Zeeland koestert grauwe Atlantikwall

Behendig springen de twee Zeeuwen over het prikkeldraad. Zonder aandacht te schenken aan de verschrikt opkijkende koeien, benen Hans Sakkers (39) en Hans Houterman (32) door het weiland in de richting van de grauwe mitrailleurbunker. „Ik ben een fervent bunkerbezoeker”, vertelt Sakkers onderweg. „Bunkers fascineren. Ze vertellen een eigen geschiedenis, die we niet mogen vergeten”.

Sakkers en Houterman pleiten ervoor het Walcherse deel van de Atlantikwall onder de zandverstuiving, het struikgewas en de kleigrond vandaan te halen. Om de herinnering aan de oorlogshandelingen tussen 1940 en de bevrijding van Zeeland in 1944 levend te houden, hebben zij alle gegevens over de verdedigingsgordel samengesteld in het boek “Landfront Verteidigungsbereich Vlissingen”. De publicatie, voorzien van tal van foto’s, tekeningen en landkaarten, is vanmiddag overhandigd aan burgemeeter mevrouw A. C. de Bruijn van Veere.

Diamantgracht

Terwijl Sakkers de massieve ingang van de bunker in het Koudekerkse grasland betreedt, zegt hij: „Het aardige van dit bouwwerk is dat het is voorzien van een zogenaamde diamantgracht. Die hebben de Duitsers voor het schietgat aangebracht voor de opvang van’ de hulzen. De soldaten beschikten over een apart Skoda-kanon, dat in Tsjechië was buitgemaakt”.

Elke bunker heeft volgens Houterman zijn eigen karakter. De variëteit in de bouw van de betonnen mitrailleursnesten op Walcheren brengt haarscherp het verloop van de Tweede Wereldoorlog in beeld. Aanvankelijk zijn de gebouwen ingericht voor de plaatsing van lichte kanonnen; later komt er steeds zwaarder en geavanceerder geschut binnen.

De betonnen gordel op Walcheren is een belangrijk onderdeel van de Atlantikwall geweest. Het oppercommando in Berlijn gaf in 1941 opdracht tot het fortifïceren van de kustlijn. Volgens Sakkers en Houterman spaarden de Duitsers kosten noch moeite. Vanaf het Noorse Skagen tot de Frans-Italiaanse grens verrees een vijf meter brede afweerlinie, die langer zou worden dan de Chinese muur.

Vlissingen Icreeg een speciale status. De Duitsers riepen de plaats, net als twintig andere (haven)steden, uit tot Verteidigungsbereich. Dat betekende dat niet alleen langs de kust een wal met 207 bomvrije bunkers werd opgeworpen, maar dat ook landinwaarts een speciale linie werd gebouwd. Het zogeheten landfront moest met een antitankgracht, 37 zware bunkers en honderden tankversperringen eventuele aanvallen vanuit Middelburg weerstaan. De gordel begon met Widerstandsnest Flédermaus bij Groot-Valkenisse, kreeg bunkers bij Koudekerke en Nieuw-Abeele, en eindigde met Stützpunkt Rommel bij Rittheni.

De eerste jaren kregen de Duitsers royaal hulp van Zeeuwse arbeiders. Beseffend dat hij een gevoelig onderwerp aanroert, zegt Houterman: „De lonen in Nederiand waren laag, de Duitsers boden goede honoraria. De houding onder de Zeeuwen veranderde in 1943. De Duitsers kampten toen met grote scha de in hun eigen steden. Veel arbeiders werden opgepakt en naar Duitsland getransporteerd”.

Het landfront heeft in de oorlog nauwelijks invloed gehad op de oorlogshandelingen. De geallieerden schakelden de linie in 1944 eenvoudigweg uit door inundatie van de polders. Wel werd er hard gevochten bij de invasie van Walcheren vanuit zee. Bij de landing op Westkapelle moest een hardere strijd geleverd worden dan bij die op . Normandië, aldus veteranen die beide oorlogshandelingen meemaakten.

Kookstel

De bunkers van het landfront behoren volgens Sakkers en Houterman tot de best bewaarde restanten van de Atlantikwall. Terwijl de verdedigingswerken langs de vloedlijn van de Noordzee verdwenen als gevolg van bebouwing en aanleg van brede zeeweringen, bleven de bunkers op de Walcherse kleigronden nagenoeg allemaal bewaard. Ook in de rest van Europa ging niemand zuinig om met de bunkers, waarschijnlijk omdat ze van Duitse makelij waren. „De Atlantikwall verpauperde al snel na de oorlog, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Maginotlinie. De Fransen koesteren hun bunkers. Zelfs de kookstellen staan er glimmend bij”.

Sakkers en Houterman beijveren zich daarom voor meer waardering voor de bunkers. Tot hun genoegen ziet ook Monumentenzorg de historische waarde van de verdedigingsgordel in. De stichting is bezig de linie op de monumentenlijst te plaatsen. Ook de overheid stelt steeds meer belang in het intact laten van de bunkers. „Het mooiste is om een toeristische route aan te leggen, eventueel voorzien van informatiepanelen”, vindt Sakkers.

Zacht prijsje

Momenteel heeft de overheid daarvoor een uitgelezen kans, zegt Houterman. In het kader van de herverkaveling is het volgens hem gemakkelijk om gronden waarop de bunkers staan, voor een zacht prijsje te verwerven. De Landinrichtingscommissie toont zich enthousiast voor het plan, de boeren denken eveneens positief mee. „Zo’n route moet zeker haalbaar zijn Op die manier kunnen we de geschiedenis van Walcheren in de Tweede Wereldoorlog levend houden”.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen