Ds. Tj. de Jong

Hoe hebt u de achterliggende maanden, sinds 12 december, ervaren?

"Ik heb zeer zwaar onder druk, spanning en last geleefd. Als God deze fusie toelaat, is het een oordeel over Nederland. Het Samen op Weg-proces heeft mij veel zorg, tijd en energie gekost, waardoor veel waardevolle zaken bleven liggen. Ook de houding van de vorstin op 12 december en de rouwdienst van de prinses hebben mij veel pijn gedaan. Kerkelijke en wereldlijke overheid gaan samen mee in de weg van afbraak, op weg naar Rome. Ik zie in dit alles een voortgaande afbraak van calvinistisch Nederland."

Hoe beoordeelt u de gesprekken die er de laatste tijd tussen het hervormde moderamen en bezwaarden zijn geweest om breuken te voorkomen?

"Zeer negatief, benauwend, hard en zonder begrip. Anders kan ik het niet zeggen. Het moderamen moet eerlijk zeggen dat het geen begrip voor de bezwaarden heeft en anders denkt. Als men wel in een verklaring wil zetten dat we "ten volle" gebonden mogen zijn aan de gereformeerde belijdenis maar niet "exclusief", dan moet men ons niet verwijten over een woord te vallen. Het moderamen maakt zich schuldig aan wollig, mistig taalgebruik. De PKN is toch ruim? Alsof men eenheid wil, terwijl men alleen maar de schuld bij de bezwaarden legt. Ik zie in dit hele proces de negentiende eeuw terugkeren: een ongeestelijke en bekrompen sfeer, niet ruim maar alleen pluraal denkend voor pluraal denkenden. Mensen buiten de PKN wordt niets gegund. Het moderamen doet er alles aan om ons binnen de PKN te halen, maar federatie en fusie als twee-eenheid wil men niet. Ik begrijp dat wel: velen zullen dan voor federatie kiezen en dat wil de episcopale top niet. De integriteit van de personen kan ik niet meer bezien los van de zakelijke verschillen, terwijl ik dat anders vrij goed kan."

Zijn er nog mogelijkheden om de zo gevreesde breuk te voorkomen of, na 1 mei, toch weer te helen?

"Nee, de enige mogelijkheid is het fusie-federatiemodel op praktische, historische, pastorale en persoonlijke gronden, niet op theologische gronden. Maar dat heeft het moderamen niet gewild, zelfs altijd categorisch afgewezen. En dan toch maar beweren dat er zijn die altijd gezegd hebben niet mee te kunnen. Het is onzin dat er geen sprake is van opheffing van de Hervormde Kerk. Na Koblenz is er toch niemand die spreekt van het voortbestaan van de Moezel tot aan de Noordzee; ze lost op in de Rijn. Zo lossen er drie kerken op in de PKN-rivier."

Is er voor u nog iets positiefs te ontdekken in alle discussies van de afgelopen maanden?

"Je leert mensen kennen door een erfenis te delen, maar je stuit in de discussies ook op het puur ongeestelijke, on-gereformeerde machtsdenken, het top-downdenken. De hele gang van zaken na 12 december heeft me alleen maar bevestigd in mijn visie op het geheel en in mijn afwijzing van de PKN-lobby."

Wat doet deze kwestie met u persoonlijk?

"Het knaagt mij in mijn binnenste, ook hoe het toegegaan is in hervormd-gereformeerde kring. Je hoort bij de Gereformeerde Bond geen klacht meer over de PKN maar slechts klagen over bezwaarden. Ik vind dat onwaarachtig. Het hele proces geeft aanvechting en strijd, gevoel van machteloosheid en van oordelen des Heeren. Bezwaarden kiezen er niet voor om voortgezet hervormd te worden, maar ze hebben geen keus. Ik heb ook geen keus; en al had ik de keus dan zou ik eigenlijk geen andere keus dan deze willen. De fusie is als een oordeel van God over de kerk in Nederland te beschouwen, maar dat betekent niet dat we ons dan maar hebben te schikken onder de PKN."

Uw grootste wens aan de vooravond van 1 mei.

"Dat wat één wordt, één wordt door genade. Gods Kerk is breder dan de PKN en de bezwaarden. De PKN ziet echter de zogenaamde afgescheidenen niet staan en telt hen niet mee. Ik geloof niet dat door de scheuring broeders van hetzelfde huis uiteengaan. Het is geen verschil in kerkvisie maar in beleving van de religie of van ligging. Wanneer broeders uiteengaan, dan zijn het kaartenbakbroeders in uitwendige zin, maar een innerlijke band is er niet. Wat van zogenaamd 'rechts' meegaat, openbaart zich. In zijn algemeenheid kan ik zeggen dat in de keuze van de kerk een ligging zich openbaart ten aanzien van het geloofsleven en de geloofsleer. Men openbaart een andere ligging te hebben: ze zijn van ons uitgegaan. Het feit dat er zijn van de afgescheidenen die de PKN'ers meer als broeders zien dan de bezwaarden, doet ook pijn."

Op zondag 2 mei hoop ik

"Zelf in de eigen gemeente voor te gaan. Ik hoop, met jong en oud, op de oude basis voort te gaan. Ik blijf die ik ben. In positieve zin wensen we een stil en gerust leven te leiden naar het woord van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Ik heb geen program, maar ik hoop dat het woeden van het hervormde moderamen niet voortgezet wordt door het PKN-moderamen en dat het synodebestuur ons niet berooft van kerkelijke goederen. Laten zij het eigen kerkelijke leven buiten de PKN niet verhinderen maar bevorderen; of ten minste niet onmogelijk te maken. Ik hoop ook dat het moderamen zich distantieert van juridische stappen tegen de voortgezette kerk en niet het onbijbelse principe van het recht van de sterkste laat gelden. We willen een voortgezet kerkelijk hervormd leven in hersteld verband organisatorisch voortzetten en hopen dat de PKN'ers met hart en ziel terugkeren van hun heilloze brede weg en als échte hervormd-gereformeerden terugkeren."

Zie ook www.refdag.nl.

Na zo'n veertig jaar is het op 1 mei 2004 zover: de Protestantse Kerk in Nederland wordt een feit. Op die datum verenigen de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden zich officieel tot één kerk. Een pijnlijk proces, dat diepe voren trekt in het kerkelijke landschap, komt formeel tot een einde. De kerkredactie publiceert tot en met zaterdag 1 mei iedere dag een artikel waarin aan een bekend persoon uit de Nederlandse Hervormde Kerk een zevental vragen wordt voorgelegd. Vandaag, dinsdag 27 april, het tweede artikel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen