Ds. Tj. de Jong

Na zo'n veertig jaar was het op 1 mei 2004 zover: de Protestantse Kerk in Nederland werd een feit. Op die datum verenigden de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden zich officieel tot één kerk. Een scheuring in hervormd-gereformeerde kring was het gevolg en een groep gemeenten en predikanten vormde de Hersteld Hervormde Kerk. Vier vragen aan vier voormannen uit beide kerken, die ook vóór 1 mei 2004 geïnterviewd zijn voor een serie in deze krant.

Vandaag, vrijdag 29 april, het derde artikel.

Ds. Tj. de Jong (1942) is predikant van de hersteld hervormde gemeente in Staphorst en lid van het moderamen van de Hersteld Hervormde Kerk.

We leven inmiddels een jaar na 1 mei 2004. Wat gaat er door u heen als u terugkijkt op het afgelopen jaar?

"Ik denk dan aan de pijnlijke, verdrietige ervaringen met de Protestantse Kerk in Nederland, die handelt volgens haar kerkorde -namelijk het burgerlijk wetboek- en geen barmhartigheid, humaan handelen en praktische zin kent. De PKN spreidt een pastorale hardheid ten toon en handelt zo met gemeenten alsof men een citroen uitknijpt. Geen theologische motieven gelden, maar een juridische aanpak, waarbij geen enkele pastorale zorg blijkt jegens de hersteld hervormden.

De harde lijn van dr. Plaisier, die namens het moderamen handelt, heeft niets met het begrip "kerk" te maken. In de 19e eeuw werden de afgescheidenen vervolgd. Nu vervolgen de afgescheidenen, gebruikmakend van de 19e-eeuwse blauwdruk en de macht van de wereldse rechtspraak, die we karakteriseren als juridische dwaling, met haar onterechte marginale toetsing, die voorbijgaat aan theologie, confessie, historie, gereformeerd kerkrecht, praktijk, humaan handelen, billijkheid en pastoraat.

Niet de commissie van bijzondere zorg (cbz) maar het moderamen is ervoor verantwoordelijk dat onder andere de zorg voor de achtergeblevenen nihil is, alhoewel het synodebestuur zelf zegt dat het wél die zorg heeft. Ik kan me niet voorstellen dat christenen die zeggen oecumenisch en pluraal te zijn, zo brutaal en hard optreden als het moderamen van de PKN doet via haar commissies.

Ook het optreden van de hervormd-gereformeerde predi-kanten die hun gemeenten meenamen en die niet voor hun 'herstelde' collega's en gemeenten opkomen tegenover het brute onrecht dat de laatsten wordt aangedaan, stelt diep teleur en is tekenend voor een ommezwaai, die gemaakt is en wordt."

Aan de vooravond van 1 mei 2004 bent u voor deze krant geïnterviewd. U hebt toen bepaalde dingen uitgesproken. Klopten uw gedachten over de komende tijd, als u nu terugkijkt?

"Verdrietig genoeg kan ik geen woord terugnemen. Ja, het is erger dan ik had gedacht. De breuk op het vlak van de kerk komt voort vanuit een verschil in ligging, daarom heeft de meerderheid zich afgescheiden. Wie over- en meegaat, strijdt niet in de nieuwe kerk voor de gereformeerde confessie, maar voor de PKN, zoals blijkt uit participatie in allerlei verbanden. Het gereformeerde dient het plurale. Het convenant van Alblasserdam bleek een schamele schaamlap om mee te gaan. Het is ook uitgegaan als een kaarsje.

Ik ontmoet een totaal onbegrip en onwil bij de hervormd-gereformeerden die zijn meegegaan en die meedoen aan de vervolgingspolitiek, ook in uitspraken, lezingen en interviews. Het lijkt alles voort te komen vanuit geestelijk liggingsverschil, dat bij hen de kerkvisie bepaalt en waardoor gemeenteleden zand in de ogen wordt gestrooid. Velen willen dat ook: slaapzand. Velen hebben een kerkgebouwbinding. Daarom gaat men mee en berooft men, theologisch en geestelijk gezien, anderen, zelfs zondagsscholen en de vrouwenverenigingen, van hun goederen en geld."

Als u denkt aan het achterliggende jaar, welke gebeurtenis springt er voor u uit?

"Positief: het verbeurde wonder dat de Heere herstelde gemeenten gaf in waarheid en eenheid samen te zijn. De Heere gedenke landelijk de kerk, verdreven tot de nachthutjes, met bediening en saamhorigheid.

Negatief: het onbillijke, onredelijke en ongeestelijke drijven tegen wat we aanvankelijk de HNHK noemden. Dat was symptomatisch. In bepaalde gevallen beïnvloedden zelfs bezwaarde predikanten de overheid, die niet meehielp een plek te zoeken en te vinden, vergunningen te geven en een bouwplaats te vergunnen."

Hoe ziet u de toekomst van het kerkverband waar u lid van bent?

"Ik hoop dat Gods gunst ons gedenke. Een geestelijke ligging die uitgaat van een exclusief gereformeerde grondslag is immers geen garantie voor Zijn gunst. Net zo min als een ligging die ervoor zorgt om het midden te houden en niet voor al te rechts gehouden te worden, met zich meebrengt dat we dan Gods gunst mogen ontvangen.

Moge Hij met ons zijn, ondanks de honger van de PKN naar de bezittingen van de Hersteld Hervormde Kerk, maar vooral ondanks wat er staat in Psalm 79:4: "Wij zijn onzen naburen een smaadheid geworden; een spot en schimp dien, die rondom ons zijn."

Bij dat laatste ligt mijn grootste zorg; niet bij de PKN en haar handelen. Mensen "werken met Gods gunst" en niet vanuit onze persoonlijke, gemeentelijke en kerkelijke schuld voor God. Is dat niet zo aan beide zijden van de breuk?

Bovenstaand noemde ik de feiten. Geve de Heere onderwerpelijk dat we ook de zielen binnen de PKN eens opgebonden kregen. Onverwachts werd ik bepaald bij het Hooglied en de kanttekening: "Zie mij niet aan dat ik zwart ben" Wat een voorrecht om tegen vlees en bloed in van zulk een kerk een levend lidmaat te mogen zijn. Triomfalisme is en blijve ons vreemd, door genade. Ik denk aan Ezechiëls woord: "Heere, Gij weet het." (hoofdstuk 37). In ons is niets, geen verdienste en kracht. De oordelen betreffen land en kerken. Als wij ons schuldig kennen, door genade, dan kan de Heere in Christus het nachthutje van de HHK nog genadig zijn naar Zijn beloften. Maar we hebben alles verbeurd, ziende op de Heere. Van kerk tot kerk mogen we niet buigen voor onrecht.

Ga het ons allen om Gods Naam, zaak, Kerk, Woord en volk naar Schrift, belijdenis, historie, gereformeerd kerkrecht, barmhartigheid, pastoraal handelen, redelijkheid, billijkheid, praktijk en humaniteit."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen