Orgel Oude Kerk Delfshaven gerestaureerd

Sicco Steendam rondde kortgeleden de werkzaamheden aan het orgel in de Oude of Pelgrimsvaderskerk in Rotterdam-Delfshaven af. In 1855 voltooide de firma J. Bätz & Co uit Utrecht, die vanaf 1849 door C. G. F. Witte werd geleid, het instrument. In zijn klankconcept richtte Witte zich in de eerste plaats op de ondersteuning van de in die tijd krachtige gemeentezang. Naast krachtige geluiden zijn op zijn orgels ook zachtere, solistische geluiden te vinden.

Na de oplevering van het Rotterdamse instrument waren er nogal wat problemen. Met name de invloed van het zoute havenwater zorgde voor het oxideren van de frontpijpen. De frontpijpen werden herhaaldelijk gepolijst en zelfs vervangen. Bij een gedeeltelijke revisie in 1937 schilderde J. de Koff & Zoon orgelkas en balustrade in een groene kleur. Deze firma was ook verantwoordelijk voor de ingrijpende wijzigingen in 1957. De originele windvoorziening maakte plaats voor een strakkere variant. De extra verhoging waarop het bovenwerk zich bevond verdween, waarna de pijpen van het bovenwerk lager in de kast werden geplaatst.

Uitgangspunt bij de restauratie was terugkeer naar de toestand van 1855. De verhoging voor het bovenwerk is niet hersteld. Wel reconstrueerde Orgelmakerij Steendam de van oorsprong gescheiden windvoorziening. De baskant van het hoofdwerk en het pedaal hebben dezelfde winddruk van 90 mm, terwijl het bovenwerk en de diskant van het hoofdwerk eenzelfde druk van 80 mm hebben. De balgen kregen net als vroeger een plaats op een balgenzolder. Op de zes balgen liggen geen stenen, maar de oorspronkelijke, ijzeren gewichten van Witte. De huidige, lichte kleur van de kas is te vergelijken met een essen-imitatie.

Steendam maakte intonatie-ingrepen uit de jaren na de bouw van het instrument ongedaan. Steendam: "Het pijpwerk bevatte veel grote kernsteken, die tussen de fijne van Witte zaten. Nadat de grote zijn weggehaald is dit instrument zijn ondoorzichtige, wat vette klank kwijt en klinkt het weer als een klassiek, vroeg Witte-orgel. Natuurlijk blijft het een romantisch instrument, maar muzikale lijnen zijn nu veel beter te volgen."

Steendam herstelde de klaviatuur en maakte een eiken pedaalklavier in de stijl van Witte. Daarnaast verving hij wat de mechaniek betreft de winkelhaken die Van Gelder in 1892 aanbracht door houten exemplaren met andere overbrengingsverhoudingen, waardoor het instrument prettiger speelt. Ook plaatste de restaurateur een tremulant op het bovenwerk, in de stijl zoals Witte's zoon die in 1884 aanbracht.

De officiële ingebruikname gebeurt zaterdag 16 juni in besloten kring. Wim Diepenhorst, Geert Bierling en Gerard van der Zijden demonstreren het instrument. Hans Wisse speelt fagot. Op zaterdag 30 juni is er voor het publiek uitgebreider gelegenheid met het orgel kennis te maken tijdens de open orgeldag van 11.00 tot 16.00 uur. Interessant is het concert met samenzang van 22 september waarop Geert Bierling improviseert en de begeleiding verzorgt.

Dispositie:

Hoofdwerk:

Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 3-5 sterk, Cornet 5 sterk, Fagot 16', Trompet 8'.

Bovenwerk:

Prestant 8', Holfluit 8', Gamba 8', Salicet 4', Roerfluit 4', Gemshoorn 2', Dulciaan 8', tremulant. Pedaal: Subbas 16', Octaafbas 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trombone 8'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen