J. P. A. Gruijters (1931-2005)

DEN HAAG - Hij was wars van autoriteiten en van confessionele politici. Als hij een christen-democraat een hand had

gegeven, telde hij naar zijn zeggen altijd even zijn vingers na. "Omdat achter zo'n politicus 2000 jaar onbetrouwbaarheid staat."

D66-politicus Hans Gruijters kwam uit een rooms-katholiek gezin maar nam al vroeg afscheid van geloof en kerk. Afgelopen zondag overleed hij op 73-jarige leeftijd.

Gruijters studeerde psychologie en politieke wetenschappen, verloor zijn hart aan Amsterdam en aan het uitgaansleven. Als gemeenteraadslid voor de VVD viel hij op vanwege zijn onbevangen opstelling. In 1966 werd hij lijsttrekker voor de liberalen in Amsterdam. Hij leek wethouder te worden, maar die baan ging aan hem voorbij nadat hij had aangegeven niet bij het huwelijk van prinses Beatrix en Claus te zullen zijn. Hij had wel wat beters te doen, zei hij. Toen Gruijters ook nog eens het optreden van de politie tijdens de rellen hekelde, stootte de VVD-top hem uit de partij.

Intussen exploiteerde hij een (geërfd) café en was hij chef buitenland bij Algemeen Handelsblad. "Een mooier leven kan toch haast niet?" keek hij later tevreden terug. Hij kocht enkele cafés erbij en baatte op zeker moment drie horecagelegenheden uit, met elkaar overlappende openingstijden. Toen wilde hij nog een vierde, want: "Dan kan ik zeggen dat in mijn alcoholische koninkrijk de zon nooit ondergaat."

Een van zijn collega's bij het Handelsblad was Hans van Mierlo, die hij warm maakte voor het idee een nieuwe politieke partij op te richten die het verzuilde systeem zou opblazen en het Amerikaanse tweepartijenstelsel zou introduceren.

Als minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in het kabinet-Den Uyl werd hij de eerste bewindsman van de nieuwe partij met de naam D'66. Een van zijn collega's was Dries van Agt, oud-klasgenoot op het gymnasium Augustianum in Eindhoven.

Debatteren kon Gruijters als geen ander. Zelden liet hij zich aftroeven. Urenlang kon hij de Kamer uit het hoofd toespreken. Veel vrienden had hij overigens niet. Daarvoor was hij te betweterig. De discussies in de ministerraad begonnen hem al snel te vervelen. Dan pakte hij een boek. Toen Den Uyl hem vroeg om ook te luisteren, reageerde Gruijters: "Mijnheer de voorzitter, ik lees niet met mijn oren."

In 1980 werd hij burgemeester van Lelystad, nadat hij de post van commissaris van de Koningin in Utrecht was misgelopen. In 1996 ging hij met pensioen, maar in Lelystad werd er geen traan om gelaten. Ook in D66-kring was zijn populariteit tot het nulpunt gedaald door zijn uitspraken in 1993 over een vol Nederland waar geen plaats meer zou zijn voor asielzoekers.

Daarmee bewees hij nog eens de juistheid van zijn eerdere zelfanalyse: "Ik kan mijn mond niet houden, ook al komt er rotzooi van."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen