"Profetisch troostboek" over Job bewijst Israël geen dienst

De schrijfster, G. A. van der Spek-Begemann, vermoedt dat de geschiedenis van Job een afspiegeling zou kunnen zijn van de geschiedenis van het joodse volk. Zij wil ons meenemen op een zoektocht naar de juistheid van dit vermoeden, te meer omdat, mocht deze veronderstelling juist blijken, dit veel te zeggen zou hebben over de verhouding Kerk en Israël. Welnu: Mijn belangstelling voor een nauwkeurige exegese en mijn liefde voor het joodse volk deden mij met veel belangstelling deze zoektocht volgen. Echter, ook met aarzeling: Degene die met een uitleg over een bijbelboek komt die behoorlijk nieuw is, moet wel over sterke papieren beschikken. Oorspronkelijkheid in de uitleg dient immers gepaard te gaan met deugdelijkheid van diepgaand tekstonderzoek. Daarom verwachtte ik een taalkundige en theologische uitleg te vinden van tekst tot tekst; desnoods van hoofdstuk tot hoofdstuk, met een duidelijke verwijzing naar andere schriftplaatsen.

Teleurgesteld

In die verwachting werd ik teleurgesteld. In plaats van het plegen van een grondig Schriftonderzoek verliest de schrijfster zich in allerlei denkbeelden waaraan een grondige theologische onderbouwing ontbreekt.

Om een enkel voorbeeld te noemen: Op pag. 1 wordt verwezen naar Jakobus 5:7-11, de enige plaats in het Nieuwe Testamant waar Job wordt genoemd.

Opgemerkt wordt dat de volharding van Job betrekking heeft op de komst des Heeren. En wel omdat in Jacobus 5 ook de messiaans-eschatologische tijd wordt genoemd, waarnaar Gods kerk uitziet. Bezien wij evenwel Jacobus 5:7-20 nauwkeurig, dan bemerken wij dat dit gedeelte één aansporing vormt tot volharding in het lijden dat ieder christen moet dragen. In mijn bijbeltje staat er dan ook boven: Vermaning tot geduld en gebed. Het is slechts zijdelings dat Jacobus de toekomst des Heeren hierbij betrekt (vergelijk Jacobus 5:8b).

De schrijfster trekt ook een vergelijking tussen het boek Job en het boek Openbaring (pag. 14 v.v.). Wat zijn de overeenkomsten? In de eerste plaats dat zowel het boek Job als het boek Openbaring niet in een bepaald genre geschriften onder te brengen zou zijn. Is dit zo?

Profetisch geschrift

Voor het boek Job geldt wellicht dat het moeilijk is onder te brengen in de groep profetische geschriften of in de groep wijsheidsboeken. Openbaring evenwel is toch zonder meer een profetisch geschrift dat wat literair genre betreft thuishoort in de apocalyptiek.

In de tweede plaats gaat volgens de schrijfster in beide boeken de hemel enkele keren open! Is dat niet eerder een zijdelingse overeenkomst dan een inhoudelijke parallel? In de derde plaats zou het in beide boeken gaan om het feit dat de geschiedenis vanuit de verborgenheid wordt geleid (pag. 15). En omdat Job maar één persoon is, zou met hem Israël worden bedoeld. Terwijl in het boek Openbaring de zeven gemeenten de Kerk symboliseren.

Gaat het in het boek Job om de geschiedenis van een volk? Naar mijn overtuiging zijn er te weinig argumenten die die stelling ondersteunen. Veeleer lijkt het mij toe dat het in het boek Job gaat om de beproeving waarmee God Zijn kinderen loutert en staalt in het geloof. Daarachter gaat schuil heel de vraag van het lijden van de gelovigen. In heel haar boek draagt de schrijfster haar bewondering en liefde voor het joodse volk uit. Of ze daarbij recht doet aan de Schriftgegevens van het boek Job, is de vraag.

Te ver

Bovendien gaat zij in haar laatste hoofdstuk beslist te ver als zij de schuld van de verwijdering tussen kerk en Israël alleen bij de kerk zoekt. Als de schrijfster op pag. 142 stelt: „In de Handelingentijd was de joodse geschiedenis uitgelopen op (niet vastgelopen) de messias van het volk van het kruis. In de twintigste eeuw is de heidenchristelijke geschiedenis uitgelopen op (niet vastgelopen) een gekruisigd volk van Israels messias", dan is dit een simplificatie van de geschiedenis van Gods wonderlijke leidingen met kerk en Israël. Deze bewering staat dan ook op gespannen voet met de worsteling van Paulus in Romeinen 9-11 over de vraag of God Zijn oude bondsvolk verstoten heeft.

Paulus weet immers dat er een rest is naar de verkiezing door genade, die evenwel alleen door het geloof in Christus behouden wordt (Romeinen 11:5). De grote vraag in de ontmoeting tussen joden en cluistenen blijft: „Wat dunkt u van de Christus?" (vergelijk Handelingen 4:13). Die vraag komt in het geschrift van mevrouw Van der Spek onvoldoende tot gelding. Daarmee bewijst ze het volk Israël, hoe goed bedoeld ook, geen goede dienst.

N.a.v. "Job, het troostboek voor Israël", door G. A. van der Spek-Begemann; Uitg. Boekencentrum, Zoetermeer, 1992; 152 blz.; prijs 23,20 gulden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen