Dijkverbetering in stad Kampen een gigantische klus

Evenwijdig aan de IJssel loopt er sinds jaar en dag een dijk door de binnenstad van Kampen, al is deze vaak niet als zodanig te herkennen. Ter hoogte van de Bovenhaven verdwijnt de waterkering in de bebouwing en vervolgens loopt ze dwars door de stadskern. Slechts in de smalle steegjes aan weerszijden van de Oudestraat is het Kamper IJsseldijkje dan nog zichtbaar: niet meer dan een lichte ophoging in het wegdek. Wellicht ervaart de gemiddelde Kampenaar deze dijk als een historische bobbel uit ver vervlogen tijden.

Over zes jaar beschikt IJsselstad over échte dijken, waarvan de hoogte, afhankehjk van de plaats, zal variëren van twee meter (langs de IJssel) tot zo'n 80 centimeter (in de bebouwing). In het kader van het dijkverbeteringsprogramma van het waterschap IJsseldelta worden alle dijken langs de IJssel opgehoogd en verzwaard, om zo de theoretische kans op overstroming tot eenmaal in de 2000 jaar terug te brengen. „Kampen vormt de moeilijkste schakel in de ketting van te verbeteren dijkvakken in het uitmondingsgebied van de IJssel", verzucht H. Kok, die als hoofd van de technische dienst van het waterschap belast is met de uitvoering van de dijkversterking in Kampen. De definitieve plannen voor de nieuwe Kamper waterkering moeten in 1990 gereed zijn. De directe kosten die met de gehele operatie gemoeid zijn bedragen 28 miljoen gulden. Het Rijk neemt hiervan 80 procent voor haar rekening, en de provincie betaalt de overige 20 procent.

Inventarisatie

Momenteel is het waterschap IJsseldelta samen met medewerkers van gemeentelijke diensten, monumentenzorg. Rijkswaterstaat, provincie en de Heidemij (het adviesbureau van het waterschap) druk doende met wat Kok noemt „gedachtenvorming en inventarisatie van de mogelijkheden". „Er zijn wel honderd mogelijkheden voor een nieuwe waterkering in Kampen. We hebben vorig jaar een aantal reële en niet-reële tracés op papier gezet en laten zien aan de bevolking. Vervolgens hebben we met alle partijen bekeken welk tracé wel en welk tracé niet haalbaar is. Nu is het zover dat er drie mogelijkheden over zijn, waar we ons verder in zullen verdiepen".

De eerste behelst een tracé over de IJsselkade. Een tweede mogelijke dijk ligt daarachter en zou dwars door de stad moeten komen: van de Oranjesingel via de Ebbingestraat naar het ziekenhuis. De derde op papier uitgestippelde dijk loopt van de Beltweg over de Beneluxweg en de Europa-allee. Deze drie tracés zijn in eerste aanzet nader uitgewerkt. Pas als alle plussen en minnen van elke van deze tracés nader zijn bekeken, valt de uiteindelijke keuze op welk tracé de waterkering zal verrijzen.

Gigantische klus

Volgens Kok is dijkversterking in Kampen „een gigantische klus", omdat de verbetering grotendeels binnen een beschermd stadsgezicht plaatsvindt. Daar komt bij dat de ruimte voor een dijkverbetering in Kampen beperkt aanwezig is.

Hoe de 4,8 kilometer lange Kamper IJsseldijk er precies uit gaat zien staat nog niet vast. Kok: „Er komt in Kampen waarschijnlijk een dijk of twee dijken die zijn opgebouwd uit tientallen verschillende constructies. Elk tracé zal bestaan uit een reeks van detailoplossingen. De hoogte staat vast, maar de vorm waarin de dijk gegoten wordt kan zowel modern als klassiek zijn. Afhankelijk van de plaats zijn er verschillende varianten mogelijk, die uiteenlopen van ophoging van de bestaande weg, tot de bouw van een betonnen of stalen damwand. De één zegt: Je moet die dijk camoufleren; terwijl de ander juist vindt dat je door een moderne vormgeving de dijk duidelijk moet laten zien. Ook daarin zijn echter nog geen keuzes gemaakt. Materiaal- en vormkeuze van de nieuwe waterkering komen pas ter sprake in de laatste uitwerkingsfase".

De oude historische stadswal in het reeds bestaande stadspark noemt Kok als voorbeeld voor een geschikte plaats waar een damwand zou kunnen komen. Secretaris van het waterschap IJsseldelta, H. Rumph, ziet wel wat in een groene dijk ter hoogte van het tracé over de Europa-allee. „Daar heb je de ruimte. En bij de planvorming zijn hoogte en ruimte de eerste criteria".

Ondergronds

Een belangrijk aspect waar bij de plaatsing van een waterkering rekening mee moet worden gehouden is de zogenaamde ondergrondse infrastructuur. „Kabels, riolering en dergelijke vormen obstakels als er bij voorbeeld een dam de grond in moet. Daar zullen we dus terdege rekening, mee moeten houden", aldus Kok.

Kampen kenmerkt zich door en intensieve monumentale bebouwing en dat maakt de dijkversterking nog ingewikkeld. Mede vanuit dat oogpunt denkt Kok dat de bouw van de nieuwe waterkering niet zozeer technische, maar vooral bestuurlijke en maatschappelijke problemen oplevert. „In de stad wemelt het van plannen aangaande verkeer, wonen, recreatie en industrie. We zullen de dijkverzwaring moeten integreren in al deze gemeentelijke plannen en rekening houden met zeer veel belangen". Dat is ook de reden waarom het waterschap gekozen heeft voor een open voorbereidingsprocedure. „Bij verbetering van eenvoudige dijkvakken maken we eerst een plan en daarna leggen we het voor aan de belanghebbenden. In Kampen spreekt vanaf het begin iedereen zijn woordje mee. Alle partijen leveren hun inbreng. Dat is een langer proces, maar het verhoogt de betrokkenheid en zorgvuldigheid bij de komende dijkversterking in dit stedelijk gebied", vertelt Kok.

De Kampenaren te overtuigen van de noodzaak van een versterkte en verhoogde waterkering in de stad, behoort ook tot een van de vele hobbels op de weg naar de nieuwe en veilige dijk. „De bevolking kan zich moeilijk een voorstelling maken van ons voornemen. Het gevarenrisico van het IJsselwater wordt veelal onderschat. Het blijkt een groot probleem om de burgers te overtuigen dat de Kamper dijk noodzakelijk omhoog moet".

Gemengde gevoelens

Het gemeentebestuur van Kampen slaat met gemengde gevoelens de planvorming rond de waterkering gade: met name omdat het college van B en W zich verantwoordelijk voelt voor het Kamper stadsgezicht. Het is volgens wethouder G. K. Swillens ondenkbaar dat een hoge stalen (of betonnen) wand het fraaie stadsfront aan het oog zal gaan onttrekken. „We willen per se geen schade toebrengen aan het gezicht van de stad", benadrukt Zwillens, die zitting heeft in de werkgroep waarin vooral technisch overleg plaatsvindt over de dijkverzwaring. „Voor de gemeente Kampen staat de veiligheid en het behoud van het cultuur/historische erfgoed voorop. Dit afwegend samen met de financiële, inrichtings- en beleidsaspecten, komen we tot de keuze van een tracé. Gelet op de grootst mogelijke veiligheid zou een dijk direct aan de rivier het meest gunstig zijn, ook qua financiën. Maar dat is wel erg lelijk".

De gemeente Kampen neemt de gelegenheid te baat, door in combinatie met de dijkverzwaring enkele verbeteringen aan te brengen in de binnenstad op het gebied van recreatie en toerisme. „In samenwerking met de ondenemingsverenigingen zetten we op een rijtje wat we opnieuw willen inrichten in het oude gedeelte van de stad. De uitkomsten van deze gedachtenspinsels komen eind mei op tafel".

Wethouder Swillens vindt dat het 'groene hart' (het gebied rond de Broedersingel) zo-wie-zo heringericht moet worden. „Een mogelijk dijktracé langs de IJsselkade zou een functie kunnen krijgen van wandelgebied, terwijl daar tevens mogelijkheden gecreëerd moeten worden voor pleziervaart". Schetsen van de herinrichting worden aangeboden aan het waterschap, met de bedoeling dat deze geïntegreerd zullen worden in de plannen voor de dijkverbetering in Kampen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen