KHV is bedrijfstak die in beweging blijft

Reeds eerder (in 1985) verscheen een soortgelijk boek (met dezelfde titel), dat binnen een mum van tijd uitverkocht was. De Alk zag kennelijk een gat in de markt en liet een nieuwe uitgave het licht zien, geschreven door A. Boerma. Dit boek is geen herdruk, zo meldt de inleiding, maar gezien de vele ontwikkelingen in de kleine handelsvaart een nieuw boek, waarin historische informatie voor een deel terugkeerde.

Het boek zet na een inleidng in met een verhaal over schoeners en hun bouwers. In een oude publikatie komt de naam van de "Lilian Spliethoff' voor. Op 16 augustus 1917 wordt de proefvaart met dit schip gehouden. Aan het eind van het boek wordt uitvoerig stilgestaan bij de Amsterdamse rederij Spliethoff. Aanvankelijk opereerde de rederij in Rotterdam, ze werd later verplaatst naar Amsterdam. De vlootlijst meldt de namen van de "grachtschepen". Het boek zegt dat de rederij altijd aan vlootvernieuwing en tijdige vervanging gedaan heeft en daar wel bij heeft gevaren. De rederij, met in de beginjaren leden van de familie Spliethoff aan de top (waarin, inmiddels verandering kwam), is een voorbeeld van een onderneming die klein begon (hoofdzakelijk kustvaart van Europese havens naar de Scandinavische landen), maar waarvan de schepen nu de wereldzeeën bevaren.

Iets eigens

Boerma deelt in zijn boek mee dat bij de bouw het begrip standaard-schepen binnen de Nederlandse kustvaartgeschiedenis nooit veel waardering kreeg. „Van serie-schepen" huiverde men. Het mocht wel een beetje op elkaar lijken, maar er moest toch wel iets eigens aanwijsbaar blijven. In later jaren is men van dat strakke standpunt wel enigszins teruggekomen en rederijen hadden er dan ook minder moeite mee dan de zelfstandige kapitein-eigenaar van weleer".

Voor het geld dat bij de bouw van schepen op tafel moest komen telde ons land in het begin van deze eeuw een dozijn scheepshypotheekbanken. Deze zijn inmiddels verdwenen, ons land kent nu nog de Nederlandse Scheepshypotheekbank te Rotterdam. Overigens is het ook zo dat onze grote banken zich eveneens met hypotheekverstrekkingen op schepen zijn gaan bezighouden.

Dit boek vol informatie over de achterliggende vijftig jaar, met veel goede foto's (het lezen van de vaak uitgebreide bijschriften geeft duidelijk nog extra waarde aan het boek), staat ook stil bij de scheepsongelukken. Stormen hebben altijd hun tol geëist. Behalve dat er niet zelden mensenlevens te betreuren vielen, moesten er vaak veel kosten gemaakt worden om het schip weer te repareren.

Ieder schip heeft een verhaal. „Mooie en minder mooie, zoet en bitter, soms ook afhankelijk van degene die het verhaal vertelt".

In beweging

De kleine handelsvaart is in beweging. Vooral na de Tweede Wereldoorlog is een proces van veranderingen op gang gekomen. Wat eeuwenlang kustvaart werd genoemd, kwam het scherpst tot uiting bij de tjalken, de Wad- en Sontvaarders en de kustvaarder uit de jaren twintig en dertig. Geleidelijk aan kwamen er veranderingen in de richting van de kleine handelsvaart.

Ook waren er veranderingen wat het vaargebied betreft. Geen reisjes meer langs of dicht onder de kust. De tijd van verre reizen brak aan. De vermaarde 500 brt-grens werd vervangen door een 75 meter-grens en nu gelden weer andere regels. Regels die het al weer geruime tijd mogelijk maken grotere schepen te bouwen. De auteur stelt vast dat het verschil tussen de grote handelsvaart en de kleine handelsvaart dan ook steeds kleiner wordt. Kijkend naar de toekomst komt hij tot de conclusie dat „wellicht rond de eeuwwisseling die verschillen tussen deze twee historische begrippen zo klein zijn geworden dat men beter kan gaan spreken van algemene wereldvaart. Met een ondergrens voor de kustvaart van weleer. In voortgaande vormen van Europese samenwerking, waarvan ook de zeescheepvaart in ons land de gevolgen kan vaststellen, is een méér eenduidige begripsopvatting over zeescheepvaart voor de hand liggend".

Bouw schepen

Nederlandse rederijen hebben niet altijd hun schepen in ons land laten bouwen, maar zijn ook wel uitgeweken naar elders, bij voorbeeld naar Japan. Uit de hier gebundelde informatie blijkt verder in welke mate de Nederlandse werven ook voor de buitenlandse markt gebouwd hebben. Verder in het boek nog aandacht voor de geschiedenis van een aantal rederijen.

Een literatuur- en een alfabetisch fotoregister completeren het boek. Ook nu weer, zoals we gewend zijn van De Alk, een goed verzorgd, prettig leesbaar en mooi geïllustreerd boek. Mensen die zelf op de in het boek genoemde schepen gevaren hebben, of hun familie, zullen de uitgave zeker op prijs stellen. Die belangstelling bleek al eerder, want het in 1985 uitgegeven boek "Coasters" was in korte tijd uitverkocht. Belangstellenden moeten er echter wel rekening mee houden dat voor de bijna 160 pagina's verlucht met circa 300 honderd foto's zes tientjes neergeteld moeten worden.

N.a.v. "Coasters (de laatste 50 jaar van de KHV)", door A. Boerma; uitg. De Alk-Alkmaar, 1992; 160 pagina's; prijs 59,90 gulden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen