Fort Kijkduin gaver dan vermoed

„Vier jaar hebben we over de duinen gelopen zonder dat we wisten dat de grachtmuur nog aanwezig was. Toen we begonnen met het weghalen van een stukje beton dat boven een duintop uitstak, bleek de oude muur er aan vast te zitten. Natuurlijk kenden we de vestingwerken, maar volgens ons was de buitenkant geheel verloren gegaan bij de grote afbraak van het fort in 1883". Rob van Beekhoven, coördinator van de Stichting Stelling Den Helder, is verrukt over de vondst die hij gisteren bekendmaakte.

Fort Kijkduin is een van de belangrijkste onderdelen van wat ooit het "Gibraltar van het Noorden" werd genoemd. Keizer Napoleon Bonaparte kwam naar Den Helder en gaf hoogstpersoonlijk opdracht tot de bouw van een verdedigingslinie die de stad aan de landzijde beter moest beschermen. Hij deed dat na een verassende aanval van Engelse troepen in Callantsoog in 1799. Drie verdedigingswerken moesten de huidige marinestad beveiligen. Van 1811 tot 1813 verrees het unieke fort Kijkduin. Daaraan werkten ook 1500 Spaanse krijgsgevangenen mee. Van Beekhoven verwacht dat het blootleggen van de zogenaamde contre-escarpmuur met de droge gracht het monument extra luister zal geven. De restauratie van het reduit, het vestingwerk waarin de verdedigers zich bij een aanval in laatste instantie terugtrokken, is inmiddels in volle gang. Tijdens een door bitter koude zeewind gehinderde wandeling toont Van Beekhoven het fort. Aan de binnenzijde van het enige overgebleven bastion zijn zelfs de roestige ijzers voor de kanonnen achter de schietgaten en delen van de 'toiletten' bewaard. Via een onderaardse gang komen we in het binnenfort, dat zelf alleen via een rolbrug aan de zogenaamde keelzijde (de achterkant) te betreden was.

Michiel de Ruyter
De omgeving ademt het niet onbelangrijke verleden van ons land als zeevarende natie. Het fort ligt als een vooruitgeschoven post op de hoogste plek in de kop van Noord-Holland. Bij deze plaats, waar al in de 16e eeuw een vuurbaken stond, speelde zich in 1673 de beroemde Zeeslag bij Kuikduin af. Tijdens dit zeegevecht versloeg de Nederlandse vloot onder Michiel de Ruyter de Engelse vloot.

In de loop der tifd was het fort aan grote veranderingen onderhevig. Op het reduit stond van 1822 tot 1875 een stenen vuurtoren met schietgaten. Die werd later vervangen door een 65 meter hoog gevaarte. In 1883 werd een groot gedeelte afgebroken. Er waren plannen voor een compleet nieuw fort ten zuiden van Kijkduin. Vooral in de 19e en de 20e eeuw werden wijzigingen aangebracht. Zo werd in 1859 een kruitkamer ingericht, is in 1897 een vuurleidingskoepel op het reduit gezet en plaatsten de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog een betonnen kap op het fort.

Enige in Europa

Deze kap is nu verwijderd dank zij medewerking van de genie. De muren konden het gewicht van het 60 centimeter dikke gevaarte niet meer dragen. De gepantserde vuurleidingskoepel, die boven het fort uittorent, is gespaard. „Als enige in Europa. Elders namen de Duitsers al deze koepels mee en smolten die om. Dat hij hier bleef staan, gaf aan dat ook zij het belang van deze strategische plek onderkenden", vertelt Van Beekhoven niet zonder trots.

De coördinator stond aan de wieg van de stichtjng, die de laatste jaren

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen