de Bank herinnert zich nog goed de diensten in de Sint-Jan. "Je hoefde je als kind in de kerk absoluut niet te vervelen met al die prachtige gebrandschilderde ramen."

Het gezin heeft op verschillende plaatsen gewoond. In Veendam sloot de familie zich aan bij een evangelisatie, omdat de gemeente daar "puur vrijzinnig" was. Voor het eerst kwam Johan op een neutrale school. In Kampen, de volgende woonplaats, deed hij belijdenis en raakte hij bevriend met de zoon van de Kamper dogmaticus dr. A. D. R. Polman. Gaandeweg trok hem steeds meer de richting van de theologie, "niet zozeer vanwege de roeping om predikant te worden als wel om de studie."

Catechetiek

De daaropvolgende studentenperiode in Utrecht beviel hem erg goed. Vooral de lessen van prof. dr. G. Quispel, die "adembenemend" college kon geven, boeiden hem. "De ene helft van wat hij zei was geniaal, van de andere helft wist je niet helemaal waar je aan toe was." Van de Bank werd assistent bij Quispel -die nog in leven is- en promoveerde later bij hem op het leven en werk van de Syrische monnik Macarios. Een ander lichtend voorbeeld in Utrecht voor Van de Bank was prof. dr. H. Jonker, vooral diens aandacht voor het existentiële, zijn bezig zijn met de Duitse existentiefilosoof Karl Jaspers.

Van de Bank begon na zijn studie te preken, soms vier keer per zondag. "Ds. A. Vroegindeweij heeft me op dat spoor gezet. Ik protesteerde eens toen ik hoorde dat hij vier beurten voor mij als kandidaat had geregeld. Zijn nuchtere antwoord: Dat doe ik toch ook? Het was een tijd met een groot predikantentekort."

Na zijn studie stelde dr. Van de Bank zich niet beroepbaar als predikant maar werd hij leraar godsdienst en oude talen in Goes. In Wilnis viel hij in voor een predikant die op studieverlof ging. Op verzoek van de kerkenraad werd hij daar toch beroepen, waarna hij van 1965 tot 1969 aan deze gemeente verbonden bleef. In dat laatste jaar volgde de benoeming tot predikant voor bijzondere werkzaamheden vanwege zijn nieuwe functie als leraar godsdienst aan het Streeklyceum in Ede. "Een erg leuke school", zegt hij. Hij woont op 100 meter afstand van de plek waar de school eerst stond. "Ik heb het erg naar mijn zin gehad. De wilde jaren zestig gingen Ede enigszins voorbij. Het was er vrij rustig, al nam de onverschilligheid en onkerkelijkheid toe, ook op school." Tot op de dag van vandaag ontmoet hij nog regelmatig oud-leerlingen van Ede. Bij de herdenking van zijn recente ambtsjubileum, vorige week, kreeg hij reacties uit het hele land.

De wetenschap bleef aan de gepromoveerde Van de Bank trekken. De Utrechtse theologische faculteit vroeg een universitair docent catechetiek, Van de Bank solliciteerde en verscheen voor de benoemingscommissie, waarvan ook de latere scriba van de Protestantse Kerk, dr. B. Plaisier, deel uitmaakte. Hij kreeg de baan, die later gewijzigd werd in de leeropdracht vaderlandse kerkgeschiedenis. Mede vanwege deze functie doceerde hij enkele weken per jaar aan het seminarie van de Reformed Church of America in New Brunswick (New Jersey, VS). Het dagboek van een bevindelijke vrouw die hij in Amerika tegenkwam, gaf hij in Nederland uit. "Het werd een bestseller in oud gereformeerde kringen", zegt Van de Bank. "In de oud gereformeerde gemeente van Alblasserdam kregen belijdeniscatechisanten het zelfs cadeau."

Kohlbruggianen

De Edese emeritus predikant is altijd lid van de Gereformeerde Bond geweest. "Ik voel me er verwant mee, maar ik zeg altijd: óók de confessionelen en kohlbruggianen horen erbij. Er is meer dan de Gereformeerde Bond en niet met elke vertegenwoordiger van de Bond voel ik me gelukkig."

De Edese emeritus predikant is zelfs nog enige tijd tweede voorzitter van de hervormde synode geweest, naast preses dr. G. de Ru. "Totaal onverwacht. Ik was voor het eerst op de synode, toen men mij vroeg even de zaal te verlaten. Na de benoeming moest ik snel logies voor de komende dagen regelen."

Dr. Van de Bank zegt een stukje gezonde humor erg belangrijk te vinden. "Naast dat ik veel verdriet over het kerkelijk leven heb, geloof ik ook dat God wel eens over ons lacht: wij die onszelf zo ontzettend belangrijk vinden. Dat laatste stuit me wel eens tegen de borst. Waar het op aankomt, is dat Gods Koninkrijk komt en dat het Evangelie verkondigd wordt tot de einden der aarde. Christus zal wederkomen, dáár gaat het om. Hier in Nederland en in Europa loopt alles achteruit, maar in veel delen van de wereld groeit de kerk. Maar gelukkig zien we ook dichtbij dat jongeren bew uster participeren in de kerken."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen