Ruimte voor burgerlijk ongehoorzamen in kerk

De uitspraak volgt op een uitgebreide studie naar burgerlijke ongehoorzaamheid waartoe de synode in 1985 opdracht had gegeven. De belangrijkste aanleiding daarvoor was de toenmalige discussie in de kerken en de vredesbeweging over de vraag in hoeverre burgerlijke ongehoorzaamheid was geoorloofd nadat de regering tot plaatsing van kruisraketten had besloten.

De bedoeling was dat er meer duidelijkheid kwam over de ethische keuzen die christenen moeten maken als de overheid besluiten aanneemt of wetten uitvaardigt die zij in strijd met hun geweten achten. Heeft de kerk hierin dan een begeleidende of zelfs leidende taak, was de volgende vraag.

Terughoudend

Het deputaatschap concludeert in zijn rapport dat de kerk zich terughoudend tegenover burgerlijke ongehoorzaamheid moet opstellen. Wel moet ze mensen die ervoor kiezen „moreel, pastoraal en diakonaal" steunen. Ze kan echter niet hun verantwoordelijkheid overnemen. Kerkeraden en synodes moeten een daad van burgerlijke ongehoorzaamheid dan ook niet officieel sanctioneren of verwerpen. Een voorstel om deze conclusies ook officieel door de synode te laten uitspreken haalde het niet. „De uitspraak dat er principieel ruimte is omvat eigenlijk alles. De uitwerking daarvan moet aan de plaatselijke gemeente worden overgelaten", zo zei dr. F. T. Bos uit Nieuwegein.

Evenmin was er een synodemeerderheid voor de conclusie van de synodecommissie dat de kerk ook een taak heeft in de bezinning die voorafgaat aan burgerlijke gehoorzaamheid en dus meer kan doen dan burgerlijk ongehoorzame mensen begeleiden. Er komt dan ook geen vervolgopdracht, zoals de synodecommissie had voorgesteld.

Gevoeliger

Het deputaatschap was in zijn rapport van mening dat de vrees van veel mensen dat burgerlijke ongehoorzaamheid op grote schaal op chaos zal uitlopen, ongegrond is. „Acties van mensen als Gandhi en Martin Luther King hebben het recht gevoeliger gemaakt voor eisen van rechtvaardigheid", aldus het rapport, waarin voorts wordt onderstreept dat burgerlijke ongehoorzaamheid het onvervreemdbare recht van iedere burger is.

Studentenpredikanten

Plaatselijke kerken moeten volgens de deputaten zorgen voor een goede communicatie waarin de motieven van mensen die burgerlijk ongehoorzaam zijn, kunnen worden besproken. Bepleit wordt in dat verband steungroepen in kerken op te richten voor mensen die door hun actie in een isolement zijn geraakt.

Het breed moderamen van de Gereformeerde Kerken in Nederland is akkoord gegaan met de voorstellen van een werkgroep het aantal studentenpredikanten in universiteitssteden te beperken en plaatselijke gemeenten meer te laten betalen voor deze ambtsdragers^

Of de voorstellen uit het rapport "Studentenpastoraat nu en in de toekomst" realiteit worden, staat nog lang niet vast. Het hervormd moderamen, de gereformeerde synode en wellicht ook de hervormde synode moeten zich er nog over uitspreken.

De belangrijkste voorstellen zijn het terugbrengen van het aantal predikantsplaatsen van 29 naar 22 (door natuurlijk verloop), het aanstellen van vijf predikanten in steden met een hbo-opleiding en het vormen van een samenwerkingsorgaan uit het hervormd beraad en het gereformeerde deputaatschap voor het studentenpastoraat.

Gelijk

Dat orgaan moet ervoor zorgen dat over vijf jaar het aantal hervormde en gereformeerde studentenpredikanten gelijk zijn. De samenwerking zal vooral voor plaatselijke gemeenten financiële gevolgen hebben omdat het de bedoeling is dat beide kerken met ingang van 1993 evenveel gaan bijdragen aan de predikantsplaatsen. Nu betalen hervormde gemeenten vijftig procent van de kosten voor een predikantsplaats en hoeven gereformeerde kerken in principe niets te betalen.

Het voorstel is om plaatselijke gemeenten twintig procent te laten betalen. Vooral dit voorstel stuitte in het breed moderamen op verzet.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen