Als een prairiebrand over Nederland
Kanttekeningen ds. K. van Berghem bij theologische thrillers van Frank Peretti
Frank Peretti blijft aanwezig op de boekenmarkt. Evangelische boekhandels verhogen hun omzet met de romans van de Amerikaanse pinkstervoorganger. Onder Koers-lezers bleek hij de afgelopen zomer de favoriete schrijver. Uitgever Novapres spreekt van de christen-auteur die -uniek sinds Hall Lindsey in 1970- in een recordtijd van betrekkelijke onbekendheid naar grote verkoopcijfers doorbrak. De Middelburgse predikant ds. K. van Berghem is evenwel wat minder enthousiast.
Eind vorig jaar verscheen "Licht door de duisternis" van F. E. Peretti in Nederlandse vertaling. Wie het eerder verschenen "De duisternis aanwezig" gelezen heeft, herkent het stramien. Beide titels zouden overigens boven beide boeken kunnen staan.
Geen wetsgeschil
In deze roman wordt de strijd van een aantal gelovigen niet gevoerd tegen het door demonen beheerste Genootschap voor Universeel Bewustzijn, maar tegen het AGFA, de American Gitizen's Freedom Association: „Mensen van allerlei richtingen en achtergronden spanden daarin samen om de meest vrijzinnige en antichristelijke doeleinden na te streven. Van buiten zag hun streven er mooi, deugdzaam en vrijheidslievend uit, maar in wezen was net het Kwaad in hoogsteigen persoon. De meeste processen in Amerika tegen christenen en kerken hadden de steun van de AGFA met haar afdelingen en medewerkers overal in het land" (pag. 73).
Op de christelijke school in Bacon's Gorner is een meisje dat door een demon bezeten is, geslagen. De AGFA gebruikt dit om de vrijheid tot inrichting van het eigen onderwijs binnen de christelijke school wettelijk aan banden gelegd te krijgen. Ds. Mark Howard concludeert echter: „Luister, mensen, dit is niet een of ander wetsgeschil, het is een geestelijke strijd" (pag. 140).
Sally Beth Roe
Die geestelijke strijd spitst zich met name toe op de 36-jarige Sally Beth Roe, eens betrokken bij en nu opgejaagd door de AGFA. Ze ontdekt dat ze de Bijbel een kwart eeuw uit haar leven verbannen heeft: „Ze had het gekleineerd als een overschatte bloemlezing van mythen, aanstoot genomen aan zijn bekrompen morele inzichten, afgedaan als benauwend en autoritair en het genegeerd als ouderwets, een blok aan het intellectuele been van de mensheid" (pag. 286).
Ook deze roman van Peretti heeft iets thriller-achtigs. Wie zal overwinnen? Het Omega Gentrum, dat „verouderde ideeën als nationalisme, onderdanigheid aan een onduidelijk opperwezen en de oude judeo-christelijke opvattingen over goed en kwaad overboord wil gooien" en dat een nieuwe visie op de wereld wil vestigen, waardoor „onze kinderen ontdekken dat de aarde, de natuur en de krachten van de geest een eenheid vormen?" (pag. 163) Of overwint het groepje (verdeelde) gelovigen in Bacon's Gorner, gesteund door de hemelse legermacht? De verdeeldheid van de christenen maakt het er voor de engelen niet gemakkelijker op. Aanvoerder Tal signaleert dat „onze gebedsdekking nog nooit zo zwak is geweest" (pag. 256).
Hier en daar is er in deze roman wat slordig vertaald, wat in mindering komt op het beeldend vermogen van de auteur.
Gevaren van New Age
Uitgever Novapres zegt deze romans met name uit te geven vanwege Peretti's waarschuwen tegen de New-Age-beweging. „Wij hadden al enkel titels over de gevaren van New Age op de markt gebracht. Enkele elementen uit deze roman tonen die ook. Daarbij komt dat we de beschrijving en het functioneren van de gemeente treffend vinden. Dat Frank Peretti dit verpakt in een spannend verhaal, is voor ons alleen maar iets extra's".
Hoe is uw mening over de wijze waarop Peretti omgaat met demonen en engelen?
„Ik denk niet dat we het boek uitgaven om de manier waarop hij hiermee omgaat. Peretti brengt deze geesten wel dichter bij ons. Zijn voorsteUing is niet afstotend.
Over de vraag of deze auteur bij ons past, hebben we eerlijk gezegd niet zo goed nagedacht. We proberen ons fonds niet in een bepaalde richting te buigen. Onze uitgeverij heeft een wat meer evangelisch karakter. We hebben Hall Lindsey uitgegeven, Bruce Narramore, Tim Lahaye. En Packer. Mensen die allemaal wat in het midden staan".
Nichtje van de schrijver
Het is al jaren geleden dat ds. K. van Berghem, baptistenpredikant en woonachtig in Middelburg, in aanraking kwam met het werk van Frank Peretti. „Mijn zoon zat in de tijd dat ik predikant in OostFrankrijk was, op een Ganadese zendingsschool in Black Forest Academy in het Zwarte Woud, vlak bij Bazel. Een van de leraressen was een Peretti, een nichtje van de schrijver. Vers van de pers arriveerde het eerste duisternis-boek zodoende op die school. Het sloeg als een vlam in de pan in die gemeenschap, een Engelstalige gemeente van een paar honderd mensen. Later is dat grote enthousiasme wat verminderd.
Ik meen dat Peretti met zijn duisternis-boeken vreselijk boeiende romans geschreven heeft, maar mijn bezwaar is dat zijn gedachten ingepast worden in de theorie van het buitengesloten midden.
Wat ik hiermee bedoel? "The excluded middle" is een ontwerp geweest van prof Paul G. Hiebert, antropoloog en hoogleraar in Galifornië. Hiebert is als zoon van zendelingen in India geboren en zag hoe westerse zendelingen worstelden met de demonische wereld. Mensen gingen over tot het christendom, werden ziek en kregen de opdracht te bidden en de dokter te bezoeken. Maar er gebeurde niets, waarna ze terugvielen in handen van de medicijnman, in een animistische denkwereld. Hiebert zag dit plaatsvinden en heeft geprobeerd dit denken in een schema te zetten. Hij creëert dan "the excluded middle"; in het westerse denken zijn het natuurlijke en het bovennatuurlijke van elkaar gescheiden. Hij schuift dit midden daartussen, om aan westerse zendelingen duidelijk te maken hoe die animisten denken".
Panklaar voor evangelischen
„Prof Peter Wagner, die aanvankelijk samen met John Wimber ook actiefin de gemeentegroei-beweging was, heeft dit gezien en uitgewerkt. Wimber heeft het schema panklaar voor evangelische christenen gemaakt om de geestelijke strijd te voeren. Zo komt Peter Wagner tot een herinterpretatie van Efeze 6:12, de strijd tegen de geestelijke boosheden in de lucht. Naar het voorschrift van Paulus gaat het hier in de beschrijving van de wapenrusting van een christen om een defensieve strijd, maar Wagner bouwt dit schriftgedeelte om tot een offensieve, geestelijke strijd, waarbij hij zich baseert op de Koninkrijkstheologie van George E. Ladd.
Als je deze dingen nu in elkaar gaat schuiven, kom je op een terrein waarvan wij als orthodoxe christenen zeggen: „Dit klopt niet meer". Deze gedachten verspreiden zich nu als een prairiebrand over ons land. Als ik dan de romans van Peretti erbij neem, blijkt -hoewel het wellicht nooit zijn bedoeling is geweest- dat die boeken te gebruiken zijn als een illustratie van dit onbijbelse denken. Hij geeft er een fantastische beschrijving van".
Meeslepend
„We hebben hier te doen met een mengeling van bijbelse waarheid en fantasie. Door Peretti's meeslepende wijze van schrijven kan dit de lezers gemakkelijk parten spelen. Waar er veel onwetendheid bestaat op het terrein van de boze geesten in de hemelse gewesten en dit onderwerp vandaag zo veel aandacht krijgt, bestaat het gevaar dat deze roman van Peretti als een gids zou kunnen dienen voor het voeren van de geestelijke strijd".
N.a.v. "Licht in de duisternis", door F. E. Peretti; uitg. Novapres, Apeldoorn, 1992; 430 biz.; prijs 34,50 gulden.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 26 februari 1993
Reformatorisch Dagblad | 28 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 26 februari 1993
Reformatorisch Dagblad | 28 Pagina's