Leven van het dagelijks manna

Vandaag is het een kwarteeuw geleden dat ds. R. van Kooten uit Soest (48) door zijn vader, ds. G. H. van Kooten, bevestigd werd als hervormd predikant te Goedereede. In een rondzendbrief aan vrienden en bekenden schrijft het echtpaar afgezien te hebben van een aangeboden receptie. In zijn huidige gemeente Soest zal men zondagmorgen tijdens de dienst stilstaan bij het jubileum. In zijn eerste gemeente mag hij dan voorgaan in de avonddienst.

Zes jaar oud was hij toen hij al heel sterk bepaald werd bij de eeuwige bestemming van mensen. "Als mijn vader aan tafel sprak over een gemeentelid dat op sterven lag, vroeg ik vaak of die man of vrouw wel een nieuw hart had. Ik denk dat dat menselijkerwijs gesproken gekomen is door de bewogen preken van zowel mijn vader als van mijn opa. Maar ook voor mezelf was het een brandende vraag."

Razendsnel

De sterke innerlijke drang om dominee te worden werd afgewisseld met opwellingen een carrière in de handel op te bouwen. "Ik was pas bij het sterfbed van een neef. We kregen het over vroeger en hij herinnerde me eraan dat ik hem als jongetje vroeg -meedeelde eigenlijk- dat je de Heere toch ook wel kon dienen als bakker. Enerzijds was er de vrees als een Jona weg te lopen, anderzijds ervoer ik de roeping. Zo zwierf ik tussen vrede en onvrede. Maar nu, na 25 jaar, mag ik zeggen die roeping in elke gemeente bevestigd te hebben gezien. Dan moet het dankbaar maken dat je voor eigen wegen bewaard bent. Als zakenman zou ik het, denk ik, goed gedaan hebben. Maar hoe zou het geestelijk met me, mede gezien mijn karakter, gesteld zijn geweest?"

Van Kooten was een rappe student, die van tentamen naar tentamen snelde. Hij was zo vlot klaar met zijn studie dat hij nog een poos moest wachten om de pastorie in te trekken. De minimumleeftijd om predikant te worden in de Hervormde Kerk is 23 jaar. Hij was vicaris bij ds. C. van den Bergh in Katwijk aan Zee en werd door de Goereese consulent ds. M. B. van den Akker gevraagd pastoraal werk te doen, in afwachting van een beroep. Toen kregen studenten er vaak nog wel een achttal.

"Mijn hart trok naar Bleskensgraaf, ik had heel wat brieven liggen van mensen uit die gemeente die mij vroegen te komen. Ik mocht aan de kerkenraad, met als consulent ds. Tj. de Jong, vragen of ze konden vertellen van de nood in de gemeente. Beiden ervoeren we de machteloosheid en de Heere sloot de deur. Ik moest naar het reeds vijf jaar vacante Goedereede."

Sterven

Later heeft hij er de Heere voor gedankt naar die plaats getrokken te zijn. "Ik maakte er een soort opwekking mee: verstokte zondaren kwamen naar de kerk en leerden zichzelf en de Heere kennen. Maar tegelijk maakte de Heere me duidelijk dat het niet mijn verdienste was. Want ik wilde eerst niet."

Naar Zeist ging de predikant met de tekst uit Handelingen 20:22 en 23. "Ik dacht dat ik de tekst wel snapte en legde voor mijzelf de nadruk op het gedeelte dat spreekt over het onbekende in de ontmoeting. Maar ik leerde dat je vaak op jezelf aanrekent, ook in het geestelijke. Er was zegen en verdriet. Maar ik had het nodig om aan mezelf te sterven. Dat was nodig." Het was ook in die tijd dat ds. Van Kooten hersenvliesontsteking kreeg en dat zijn opa overleed. "Als student en in mijn tijd in Goedereede ging ik elke maand naar opa. In Zeist wekelijks en we spraken altijd inhoudelijk over elkaars preken."

Als er iets is wat de Soester pastor -die zo'n vijftien boeken op zijn naam heeft staan- anderen mee wil geven, is het dat de roeping tot het ambt een werkelijkheid is. "Dat mag iedereen weten. En voor elke dominee, ongeacht zijn kerkgenootschap, is het onontbeerlijk dat hij leert dat de Heere hem alleen gebruiken wil als je de zucht naar carrière bent kwijtgeraakt." Met name in Zeist kwam hem een andere les van zijn opa voor de geest: "Als de Heere Zijn liefde uitstort, volgen er moeilijke tijden." Hij voegt er aan toe: "Gods beloven is het geheim van het kinderlijk geloven en gehoorzamen."

"Het lijkt tegenstrijdig, maar ik zou niet graag zien dat een van mijn zoons predikant werd. Ik heb soms meelij met beginners. Wat zullen jullie nog meemaken, denk ik dan. De kerk is de wereld vrijwel geheel gelijkvormig geworden. Maar als de Heere hen roept, ja, dan heb ik ze er graag voor over."

Zorgen

De jubilaris heeft zorgen over het kerkelijk leven in hervormd-gereformeerde kring. "Waar de Schrift spreekt van twee wegen -in of buiten Christus- bespeur je meer en meer de gedachte van de drie wegen: "Echte bekeerden, onbekeerde randkerkelijken en niet-kerkgangers en dan het gevaarlijke: de "gewone gelovigen". "Hervormd-gereformeerden zijn verder weg dan de synodaal gereformeerden van 45 jaar geleden. Die wisten toen hun dogmatische weetje in ieder geval." Ds. Van Kooten ervaart de spanning tussen preken die God voorstellen als iets van vroeger en een uiterst actuele preek waarbij het per se over de krant moet gaan. "God is goed voor datgene waar wij niet bij kunnen. Maar het moet gaan over wat de Heere zegt op grond van Zijn Woord in het concrete leven van nu, inclusief het seksuele leven en ons kindertal. Dat is verstandig, want onze bereking is altijd misrekening."

Het verdriet de Soester pastor dat het Samen-op-Wegproces een verstandelijke zaak geworden lijkt, ook in eigen kring. Hij betreurt het misbruik van de bekende tekst "Opdat zij allen één zijn". "De waarheid gaat voor de eenheid". In ieder geval constateert hij dat de hervormd-gereformeerden uiteenspatten door Samen op Weg. Ds. Van Kooten is er zelf van overtuigd dat wie een plurale grondslag voor de kerk accepteert -iets dat hij niet wil- ook deze grondslag dient te erkennen. "Maar misschien is het hele proces nodig om weer geestelijk afhankelijk te worden. Kijk maar naar de beproeving van Johannes, Paulus, David of Jozef, al mogen we van beproeving geen program maken."

Normen

Het doet de predikant pijn te zien dat veel vanouds hervormd-gereformeerde gemeenten zomaar afgebroken worden. Dat komt onder andere door de zuigkrac ht van de evangelischen. Maar ook het afnemend besef hoe we bijbels met elkaar omgaan steekt hem: "Kijk maar hoe mensen, inclusief voorgangers, vergeten dat ze zelf als eerste naar iemand, tegen wie ze iets hebben, toe moeten."

Enerzijds benauwt deze tijd ds. Van Kooten. "Anderzijds dwingt onze zeer kritische jeugd ons dat we niet zomaar woorden herhalen, maar bijbels argumenteren. Laten we dat uitbuiten en noch oubollig worden, noch modernistisch, maar slechts de Schriften verkondigen. Ik hoop dat ik niet ben kwijtgeraakt wat me als jong ventje al bewoog: dat het erom gaat dat we door Christus met God verzoend zijn, zodat mensen zalig kunnen sterven".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen