Blanken keren ‘Derde-Wereldland’ de rug toe

Volgens de regering-Mandela is dit een crisissituatie, voornamelijk omdat de emigranten vaak hoogopgeleide mensen zijn, artsen, ingenieurs, technici. Zuid-Afrika, dat zulke beroepsmensen hard nodig heeft, zal in toenemende mate dergelijke specialisten onder de eigen inwoners moeten vinden. Maar zwart Zuid-Afrika is nog bij lange na niet opgeleid in exacte beroepen en het handjevol immigranten kan de leemten bepaald niet opvullen.

Dit is niet de enige migratiecrisis waarmee het land wordt geconfronteerd. Want Zuid-Afrika wordt overspoeld met illegale immigranten uit zijn buurlanden, veelal arme werklozen, zonder beroep, behept met de hoop in het ‘rijke’ Zuid-Afrika een baantje te vinden. In de meeste gevallen is het een ijdele hoop, want het land kampt met een werkloosheidscijfe’r van maar liefst 40 procent.

In de eerste zes maanden van dit jaar zijn volgens de officiële cijfers 5600 blanken uit Zuid-Afrika weggetrokken. In dezelfde periode kwamen er maar 2500 immigranten het land binnen. Vergeleken met dezelfde periode van 1995 betekent dit dat de emigratie met 24 procent is gestegen, terwijl de immigratie met 49 procent is gedaald.

Blanke inbreng

Nu heeft Zuid-Afrika dergelijke statistieken in het verleden ook dikwijls gehad. Na de zwarte opstand in Sharpeville in 1960 trokken duizenden blanken weg. De weinige immigranten die in de jaren 1960-1961 het land binnenkwamen werden in de watten gelegd: ze konden kiezen uit tientallen lege appartementen in de flatgebouwen van de grote steden. Drie maanden lang hoefden ze geen huur te betalen. Ook na de zwarte studentenopstand van Soweto in 1976 besloten veel blanken weg te gaan. Dat gebeurde ook weer in 1986-1987, toen oud president P. W. Botha tot twee keer toe de noodtoestand afkondigde. In 1994, toen president Mandela aantrad en een aanvang maakte met het ‘nieuwe’ Zuid-Afrika, kwam de blanke exodus opnieuw op gang.

Deze laatste ontwikkeling is echter niet te vergelijken met voorafgaande emigraties. In de top-emigratiejaren van voorheen ging het om mensen die bang waren voor zwarte opstanden. Honderden van hen zijn in latere jaren weer naar Zuid-Afrika teruggekeerd. Nu realiseren blanken zich echter dat Zuid-Afrika hard bezig is een zwart land te worden. De blanke inbreng wordt hoe langer hoe kleiner. De blanken merken nu pas goed dat zij de controle kwijt zijn. Bij veel blanken heerst dan ook de angst dat Zuid-Afrika zal afglijden naar het niveau van de rest van Afrika.

Barbaren

Het land begint inderdaad DerdeWereldtrekjes te krijgen. De wegen verslechteren, het leven wordt steeds duurder; de medische verzorging daalt in kwaliteit, het peil van het onderwijs eveneens en op alle vlakken en in alle beroepen komt men in toenemende mate incompetentie tegen. Daar komt nog een aantal factoren bij. De misdaad loopt uit de hand en de politie blijkt niet in staat er iets tegen te doen. Verder is er het fenomeen “voorkeursbehandeling”, waarbij zwarten bij bijna alle sollicitaties de voorkeur krijgen. Blanke mannen van boven de 45 kunnen daardoor nauwelijks meer aan de slag. En dan is er ten slotte de waardedaling van het betaalmiddel, de rand. Velen zeggen: Liever nu weg, nu de rand tenminste nog iets waard is, dan straks, als je er overzee niets meer voor krijgt.

De hoge misdaad in Zuid-Afrika en de angst die daarmee gepaard gaat, wordt goed geïllustreerd door een ingezonden brief in een Johannesburgse krant. De inhoud krijgt des te meer accent als men weet dat de schrijver van de brief, Ernie Saks, oud-burgemeester is van het Wassenaar van Zuid-Afrika, Sandton. Saks schrijft:

„Mijn schoonzoon is bij een roofoverval in zijn huis zwaargewond geraakt door een kogel uit een pistool; de auto van mijn schoonzuster is haar onlangs onder bedreiging met een vuurwapen afgenomen bij een verkeerslicht; onze zoon is op straat aangevallen en beroofd en ik ben zelf op straat eveneens bedreigd. Daarom zeg ik: Omhels uw geliefden en vertel ze, dat u allemaal weggaat. De barbaren staan niet aan de poort. Ze wonen tussen ons in”.

