Uien beschermen tegen maagkanker

Dit zijn de belangrijkste conclusips uit het onderzoek "Onion and leek consumption, garlic supplement use and the incidence of cancer", waarop mevrouw drs. E. Dorant aanstaande vrijdag hoopt te promoveren aan de Rijksuniversiteit Limburg. Zij werkt als arts bij de vakgroep epidemiologie van deze universiteit.

Recente aanwijzingen dat het eten van groenten die tot de familie van de ui-achtigen behoren, mogelijk het risico op kanker kunnen verkleinen, vormden de aanleiding om dat verband te onderzoeken in een grootschalig onderzoek naar voeding en kanker dat sinds 1986 in Nederland wordt uitgevoerd. Er wordt vooral gekeken naar de eventuele invloed van de consumptie van uien en prei en het slikken van knoflookpillen op het ontstaan van kanker.

Leefgewoonten

In september 1986 hebben zo'n 120.000 Nederlanders tussen de 55 en 69 jaar een uitgebreide vragenlijst ingevuld. In een toelichting zegt mevrouw Dorant dat de vragenlijst naast gedetailleerde vragen over de voedingsgewoonten van de deelnemers, waaronder de consumptie van uien en prei, een vraag bevatte over het gebruik van voedingssupplementen, zoals knoflookpillen. „Ook werden er vragen gesteld over de medische voorgeschiedenis en leefgewoonten die met kanker te maken hebben, zoals roken en het gebruik van alcohol".

Om te kijken wie van de totale groep deelnemers sinds het invullen van de vragenlijst kanker heeft gekregen, is gebruik gemaakt van de gegevens van de regionale kankerregistraties en het Pathologisch anatomisch landelijk geautomatiseerd archief (Palga). De deelnemers hebben vooraf hun toestemming gegeven voor deze manier van werken. Voedingsgegevens van mensen die in de eerste drie jaar na het invullen van de vragenlijst een bepaald type kanker kregen, zijn vergeleken met die van deelnemers die geen kanker kregen.

Volgens mevrouw Dorant geeft de uitkomst van haar onderzoek een precieser beeld van de verhouding tussen voeding en kanker dan eerdere studies op dit gebied. „In de onderzoeken in het buitenland vergelijkt men groepen mensen met kanker met mensen zonder kanker. Pas achteraf gaat men naar de voedingsgewoonten vragen. Dit kan echter problemen opleveren, omdat mensen soms jaren later moeten bedenken wat ze vroeger aten. In ons onderzoek is eerst gekeken wat mensen eten en daarna wie wel en niet kanker kregen. Ook kon ik in deze cohort-studie (een groep mensen wordt hierbij tijdens een aantal jaren gevolgd) ook met veel meer factoren rekening houden".

Maagkanker

Maagkanker komt vooral onder oudere Nederlanders relatief vaak voor, maar minder vaak dan borstkanker bij vrouwen en longkanker bij mannen, weet mevrouw Dorant. Het promotie-onderzoek laat zien dat het eten van ui een beschermende werking heeft als het gaat om maagkanker. Bij mensen die per dag minstens een halve ui eten, blijkt de kans op maagkanker twee keer zo laag als bij mensen die geen uien eten.

De promovenda wil overigens niet beweren dat mensen nu opeens meer uien moeten eten. „Uit ander onderzoek blijkt al dat een groot percentage van de ouderen wel uien eet. Van de mensen in ons onderzoek die maagkanker kregen, bleek een kwart geen uien te eten. Op grond van dit onderzoek durf ik geen aanbeveling te doen dat mensen meer uien moeten eten om hun risico op maagkanker te verkleinen. Dan zouden ook andere factoren beter onderzocht moeten worden".

Mevrouw Dorant pleit ervoor dat in verder onderzoek nog wordt gekeken of de beschermende werking van uien afhangt van de manier van bereiden. „Ik verwacht het wel, omdat door koken of bakken er andere verbindingen ontstaan. Zo zie je dat je van een rauwe ui gaat huilen, terwijl je daar bij een gebakken exemplaar geen last van hebt. Er is echter niet onderzocht in welk verband dit staat met kanker. Uit ander onderzoek blijkt wel dat het grootste deel van de oudere mensen uien bereiden".

Bescherming

De mogelijkheid dat mensen hun consumptie hadden veranderd doordat ze al klachten hadden voordat bij hen kanker werd ontdekt, is ook onderzocht, maar dit leidde niet tot andere resultaten. Bij mensen die nooit eerder last hadden gehad van een maagziekte werd ook een beschermende werking van het eten van uien gezien.

Het eten van uien houdt geen verband met het ontstaan van kanker van de maag in het overgangsgebied vanuit de slokdarm. Er is ook geen enkel verband gevonden met kanker van de longen, borst, dikke darm en endeldarm. Uit het onderzoek blijkt verder dat het eten van prei geen invloed heeft op bovengenoemde vormen van kanker.

Een ander opvallend resultaat is dat het gebruik van knoflookpillen niet leidt tot een lager risico op het krijgen van kanker aan longen, borst, maag, dikke darm of endeldarm. „Dit is het eerste epidemiologisch onderzoek waarin de relatie tussen het gebruik van knoflookpillen en het ontstaan van kanker bij mensen is geanalyseerd. Knoflooksupplementen bevatten mogelijk ook de geurstoffen waarvan men denkt dat ze kanker kunnen voorkomen", aldus de promovenda. De werking van verse knoflook kon in de studie niet worden onderzocht omdat de consumptie hiervan onder de deelnemers van de enquête erg laag is en er geen vraag naar het gebruik van verse knoflook in de vragenlijst was opgenomen.

Hamsters
Het is opvallend dat onderzoekers van het Illinois Institute of Technology in Chicago twee jaar geleden tot de conclusie kwamen dat knoflook wel degelijk zou beschermen tegen kanker. Zij gaven honderd hamsters een organische zwavelverbinding die in knoflook aanwezig is. Daarna stelden zij de dieren bloot aan een stof die kanker veroorzaakt in de luchtpijp.

In een controlegroep van hamsters die het zonder knoflook in het voer moesten doen, kreeg 46 procent kanker. Van de hamsters die wel knoflook kregen, kreeg slechts 14 tot 19 procent kanker. Ten slotte was er nog een groep hamsters die geen knoflook te eten kregen, maar itlademden doordat zij in een ruimte waren opgesloten waar een zware knoflooklucht hing. Ook in deze groep ontwikkelden zich veel minder tumoren.

Mevrouw Dorant kent deze studie, maar hecht er minder waarde aan dan aan onderzoek bij mensen. „De meeste zogenaamde bewijzen worden via proeven met dieren gevonden. Men isoleert dan de stof die in knoflook de geur veroorzaakt en stelt hamsters, ratten en muizen bloot aan een belachelijk hoge dosis. Men deinst er niet voor terug een hoeveelheid te gebruiken die bij mensen gelijk staat aan 14.000 tenen knoflook".

„Het meest zwaarwegende bewijs is voor mij nog altijd het onderzoek bij mensen. In landen waar veel knoflook wordt gegeten, zoals Spanje en Italië, heeft men mensen met kanker en mensen zonder kanker met elkaar vergeleken. Ook uit die onderzoeken zou blijken dat knoflook een beschermende werking kan hebben, maar dat is voor mij meer een aanwijzing dan een bewijs".

Weinig waarde

Voor de promovenda hebben knoflookpillen bij het voorkomen van kanker weinig waarde. „Al zullen fabrikanten uiteraard blij zijn als iemand zegt dat deze pillen een beetje goed zijn. Deze voedingssupplementen vallen onder de Warenwet. Daarom mag er bijvoorbeeld alleen maar op staan dat het goed is voor de weerstand. Men zal zich niet uitlaten over een eventueel genezend effect".

Uit de Landelijke Voedselconsumptiepeiling die in 1987 en 1988 is gehouden, blijkt dat meer dan 4 procent van de Nederlanders boven de 50 jaar elke dag trouw knoflookpillen slikt. „Er wordt van alles en nog wat toegeschreven aan knoflookpillen. Van oudsher is het een antibacterieel middel. Op basis van verschillende onderzoeken, waarbij de bewijzen voor mij te mager zijn, wordt gezegd dat knoflook zou helpen tegen hart- en vaatziekten".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen