Rekenkunde rond hereniging
Willem I als koning van Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden
Kanongebulder wekte op 21 september 1815 de bevolking van Brussel. Om zeven uur ’s morgens werd met 101 schoten aangegeven dat er iets belangrijks ging gebeuren. Die dag zou Willem I als Koning van de -opnieuw verenigde- Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden de eed afleggen. Na de eedaflegging werden naar oud gebruik munten met de beeltenis van de nieuwe koning gestrooid. Het volk verwachtte gouden munten, maar ontving bijna alleen kopergeld. Koning Willem I kreeg dus vlot een bijnaam: ”den koperen konink”…
Uit de bijnaam blijkt al dat veel Belgen maar matig enthousiast over de vereniging waren. Adel en geestelijkheid spraken zelfs over een „straf des hemels”. Waarom was het goede oude Oostenrijkse bewind niet teruggekeerd? Bij de Hollanders waren burgers en ketters erg machtig. Vooral de bisschop van Gent, monseigneur De Broglie, bleek een bittere vijand van de verandering.
Verbod
Die afkeer bleek al bij de opstelling van de nieuwe grondwet. Hij vroeg toen aan het Wener Congres, de vergadering van de grote Europese staten, om steun voor het rooms-katholicisme. Buiten het paleis van de vorst moest volgens de bisschop in heel België een volstrekt verbod op elke protestantse godsdienst worden afgekondigd. De machtige landen, voorstanders van godsdienstvrijheid, lieten hem echter praten.
Ze vonden dat de Belgen geen reden tot klagen hadden. De politieke situatie was immers niet nadelig voor de Belgen. De Zuiderlingen kozen de helft van het totaal aantal volksvertegenwoordigers. Dat was niet veel, gezien het feit dat 60 procent van de mensen in het Zuiden woonde. Het getalsmatige overwicht van de Belgen beloofde wel veel voor de toekomst. Voor het voortbestaan van het rooms-katholicisme hoefden ze ook niet bang te zijn. Tegen- over 1,5 miljoen protestanten in het Noorden stonden wel 4 miljoen rooms katholieken in Noord en Zuid.
Verzet
Toch was De Broglie niet tevreden. Hij beval eenieder zich te verzetten tegen de grondwet. Daarmee had hij succes. In net Noorden had de volksvertegenwoordiging unaniem voor de grondwet gestemd. Van de 1604 stemgerechtigde notabelen in het Zuiden stemden er echter maar 527 voor en wel 796 tegen de grondwet. De rest was niet op komen dagen. Vooral de Vlamingen hadden massaal tegengestemd, in tegenstelling tot de Walen. De Gentse kerkleider kon dus tevreden zijn.
Niet voor lang. Willem I bleek goed te kunnen rekenen. Ten eerste waren 281 notabelen weggebleven. Zij waren dus niet tegen de grondwet, want anders waren ze wel gekomen om hun stem uit te brengen. Welnu, 527 plus 281 is al 808 voorstanders van zijn voorstel. Dat was nog niet alles. Van de 796 tegenstemmers lieten er 126 weten dat zij „alleen om redenen van godsdienst” tegen hadden gestemd. Dat kon natuurlijk niet, want hadden de grote Europese staten niet bepaald dat er tolerantie moest zijn? Met terugwerkende kracht werden ze dus door de vorst tot voorstemmers gebombardeerd, wat het aantal voorstanders van de nieuwe grondwet op 934 bracht, tegenover slechts 670 tegenstemmers. Zo bezien was dus een ruime meerderheid in Noord én Zuid voor de grondwet…
Sacramenten
Na deze hersengymnastiek, door de Belgen spottend ”Hollandse Rekenkunde” genoemd, was De Broglie niet verslagen. Hij dreigde de sacramenten te onthouden aan wie het waagde de grondwet trouw te zweren. Veel vooraanstaande katholieken weigerden daardoor zich kandidaat te stellen voor de volksvertegenwoordiging. Zonder voltallige volksvertegenwoordiging was een inhuldiging van Willem I als koning niet mogelijk. Ook daar werd echter een mouw aangepast. Besloten werd dat de eed voor de rooms-katholieken niet geldig zou zijn, indien de paus de grondwet zou veroordelen. Willem werd zo eindelijk koning en omdat de paus niet lastig bleek, regeerde hij nog lang maar niet altijd gelukkig.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 maart 1997
Reformatorisch Dagblad | 36 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 maart 1997
Reformatorisch Dagblad | 36 Pagina's