Weggegooid geld

President Mandela probeert de blanken tot andere gedachten te brengen. „Wij hebben u nodig. Dit land kan niet bestaan zonder de waardevolle inbreng van de blanken”. Tegelijkertijd is hij niet somber gestemd over de vooruitzichten op langere termijn.

Mandela: „Je ziet dergelijke dingen overal gebeuren. Kijk maar naar de Fransen in Algerije, Tunesië en Marokko. Bij de onafhankelijkheid gingen ze weg. Maar na een paar jaar kwamen ze allemaal weer terug. Hetzelfde zie je in Mozambique”.

Of Mandela’s optimisme gerechtvaardigd ,is nog maar de vraag, want zoveel Fransen zijn er nog niet teruggekeerd naar de Maghreblanden. En in Mozambique wonen tegenwoordig relatief gezien nog maar weinig Portugezen.

Post-apartheid is voor blanken aanleiding om weg te gaan, maar voor zwarten oefent het een enorme aantrekkingskracht uit. Ze komen illegaal de grens over uit Liberia, Somalië, Zaïre, Zambia, Tanzania, Kenia, Mo zambique, Angola en zelfs Zimbabwe. Men schat hun aantal op liefst acht miljoen.

Door de aanwezigheid van zo veel illegale immigranten wordt de economie van Zuid-Afrika extra zwaar be’last. Bovendien komt er van het meveel tamtam aangekondigde “Wederopbouwen Ontwikkelingsprogramma” van de regering niet veel terecht, want te veel geld gaat naar de opvang en uitwijzing van illegalen. Een hoge politiefunctionaris meent overigens dat uitwijzing weggegooid geld is: „Je zet ze de grens over en de volgende dag zijn ze weer terug”.

’Nieuwe apartheid’

De houding van de regering-Mandela ten opzichte van de illegale immigranten is tweeslachtig. Mandela heeft gezegd dat hij en het ANC een „morele schuld” hebben tegenover de omringende landen omdat ze tijdens de apartheid het ANC door dik en dun hebben gesteund. Daarom is Mandela niet bereid tegen mensen uit die landen hard op te treden. Tegelijkertijd ziet hij natuurlijk in dat de aanwezigheid van zo veel miljoenen slecht is voor de werkgelegenheid van de Zuid Afrikanen. Het komt, met name in J( hannesburg, steeds meer voor d Zuid-Afrikaanse zwarten de buitenlan’ ders in het openbaar aftuigen als blijk dat die illegalen werk doen dat net Z( goed door een Zuid-Afrikaan kan woi den verricht.

Hoessein Solomon, directeur val het Centrum voor Beleidsstudies ii Johannesburg zegt: „Sinds 1994, he jaar waarin Mandela aan de mach kwam, kent Zuid-Afrika het fenomeei vreemdelingenhaat, vooral als het on illegalen gaat”. Volgens Solomon ziet Zuid-Afrikaanse zwarten de mensei uit de buurlanden niet meer als bond genoten in de strijd tegen de apart: heid, maar als concurrenten op de an beidsmarkt.

De wetgeving inzake illegale immigranten dateert nog uit de apartheid,? tijd. De wet zegt dat de politie elke illegale immigrant zonder meer kan uitwijzen zonder tussenkomst van eer rechter of andere instanties. Leden var de anti-illegaleneenheid zoeken op straat naar zwarten uit het buitenland (die meestal een donkerder huidskleui hebben dan Zuid-Afrikanen) of die met een accent praten. „Geen wondei dat de buitenlanders dit de ‘nieuwe apartheid’ noemen”, meent Solomon.

De regering-Mandela toont enige soepelheid door illegalen de kans te geven voor permanent verblijf in aanmerking te komen. Ze moeten dan bewijzen dat ze voor 1 juli 1991 naar Zuid-Afrika zijn gekomen, dat ze een baan hebben of dat ze getrouwd zijn met een Zuid-Afrikaanse burger.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen