Veel schakels maken geen ketting

Elly Zuiderveld als schrijfster van kinderboeken, dat maakt nieuwsgierig. Het duo Elly en Rikkert Zuiderveld is immers vooral bekend als schrijvers en vertolkers van liedteksten. Weliswaar zijn de meeste daarvan van de hand van Rikkert, maar die van Elly Zuiderveld mogen er ook wezen. Er zitten goedgeschreven teksten bij als "Jij bent jij", "Wereldwijs", "Ergens is een plek" en "Ik kijk omhoog", een bewerking van Psalm 121. Nog een reden om met blijde verwachting aan de verhalen te beginnen is de verzorgde manier van uitgeven. Aan beide boekjes is te zien hoe definitief uitgeverij Callenbach de jaren van goedkope herdrukken van bestsellers voor kinderen achter zich heeft gelaten. Geen grauw papier meer en geen goedkoop ogende illustraties. Nu tekenen voor Callenbach gerenommeerde illustratoren, in dit geval Charlotte Dematons voor "Watje" en Loek Koopmans voor "De sleutel van Andermansland". De bijgesloten brochure met een overzicht van recente leverbare boeken laat hetzelfde beeld zien: er wordt veel aandacht besteed aan de vormgeving van de boeken, het aanbod is mooi verdeeld over de verschillende leeftijdsgroepen en de uitgeverij durft risico's te nemen door werk van debutanten uit te geven.

Watje

Watje is een anders-dan-de-andere sneeuwvlok, een echt watje volgens de sneeuwvlokken in de wolk. De wolk krijgt bezoek van een herant, een prachtig wezen met gouden vleugels, een "gezant, een boodschapper van de hoogste koning." De herant pendelt tussen de sneeuwvlokkenwolk, Brazilië en Nederland. In Brazilië ligt een ernstig ziek jongetje, Chico, in zijn bed en in Nederland zoeken vier kinderen een goed doel voor hun kerstactie. De herant brengt hen op het idee geld voor Chico's operatie en zijn vliegreis naar Nederland in te zamelen. In de vijftig pagina's van het verhaal verspringt het perspectief steeds met elk van de vijftien zeer korte hoofdstukken. Die structuur laat meteen de zwakke plek van het verhaal zien: de hoofdstukken zijn zo kort en er gebeurt zo veel dat er niets echt uitgewerkt en uitgediept wordt. Om een bepaald perspectief bij de lezer te laten 'werken', is een hoofdstuk van enige lengte nodig. De grootmeester van de perspectiefwisseling in jeugdboeken, Paul Biegel, laat altijd zien hoe elk perspectief in dienst staat van de grote spanningsboog tussen het eerste en het laatste hoofdstuk. Ieder hoofdstuk in een van zijn knapste boeken, "Het sleutelkruid", is enerzijds een compleet afgerond verhaal en anderzijds een schakel in het grote geheel. In een verhaal van deze geringe omvang werken de vele perspectiefwisselingen vooral verbrokkelend. Mijn 11-jarige proefpersoon en meelezer maakte hierover ook meteen een kritische opmerking. Het volwassenperspectief in de hoofdstukjes over Liesbeth de Boer, de arts in Brazilië die de contactpersoon is tussen Chico en de kinderen, en de Nederlandse specialist Winters, die sinds de dood van zijn vrouw alleen nog maar voor zijn werk leeft, vormt een vreemd element in het boek. Wel houdt Zuiderveld de structuur netjes in de hand en laat ze in het laatste hoofdstuk de sneeuwvlok Watje landen op de neus van Chico, die net uit het vliegtuig komt.

Sleutel

De plot van "De sleutel van Andermansland" is nog lastiger na te vertellen dan die van "Watje". Wouter is op een woensdagmiddag naar het buurthuis gegaan omdat daar een toneelstuk wordt opgevoerd. Voor hij het goed en wel beseft, heeft hij zijn vinger opgestoken om mee te gaan doen. Wouter en Wiesje krijgen een hoofdrol. Zij moeten de sleutel van Andermansland gaan zoeken. Ze komen allerlei allegorisch klinkende figuren tegen als Denker, Doener, Sleutelfiguur, V. Valdi, Swami Nasibami. En ook dat weer allemaal in het bestek van vijftig pagina's. Aan dit boek heeft Zuiderveld zich zowel wat betreft de opbouw als de inhoud vertild: ook hier wordt van alles aangestipt, maar weinig tot niets uitgewerkt. Voorbeelden: de engerik Swami Nasibami doet Wiesje denken aan "een hele vervelende oom, die altijd aan me zit en die net zo lacht." In hetzelfde minihoofdstukje vertelt Wouter in een alinea "dat zijn moeder vorig jaar is gestorven en hoe erg hij haar mist." "De sleutel van Andermansland" wijst al door de naamgeving van de verhaalfiguren in de richting van de allegorie, maar ook hier is de omvang van het boek te gering om effect te sorteren. Het begrip "vergeving", dat op de sleutel van Andermansland blijkt te staan, blijft een loos begrip: Wie moet wat vergeven aan wie en wat hebben de twee hoofdfiguren Wouter en Wiesje hiermee te maken?

N.a.v. "Watje", door Elly Zuiderveld; uitg. Callenbach, Kampen, 2001; ISBN 90 266 1113 7; 55 blz.; 5,67. "De sleutel van Andermansland", door Elly Zuiderveld; uitg. Callenbach, Kampen, 2001; ISBN 90 266 1112 9; 55 blz.; 6,31.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen