Emigranten willen Nederlander blijven

In verschillende plaatsen zijn protesten op gang gekomen tegen artikel 15c van de Rijkswet op het Nederlanderschap. Daarin staat dat een Nederlander die niet in Nederland is geboren en na het achttiende levensjaar voor een onafgebroken periode van tien jaar in zijn geboorteland heeft gewoond, automatisch het Nederlanderschap verliest. Tienduizenden in Zuid-Afrika geboren zoons en dochters van Nederlandse emigranten worden hiervan op 1 januari 1995 het 'slachtoffer'. De wet is al op 1 januari 1985 in werking getreden. Dat de Nederlanders in Zuid-Afrika nu pas tegen de wet protesteren, heeft te maken met het feit dat vrijwel geen enkele emigrant op de hoogte was van de inhoud ervan. Pas toen het plaatselijke maandblad voor emigranten, de "Nederlandse Post", eind vorig jaar naar de mening van haar lezers vroeg over artikel 15c, beseften de emigranten wat er aan de hand was. Er kwamen honderden reacties los. De meeste waren emotioneel. En de redactie werd bestormd met vragen. In een gezamenlijke protestbrief van alle Nederlandse verenigingen in Zuid-Afrika (met een totaal ledental van meer dan tienduizend) wordt de wetgeving onbillijk genoemd. „Wij, die direct door deze wet worden geraakt, hebben er absoluut geen inspraak in gehad", zeggen de Nederlandse clubs.

Handtekeningenactie

In Durban namen plaatselijke emigranten het initiatief tot een handtekeningenactie. Zo'n 150 Nederlanders ondertekenden een 'open brief aan Nederland', waarin het protest wordt verwoord. „Deze radicale wetgeving, uniek in de wereld, dwingt een Nederlands onderdaan die verkozen heeft de Nederlandse nationahteit te behouden Zuid-Afrika te verlaten. Het betreft hier hoofdzakelijk een eerste buiten Nederland geboren generatie, die zich nog sterk met Nederland verbonden voelt, daar ook meermalen is geweest en er nog familie heeft", zeggen de ondertekenaars.

Behoud van het Nederlanderschap is alleen mogelijk als de betrokkene voor een niet nader bepaalde periode buiten Zuid-Afrika gaat wonen. Dat hoeft niet noodzakelijkerwijs Nederland te zijn. Vóór 1985 konden kinderen van emigranten die Nederlander wilden blijven een "kennisgeving tot behoud van het Nederlanderschap" indienen. In de nieuwe wet is die mogelijkheid geschrapt, waardoor verlies van het Nederlanderschap onherroepelijk is geworden. Nu wordt de betrokkene gedwongen Zuid-Afrika te verlaten met mogelijk verlies van baan en inkomen.

„Zij wel"

Wat de Nederlanders in Zuid-Afrika enorm dwars zit, is het contrast tussen de manier waarop Nederland zomaar het Nederlanderschap kan intrekken en de soepele behandeling die zoveel buitenlanders in Nederland schijnen te krijgen. „Ze knijpen ons af, maar buitenlanders leggen ze in de watten. Die kunnen heel gemakkelijk Nederlander worden", aldus een boze emigrant.

De wet, en dan vooral artikel 15c, kan hele gezinnen verscheuren. Neem het geval waarbij een kind van Nederlandse immigranten in Nederland is geboren maar al sinds zeer jonge leeftijd in Zuid-Afrika woont. Dit kind behoudt de Nederlandse nationaliteit ook al is het nooit uit Zuid-Afrika weggeweest. Een broer of zus die in Zimbabwe is geboren maar sindsdien in Zuid-Afrika woont blijft ook gewoon Nederlander. Maar broers en zusters die wel in Zuid-Afrika zijn geboren en daar zijn blijven wonen, verliezen hun Nederlanderschap. In hun open brief zeggen de ondertekenaars dan ook: „Deze nieuwe en duidelijk slecht doordachte wetgeving, goedgekeurd door mensen die gekoesterd leven in een sociale welvaartstaat, is uiterst eenzijdig, oneerlijk en zelfs wreed. Werden Nederlanders buiten Nederland, die pas recentelijk hun parlementaire stem in het buitenland mogen uitbrengen, ooit geraadpleegd? Hebben ambassades enquêtes gehouden?" De ondertekenaars menen dat de manier waarop de Rijkswet door het Nederlandse parlement is behandeld „niet erg democratisch" is.

Internationaal protest

De Nederlanders in Zuid-Afrika proberen een internationaal protest op gang te brengen om te proberen de wet, en dan vooral artikel 15c, ongedaan te maken. Daartoe zijn contacten gelegd met Nederlanders in Australië, Nieuw-Zeeland en Canada. Duidelijk is wel, dat vooral Nederlanders in Zuid-Afrika zich persoonlijk door de wet 'gepakt' voelen. In tientallen brieven aan de "Nederlandse Post" worden twijfels geuit over de toekomst van Zuid-Afrika en wordt het Nederlandse paspoort gekoesterd als een verzekering voor later: wat gebeurt er als het hier misloopt? Wat moet je dan met een Zuidafrikaans paspoort? Straks hebben we hier een zwarte regering: wat gaat die doen met blanken die een Zuidafrikaans paspoort hebben?

In de open brief wordt nadrukkelijk om herziening gevraagd. „Wij zouden het minder onrechtvaardig vinden indien het verlies van het Nederlanderschap slechts de tweede buiten Nederland geboren generatie zou treffen", zeggen de Nederiandse immigranten die verder de hoop uiten dat Nederland gehoor zal geven aan deze 'oprechte' klacht. Verder hoopt men dat de Tweede Kamer zich opnieuw over deze zaak zal buigen. lÉlM

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen