Aanbieden of voorstellen

Deze studie maakt duidelijk dat de mening van dr. C. Steenblok (1894-1966), eerder docent aan de Theologische School van de Gereformeerde Gemeenten en later predikant van de Gereformeerde Gemeenten in Nederland, veel besproken is, maar dat het heeft ontbroken aan een uitgebreid onderzoek naar diens opvattingen. Dat is inderdaad een opmerkelijke zaak. Gezien het belang van het onderwerp en de moeilijkheden die dit gegeven op het kerkelijk erf biedt, had het voor de hand gelegen dat de visie van dr. Steenblok vaker was onderzocht.

Op het kerkelijk erf schijnt deze materie zo gevoelig te liggen dat het bijna niet mogelijk is om op een heldere en evenwichtige manier, met Gods Woord als maatstaf, met elkaar over deze zaken te spreken. De stellingen worden dan direct ingenomen en wantrouwen en verdachtmakingen over en weer geuit, wat de discussie niet bepaald verheldert.

Niet eenvoudig

De bedoeling van deze studie is geweest dr. Steenblok zich als het ware eens te laten uitspreken over zijn standpunten. Rouwendal geeft een historisch overzicht, waarbij er op sommige punten ten aanzien van het afwijzen van het aanbod raakvlakken te zien zijn met H. Hoeksema en K. Schilder, maar waarbij er anderzijds duidelijke verschillen zijn ten aanzien van bijvoorbeeld het verbond.

Dat de discussie over het aanbieden of voorstellen van de genade niet bepaald eenvoudig is, blijkt ook wel hieruit dat niet alleen de tegenstanders van dr. Steenblok, maar ook diens geestverwanten niet altijd begrepen hebben wat hij precies bedoelde. De schrijver maakt dit duidelijk aan de hand van een aantal voorbeelden.

Dit geeft tegelijkertijd de moeilijkheid van deze problematiek aan. De verschillende termen die gebruikt worden, geven nogal begripsverwarring. Ook dr. Steenblok gebruikte de begrippen aanbieden en voorstellen door elkaar heen.

Wanneer aanbieden gebruikt werd, vreesde dr. Steenblok dat men te gemakkelijk over de ellendekennis heenstapte. Zijn prediking kenmerkte zich daarom niet zozeer door een sterke nadruk op de verkiezing, maar meer door een benadrukken dat de wet, en daarmee de kennis van de ellende, aan de prediking van het Evangelie voorafgaat.

Daarom gebruikte hij liever het woord voorstellen, maar dan verbonden "met bevel van geloof en bekering", zoals de Dordtse Leerregels dit doen in hoofdstuk II, artikel 5. Ik wil hierbij aantekenen dat de Dordtse vaderen ook spreken over aanbieden: in hoofdstuk III/IV, artikel 9. Zij gebruikten óf voorstellen met bevel van geloof en bekering, óf aanbieden. Beide zaken hebben mijns inziens hetzelfde gewicht en laten geen enkele ruimte om vrijblijvend Gods Woord aan te horen.

Ook ds. G. H. Kersten gebruikte de term aanbieden wel, zie zijn "Korte lessen over Kort Begrip", bladzijden 117/118.

Gereformeerde traditie

Om duidelijk zicht te ontvangen op de visie van dr. Steenblok, onderzocht de schrijver een heel aantal preken. Zijn conclusie is dat dr. Steenblok zich met zijn visie in theorie ten diepste in het spoor bevindt van de gereformeerde traditie, en daarmee dan ook niet in tegenspraak is. Dr. Steenblok benadrukt immers dat de bediening van het Woord een voorstellen en verkondigen is met bevel van geloof en bekering.

Onderzoekt men echter zijn preken, dan blijkt dat de verkondiging met bevel van geloof en bekering, zeker ten aanzien van onbekeerden, zo goed als niet aan de orde komt. Zijn preken zijn over het algemeen beschrijvend, en niet confronterend en appellerend (blz. 106).

Verdeeldheid aangaande het onderwerp van deze studie lijkt vaak vast te zitten op de begripsverwarring die over en weer plaatsvindt. Waarschijnlijk was er meer eenstemmigheid als men het geduld had kunnen opbrengen om naar elkaar te luisteren en elkaar duidelijk te maken wat men onder bepaalde begrippen verstond.

De schrijver komt tot de conclusie dat het niet onjuist en wel schriftuurlijk is om over de aanbieding van Christus te spreken in de bediening van het Woord. Dat heeft niets te maken met algemene verzoeningsleer of met het overslaan van de wet in de woordbediening.

Eerlijk

De auteur heeft geprobeerd in deze studie een pleidooi te houden voor het eerlijk met elkaar omgaan en het zoeken naar elkaars motieven, zonder al op de voorhand een niet of slecht onderbouwde veroordeling uit te spreken.

Anderzijds laat hij ook zien dat geestverwanten vaak in de fout vallen van kritiekloos volgen, en dat zij vaak verzuimen zich eveneens te verdiepen in de zaken zelf. De schrijver gaat de middenweg, door dr. C. Steenblok recht te doen in zijn opvattingen maar hem niet geheel kritiekloos te volgen.

Aan hen die interesse hebben in deze voorname zaak biedt deze studie een heldere beschrijving van de visie van dr. C. Steenblok en van hoe binnen het kader van de gereformeerde traditie kan worden gesproken over "het aanbod van genade". Op het kerkelijk erf moet dit hoogst belangrijke onderwerp bespreekbaar zijn en blijven, aan de hand van de norm van Schrift en belijdenis. Deze studie kan helpen om helder zicht te ontvangen op bepaalde ontwikkelingen en standpunten in het verleden.

Het boek is voorzien van een uitgebreide lijst van geraadpleegde literatuur en een overzichtelijke inhoudsopgave.

N.a.v. "Het aanbod van genade", door drs. P. L. Rouwendal; uitg. De Rots, Apeldoorn, 2002; ISBN 90 807293 1 0; 209 blz.; 15,95.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen