Colin Powell: Amerika's eerste zwarte president?

Het beslissende moment kwam, zoals Colin Powell later vertelde, toen hij Raoul Cédras recht in de ogen moest kijken en een oordeel moest vellen over het karakter van de Haitiaanse juntaleider. Het was zondag voor in de avond. De invasie was afgekondigd, de vliegtuigen waren opgestegen. President Clinton wilde dat de Amerikaanse delagatie -Powell, Jimmy Carter en senator Sam Nunn- onmiddellijk Port-au-Prince verliet.

De trojka stond evenwel op het punt een deal te sluiten. De militaire dictators waren bereid af te treden. De 81-jarige president van Haïti, Emile Jonassaint, beloofde dat er geen verzet zou zijn als Amerikaanse troepen voet aan wal zouden zetten. Dat was niet genoeg, vertelde Powell twee dagen later voor een zaal in .Norfolk. Hij wilde de persoonlijke garantie van Raoul Cédras, de opperbevelhebber van de Haïtiaanse strijdkrachten. Cédras leek tegen te stribbelen. „U hoorde mijn president”, zei hij, Powells blik ontwijkend.

„Ik wil het van u horen”, stelde Powell. „Morgenochtend landen hier jonge jongens en ik moet weten dat zij "een weerstand zullen ontmoeten”. Powell had zich de hele zaterdag en zondag intensief met Haïti beziggehouden. Zijn wortels liggen ook in de Caraïben. Zijn ouders emigreerden vanuit Jamaica naar de States. Verschillende Haïtiaanse generaals -Cédras echter niet- hadden net als Powell hun opleiding in Fort Bragg en Benning genoten. Zij hadden een gemeenschappelijk verleden, spraken dezelfde taal. Powell hoopte Amerikaanse levens te redden als hij de Haïtianen kon herinneren aan de waarden die ze vroeger hadden geleerd. „Ik behandelde hen als soldaten”, hield Powell zijn gehoor in Norfolk voor. En Raoul Cédras reageerde als een soldaat. „Hij zei dat er geen verzet zou zijn. En hij zei het op zo'n toon dat ik wist dat het waar was”.

Moreel gezag

En Colin Powell vertelde zijn verhaal zo, met zo veel vertrouwen, dat hij zijn publiek -blank, middenklasse, conservatief voor zich won. Hij kreeg de handen op elkaar toen hij sprak: „Ik keek de dictator diep in de ogen en ik wist dat hij het meende, dus was het OK”.

Powell heeft moreel gezag. Hij is een geval apart. Met zijn 57 jaar is hij de meest gerespecteerde Amerikaan. Hij is een Afro-Amerikaan, maar staat boven de rassen. Als publiek persoon staat hij boven de politiek. Hij boezemt vertrouwen in. Tijdens de Golfoorlog weigerde hij op een persconferentie op een bepaald moment de pers informatie te verschaffen: „Vertrouw me”. De nieuwsjagers waren ongekend inschikkelijk en accepteerden het.

Het gekrakeel in Washington wist de vroegere militair handig op een afstand te houden. Hij is 'schoon' en weet dat de deur naar een politieke carrière openstaat. Zal hij die deur binnengaan? Commentatoren in Washington verwachten dat dit in september gebeurt bij het verschijnen van zijn memoires. „Momenteel steekt hij qua populariteit moeder Teresa naar de kroon”, zegt een Republikeinse politicoloog tegenover het magazine Newsweek. „Dat zal echter veranderen zodra hij de politieke arena binnentreedt. Hij kan gelijk tien punten inleveren als hij antwoord moet geven op de vraag wat hij van abortus vindt. En dat is nog maar het begin”.

Conservatief

De Amerikaanse verkiezingscampagnes staan om hun smerige karakter bekend. Met modder naar elkaar gooien is eerder regel dan uitzondering. Kan Powell ertegen als hij voor rotte vis wordt uitgemaakt? Hij is bekend in het land, maar tegelijkertijd is er zo weinig over hem bekend. „Als hij voor orthodoxe christenen moet spreken”, vertellen intimi, „zou hij een staande ovatie van twintig minuten krijgen. Hij hoeft niet perfect te zijn, zelfs niet als het om abortus gaat. Als zijn visie in het algemeen maar conservatief is”.

Powell is onvermurwbaar wat betreft het belang van het gezin als hoeksteen van de samenleving. In recente toespraken hekelde hij het gebrek aan moraal in de Amerikaanse maatschappij. „Er is iedere middag een ongelooflijke troep op de televisie en wij schamen ons daar niet voor”.

Speculaties

Powell hoefde nog geen standpunt in te nemen bij gevoelige kwesties. Zelf geeft hij toe dat hij in veel gevallen er nog niet uit is. Gematigde Democraten hebben zo hun eigen ideeën: „Het beste dat Bill Clinton kan doen is Colin Powell minister van buitenlandse zaken maken”, meent de Democraat Dave McCurdy uit Oklahoma. „Je zult zien dat onze geloofwaardigheid dan wordt hersteld”.

„Hij is weer zo'n typisch voorbeeld van een onbeschreven blad”, zegt McCurdy's partijgenoot Bob Shrum. „Je kunt heerlijk over hem fantaseren, zodat hij aan alle verwachtingen voldoet. Maar zodra hij zichzelf presenteert, kan dat snel anders worden. Dan kon hij weleens tegenvallen”.

Misschien. De grote vraag die Washington bezighoudt is of de beroemde militair in de politiek zal gaan en zich als presidentskandidaat zal opwerpen. Vrienden van hem zeggen dat hij de lange weg met voorverkiezingen niet zal gaan. Een groep Republikeinen die Powell over de streep willen trekken, hoopt dat de Grand Old Party het op de conventie niet eens kan worden over een kandidaat en dat dan Powell naar voren wordt geschoven. In hun ogen is hij de man die voor alle bloedgroepen binnen de Republikeinse Partij acceptabel is.

Onafhankelijk

Powell kan de gevestigde partijen ook laten voor wat ze zijn en zich als onafhankelijke kandidaat aanmelden, zo wordt gespeculeerd. Hij zal dan met een regering van nationale verzoening moeten aantreden en met de steun van gematigde parlementariërs uit beide partijen moeten regeren. Volgens een afgelopen herfst gehouden enquête ziet 47 procent van de Amerikanen Powell als onafhankelijk kandidaat wel zitten.

De vroegere onderminister van defensie Richard Armitage, misschien wel Powells beste vriend, verwacht dat Powell zich als onafhankelijk kandidaat zal presenteren. „Hij voelt zich bij geen van beide partijen helemaal op zijn gemak”.

De meest fervente aanhangers van Powell menen dat hij zijn strategie al heeft bepaald. In september presenteert hij zijn boek, dat heel persoonlijk is getint, maar dat tegelijkertijd uitermate inspirerend zal zijn. „De tranen zullen in je ogen springen als je het leest”, vertelt een vriend die anoniem wil blijven in Newsweek. Hij voegt eraan toe dat het boek een enorme reactie zal teweegbrengen. Powell zal uit zijn winterslaap ontwaken en het land rondreizen om zijn boek te verkopen. Daarmee verdient hij dan genoeg geld om zijn campagne te financieren.

Feilbaar

Al deze praatjes veronderstellen dat Powell zich zal aanmelden. Zal dat gebeuren? „Ik denk niet dat hij echt enthousiast is”, zegt een andere vriend, Richard Perle. „Anderzijds moet het je toch wat doen als je vooruitzichten zo goed zijn”. Er zijn inderdaad tekenen dat Powell niet geheel onverschillig tegenover een kandidatuur staat. Het is niet niks: als hij president wordt, is hij de eerste zwarte die daarin slaagt.

Colin Powell is ook een trots man. Hij gaat prat op wat hij heeft bereikt. En hij weet -hij zei het openlijk- dat zijn leven drastisch zal veranderen als hij in de race stapt. Hij kan niet hoger in aanzien komen dan nu het geval is.

Dat zal zeker gebeuren. Powell is net als ieder ander mens feilbaar. Hij maakt fouten. In Somalië beging hij er bijvoorbeeld een. Na diverse verzoeken gaf hij bevel krijgsheer Aidid in te rekenen. De actie leidde tot een bloedbad waarbij niet minder dan achttien Amerikanen de dood vonden. De kritiek luidt dat, als de generaal eerder had ingegrepen, er geen slachting had plaatsgevonden.

Dunne huid

„Kijk, Colin heeft ongetwijfeld talenten”, zegt een bron bij het Pentagon, „maar hij zal nooit president worden. Hij zal niet aan de wedstrijd deelnemen. Hij heeft een te dunne huid. Hij is eenvoudigweg te driftig”.

„Colin was buiten zinnen en schreeuwde tegen me door de telefoon”, vertelt de vroegere luchtmacht-generaal Mike Dugan, „omdat ik tijdens de Golfoorlog uit de school zou hebben geklapt over de strategie van de luchtmacht”. Zelfs bij minder relevante zaken slaat Powell op tilt. „Hij raakte opgewonden toen de New York Times hem aanpakte over homo's in het leger”, zegt een andere bron bij het Pentagon.

Powell let op zijn imago. Hij is gevoelig voor een slechte pers. ”Sacred Honor”, een semi-officiële biografie over de generaal, geschreven door een van zijn persattachés, lijkt veel weg te hebben van een groot weerwoord. Een hoofdstuk lang wordt tegengesproken dat Powell de informant zou zijn geweest voor Bob Woodwards ”De Machthebbers”.

Powells trots kan zich wreken, maar kan ook in zijn voordeel werken. Hij wordt zelfs gezien als zijn kracht. De wil om niet als een minder iemand te worden gezien of behandeld, zelfs niet in het Diepe Zuiden waar hij zijn militaire opleiding volgde, en zijn optimistische kijk brachten hem hoger en hoger op de maatschappelijke ladder. Hij heeft meer macht uitgeoefend dan welke Afro-Amerikaan. „Voor velen is hij net als O. J. Simpson: een symbool”, oordeelt Jesse Jackson, die telefonisch contact met Powell onderhoudt. „Hij heeft dat bereikt door zich niet in de rassenoorlog te storten. Maar hij is niet boven de rassen uitgestegen. Dat kan geen enkele zwarte”.

Westindiër

Colin Powells huidskleur heeft nooit in zijn nadeel gewerkt. Ondanks zijn donkere huid haalden Republikeinen als Caspar Weinberger en diens ”deputy” Frank Carlucci hem in 1972 als medewerker het Witte huis binnen. Powell zorgde er zelf voor dat zijn gekleurde vel hem niet in zijn loopbaan belemmerde. De raciale kwestie benaderde hij als een Westindiër: „Wij zagen de zaken anders dan de zwarten uit het zuiden”, zegt Colins neef Bruce Llewellyn. „Als zij zeggen dat het glas zo goed als leeg is, zeggen wij dat het half vol is en zorgen we ervoor dat het glas vol komt”. Powell weet dat de inwoners van de

Caraïben in het voordeel zijn: de Westindiërs kregen door de Britten een gedegen schoolopleiding. Zwarten in Amerika moesten het in het verleden zonder onderwijs stellen.

De strijd van de zwarte Amerikanen om gelijke burgerrechten volgde hij op een afstand. In Birmingham ontmoette hij Alama Vivian Johnson, met wie inmiddels al dertig jaar is getrouwd. De werkelijkheid van het leven heeft Powell nooit verbitterd. Jonge zwarten adviseert hij racisme niet hun probleem te laten worden: „Als er één ding is geweest dat ik tot dusver in mijn leven heb geprobeerd, dan is het wel het begrip ”minderheid” het probleem van iemand anders te laten zijn in plaats van het mijne. Je kunt het niet veranderen. Denk niet dat iedereen je aanstaart omdat je zwart bent. Gebruik discriminatie nooit als excuus voor je eigen tekortkomingen”.

Spectaculair

Powell koos voor een militaire loopbaan, omdat er voor een jongen uit een minderheid eindjaren vijftig niet veel andere toekomstmogelijkheden waren. Na zijn studie aan het City College of New York schrijft hij zich in voor de opleiding voor reserveofficieren. In 1962 vertrekt hij als een van de 16.000 ”adviseurs” naar Vietnam. Zijn heldenmoed leveren hem een Purple Heart en een Bronze Star op.

Zijn carrière was spectaculair, niet alleen in het leger maar ook in de politiek. „Iedereen kon het zien”, zegt Caspar Weinberger. „Hij had buitengewone capaciteiten, hij was intelligent”. Dat was in 1972. Weinberger haalde hem toen binnen als ”White House Fellow”. Kort daarop liep Powell rond als Carlucci's adviseur. Vervolgens nam hij Carlucci's plek in: nationaal veiligheidsaviseur van Ronald Reagan. Ten slotte klom hij onder George Bush op tot voorzitter van de Joint Chiefs of Staff. Powells eerste dag als voorzitter herinnert Pentagon-woord-voerder Pete Williams zich nog goed: „De nieuwe voorzitter boezemde vertrouwen in. Met zijn persoonlijkheid vulde hij de hele ruimte. Hij had een aureool van: Ga aan de kant, ik ben de voorzitter”.

Abortus

Zelfbeheersing, vertrouwen en gezag kwalificeren Powell als hoofdbewoner van het Witte Huis. Zowel de Republikeinen als de Democraten hopen dat hij zich uiteindelijk bij hen zal aansluiten. Onder de Republikeinen heeft hij zijn beste vrienden. Met de Democraten kan hij minder goed over de baan. Het lijkt alsof hij zich ergert aan hun gebrek aan discipline. „Tegelijkertijd”, aldus Powells officieuze biografie: „heeft hij moeite met het oprukken van de sterke, rechtse vleugel binnen de Republikeinse Partij”. Vrienden zeggen dat de generaal pro-abortus is, maar de zaak niet op de spits wil drijven.

Als Powell ooit een kans als president wil maken, moet hij behendig met polariserende issues als abortus, rassendiscriminatie en gezondheidszorg omspringen. Hij kan zich beter concentreren op Amerika's rol in het buitenland en proberen de orde in eigen land te herstellen. Powell kan zijn visie op Amerika met overtuiging brengen.

Sticker

Maar dat brengt hem slechts een stuk op weg. Op een gegeven moment zal hij met een analyse moeten komen waarin hij uiteenzet waar het misging in Amerika, waarom de machtigste en welvarendste natie ter wereld dezer dagen zo ongelukkig met zichzelf is en wat hij daaraan wil doen. In Washington denkt men dat hem dat niet zal lukken: „Zijn sterkste dag als kandidaat zal zijn eerste zijn”, stellen sceptici.

Als Powell is wie hij zegt te zijn, zal dit hem er niet van weerhouden de handschoen op te rapen. Een paar weken geleden haaide op de snelweg in New Jersey een auto hem in. Op de achterruit zat een met de hand geschreven sticker geplakt: ”Colin Powell for president”. Powell vertelt de anekdote met smaak aan al zijn vrienden en kennissen, die het op hun beurt doorvertellen. Het kan nog een jaar duren voordat er een antwoord komt op de vraag die politiek Amerika het meest bezighoudt. Colin Powells moment om de knoop door te hakken komt in ieder geval.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen