Een grijze verzetsstrijder neemt afscheid

Op 2 juni gaan de Zuid-Afrikanen naar de stembus. Voor de tweede keer sinds het einde van de apartheid hebben er in het land vrije en democratische verkiezingen plaats. Dat is ook het tijdstip dat de hoogbejaarde Mandela het veld zal ruimen als president. Het staatshoofd heeft er echter alle vertrouwen in dat de nieuwe regering op de door hem ingeslagen weg zal voortgaan. Ook tijdens zijn bezoek aan Nederland nam hij de gelegenheid te baat zijn gedoodverfde opvolger Thabo Mbeki te prijzen en zijn tevredenheid over "de nieuwe generatie politici" uit te spreken.

In verband met zijn aanstaande pensionering reist de voormalige vrijheidsstrijder een groot aantal landen in de wereld af om afscheid te nemen en zijn dank uit te spreken voor de steun die zij boden in de strijd tegen apartheid. Na Nederland bezoekt Mandela onder andere een aantal Scandinavische staten en China.

Kraakstem

Donderdag vertoefde de president in Amsterdam, waar hij een krans legde bij het monument op de Dam en een rondvaart door de grachten maakte. 's Avonds boden koningin Beatrix en prins Claus Nelson Mandela en zijn vrouw Graça Machel een staatsbanket aan in het koninklijk paleis in de hoofdstad.

Gisteren had Mandela een ontmoeting met een groot aantal Nederlandse volksvertegenwoordigers. Tweede Kamer-voorzitter Van Nieuwenhove prees het staatshoofd voor zijn grote verdienste voor het Zuid-Afrikaanse volk. "De vreedzame overgang naar democratie in uw land lijkt nu haast een wonder", meende de parlementariër. "Veel problemen moeten nog worden opgelost, maar uw grote leiderschap is voor iedereen een lichtend voorbeeld."

Nederland neemt node afscheid van de bijna legendarische ANC'er, hield Van Nieuwenhove de president voor. "Als u straks na uw aftreden met een groot bord langs de weg staat: "Ik ben werkeloos, help me alstublieft", bedenk dan dat de wereld nog vele vacatures heeft voor ervaren mensen als u."

De ouderdom is Mandela aan te zien. Het lopen gaat hem niet zo gemakkelijk meer af en hij heeft af en toe hulp nodig om op het podium te klimmen. Maar de kraakstem van de grijze eminentie is nog krachtig genoeg, evenals zijn gevoel voor humor. "Er was een tijd dat ik bang was om oud te worden", sprak hij tot zijn gehoor op het Binnenhof. "Nu zie ik echter ook de voordelen van een hoge leeftijd. Ik hoef niet meer voor iedereen te buigen."

Het bezoek van het staatshoofd stond echter niet alleen in het teken van ceremonie en hartelijke woorden. Mandela drong er bij herhaling op aan dat de Europese Unie haast maakt met het uitvoeren van een vrijhandelsakkoord tussen Europa en Zuid-Afrika. Hij verwelkomde de Nederlandse steun en prees de inspanning van premier Kok om vaart achter het verdrag te zetten. "Wij willen volwaardige partners zijn, niet alleen passieve ontvangers van hulp", aldus de president.

Economische welvaart is in sterke mate bepalend voor de levensvatbaarheid van een democratie, legde Mandela zijn pleidooi voor versoepeling van de handelsbarrières uit. "Onze duurverworven rechten en vrijheden zijn inhoudsloos als ze geen materiële vooruitgang brengen."

Na de ontmoeting met kamerleden gebruikte de president een werklunch met premier Kok. Vervolgens vertrok hij naar Leiden om een eredoctoraat van de universiteit te ontvangen. Evenals in Amsterdam en Den Haag waren ook in de sleutelstad duizenden mensen samengestroomd om de uiterst populaire Zuid-Afrikaan te verwelkomen. Mandela genoot zichtbaar van de belangstelling en nam uitgebreid de tijd om handen te schudden en kinderen aan te spreken.

Tegen het indrukwekkende decor van de Pieterskerk en in aanwezigheid van koningin Beatrix en prins Claus overhandigde professor Wagenaar, rector magnificus van de Leidse universiteit, de bul aan Nelson Mandela. Volgens de hoogleraar heeft de president op bijzondere wijze de lijfspreuk van het instituut -behoeder der vrijheid- hooggehouden. "In een situatie waarin geweld het land had verwoest, gaf u het voorbeeld van geduld, veerkracht, geloof, tolerantie, wijsheid, maar vooral verstand. Wij eren u als een ware hoeder der vrijheid."

Volkslied

Tevens kondigde Wagenaar de vorming van het Mandela Studiefonds aan, dat Zuid-Afrikaanse postacademische studenten in de gelegenheid stelt een jaar aan de Universiteit van Leiden te studeren.

"Er is mij niet eens gevraagd een schriftelijke proeve van bekwaamheid af te leggen", grapte Mandela, die de eer en uitgebreide lofuitingen naar de Zuid-Afrikaanse bevolking verwees. "Ik weet dat het geen persoonlijke verdienste is die u beloont, maar de verdienste van het volk dat is blijven geloven in de idealen van gerechtigheid en verzoening, zelfs toen wet in onrecht werd veranderd en ons land een scheiding werd opgelegd."

Mandela's echtgenote, Graça Machel, met wie hij vorig jaar op zijn tachtigste verjaardag trouwde, lijkt al aardig in het Zuid-Afrikaanse leven ingeburgerd. De weduwe van de vermoorde Mozambikaanse president Samora Machel zong het Zuid-Afrikaanse volkslied uit volle borst mee.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen