Terug uit het diepe zwarte gat

Hij ging "uitrusten en een beetje bidden", zei hij in 1994, toen zijn premierschap ten einde liep en hij gepasseerd was als voorzitter van de Europese Commissie. Vervelend vond hij dat niet, voegde hij er manhaftig aan toe. "Niemand kan mij verwijten dat ik niet beschikbaar was. Nu ga ik uitrusten en bijkomen van de inspanningen van het premierschap."

Een jaar later, in 1995, was Lubbers echter weer volop in beeld. Als kandidaat voor de internationale topfunctie van secretaris-generaal van de NAVO. Maar opnieuw ging het mis. Het 'echte werk' leek er voor Lubbers op te zitten. De oud-premier was en bleef deeltijd-hoogleraar globalisering in Tilburg. Als voorzitter van het Wereldnatuurfonds en van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) had Lubbers natuurlijk nog wel een aantal aardige functies, maar de weg naar het internationale toneel leek definitief afgesloten.

Lubbers zelf heeft nooit erkend dat hij dat als een teleurstelling heeft ervaren. Hij toonde zich tevreden met zijn positie. Slechts zijn vrouw deed een keer van zich horen. Zij meldde dat de omschakeling van premier naar gewoon burger zo onwaarschijnlijk veel veranderingen met zich meebracht dat ze het als 'vrouw van' al bijna niet kon verdragen.

Op 61-jarige leeftijd krijgt Lubbers dan toch een zware internationale functie. De Verenigde Naties willen hem hebben omdat hij nog altijd een indrukwekkend netwerk aan internationale contacten heeft. Dat netwerk bleef Lubbers na afloop van zijn premierschap onderhouden. Zo bleef hij bijvoorbeeld in gesprek met iemand als Gorbatsjov, met wie hij het zogenaamde "Earth Charter" schreef, een document over hoe de wereld moet omgaan met mensenrechten en met het milieu.

Dat laatste toont aan dat Lubbers zeker affiniteit heeft met de strijd voor internationale erkenning van de rechten van de mens en in het verlengde daarvan met de vluchtelingenproblematiek, al heeft minister Pronk daar op het eerste gezicht meer mee. Voor de VN is Lubbers echter aantrekkelijker dan Pronk, omdat hij genuanceerder is en uiteindelijk als oud-premier ook iets meer gewicht in de schaal legt.

Voor Lubbers is de benoeming een fantastisch eerherstel. Zes jaar geleden sloot hij zijn politieke loopbaan in mineur af. Hij beschadigde zijn zelfaangewezen opvolger Brinkman door te melden dat hij op de nummer drie van de lijst, Hirsch Ballin, zou stemmen. Het CDA werd bij de verkiezingen gedecimeerd en moest voor het eerst in zijn geschiedenis in de oppositiebankjes plaatsnemen.

No nonsense

Lubbers verscheen in 1973 op het nationale politieke toneel en werd namens de KVP minister van Economische Zaken in het kabinet-Den Uyl. In 1977 hield CDA-leider Van Agt hem buiten het kabinet omdat hij Lubbers te links vond voor een CDA-VVD-combinatie. Lubbers kreeg wel erkenning voor zijn sterke ministerschap en werd fractieleider van het CDA in de Tweede Kamer. Daar fungeerde hij als loyale horzel, tot hij Van Agt in 1982 opvolgde als premier.

Lubbers bleef twaalf jaar lang premier en schreef geschiedenis door zich regelmatig de rol van regeringsleider aan te meten. Met zijn 'no-nonsense'-beleid wist hij in wisselende combinaties met VVD en PvdA tot daden te komen. Tijdens zijn eerste kabinet (CDA/VVD; 1982-1986) voerde hij veel noodzakelijke bezuinigingen door. Zijn tweede kabinet (eveneens CDA/VVD; 1986-1989) kenmerkte zich door een verslechterende houding met de VVD, die de samenwerking in 1989 opblies.

Lubbers ging echter vrolijk verder. Het CDA profiteerde opnieuw van de zogenaamde 'premierbonus' en bleef zo de grootste partij, terwijl de VVD verloor. Met de PvdA maakte Lubbers vervolgens zijn moeizaamste periode door, maar ook met de sociaal-democraat Kok als vice-premier hield hij het een volle regeerperiode uit.

Uitdaging

Bij de UNHCR zijn de verwachtingen van Lubbers hooggespannen. De diplomatieke kunde, de politieke tact en het uitgebreide netwerk van de oud-premier moeten de vluchtelingenorganisatie uit een diep financieel dal halen. Lubbers zelf gaat die uitdaging maar al te graag aan, zei hij gisteren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen