Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Bloedarmoede

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Bloedarmoede

Hoe gaat het? Over ziekte en gezondheid

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

Onlangs ontvingen wij een vraag over het ziektebeeld van pernicieuze anemie. De vraagsteller wilde graag weten wat dit nu eigenlijk is, en waarom het nodig is iedere twee maanden een leverinjectie bij de huisarts te halen. Anemie betekent bloedarmoede, vandaar dat we in deze aflevering dit onderwerp onder de loep willen nemen.

„Bloed kruipt waar het niet gaan kan" zegt men wel eens, en er wordt mee bedoeld dat dingen die men mogelijkerwijs niet verwacht toch kunnen gebeuren. Ons bloed kruipt inderdaad tot in de uiterste plekjes van ons lichaam, omdat zich overal cellen bevinden die zuurstof nodig hebben. Die zuurstof dient om te leven en om te groeien. Ook voedingsstoffen als suikers en eiwitten zijn nodig om alles in die kleine cel goed draaiende te houden. Het bloed is prima voor die taak uitgerust. De rode bloedcellen kunnen de zuurstof vervoeren en afgeven waar het nodig is, de bloedvloeistof die om de cellen zit, zorgt voor het vervoer van voedingsstoffen en afvalprodukten. De zuurstof wordt opgenomen in de longen en de afvalstof koolzuurgas wordt hier weer uitgeademd.

Hemoglobine

De rode bloedcellen bevatten een zuurstofbindende substantie. Deze stof, een bepaald eiwit, wordt hemoglobine genoemd, ook wel bloedkleurstof. Deze stof geeft het bloed namelijk zijn rode kleur. Hemoglobine is speciaal geschikt voor zuurstofbinding; we moeten dus een bepaalde hoeveelheid hebben om al onze cellen van voldoende zuurstof te voorzien. Is er te weinig hemoglobine dan spreekt men van bloedarmoede, in medische taal: anemie. Rode bloedcellen worden in het lichaam voortdurend vervangen.

De oude worden afgebroken in de milt, en nieuwe worden aangemaakt in het beenmerg, voornamelijk in de platte beenderen, zoals het borstbeen, de ribben en het heupbeen. Het merg ziet er bijna zo uit als in een soepbeentje, alleen wat roder van kleur.

Een rode bloedcel leeft ongeveer 120 dagen en wordt dan vervangen door een nieuwe. Om u een indruk te geven om welke hoeveelheden het gaat: elke milliliter bloed bevat ongeveer 5 miljard rode bloedcellen! Gemiddeld hebben we vijf liter bloed dus in totaal 25.000.000.000.000 rode bloedcellen!

IJzer

Het belangrijkste ingrediënt is, ijzer, hemoglobine bevat er veel van. Verder zijn er eiwitten nodig om weer nieuwe moleculen te maken. Omdat er toch tussen neus en lippen door wel wat ijzer verloren gaat moeten we elke dag ijzer in ons voedsel opnemen om de vraag een beetje aan te kunnen. IJzer zit in vlees, groene groenten en bruinbrood. Sommigen hebben veel ijzer nodig, zoals zwangere vrouwen, sportbeoefenaars en kinderen in de groei. Bij hen moet het bloedvolume ook groeien, dus er is extra ijzer nodig.

Als er een tekort aan ijzer ontstaat kan het lichaam onvoldoende hemoglobine aanmaken. Meestal worden eerst de lichaamsreserves aangesproken, maar deze zijn ook niet onuitputtelijk. Na verloop van tijd wordt het hemoglobinegehalte in het bloed minder. Men voelt dat wel degelijk: moeheid, koude handen en voeten, en slapte van de ledematen. Dit zijn allemaal verschijnselen van een licht zuurstoftekort in de lichaamscellen. Het hart probeert dit een beetje te compenseren door harder te gaan pompen. Zodoende wordt de bloedstroom groter waardoor het mindere hemoglobine zijn werk wat beter kan doen. De patiënten voelen dit als hartkloppingen.

Oorzaken

Hoe ontstaat nu eigenlijk een bloedarmoede? Uit het voorgaande zal u duidelijk zijn dat er een bepaalde evenwichtssituatie bestaat tussen aanmaak en afbraak. Als deze beide even groot zijn is er niets aan de hand. Zodra een van de twee veran-dert, loopt de toestand in het honderd. Als bijvoorbeeld door slechte voeding de ijzervoorraden op raken, wordt de aanmaak minder. De afbraak blijft gelijk, dus er ontstaat langzaam een tekort aan hemoglobine. Aan de andere kant kan ook de afbraak te hoog zijn. Dit kan optreden bij bepaalde ziektes als sikkelcel anemie, een ziekte die in de tropen voorkomt en erfelijk is. Er kan ook bloedverlies optreden, bijvoorbeeld uit een grote wond. Gelukkig kan het lichaam de aanmaak verhogen, mits er voldoende grondstoffen zijn. Binnen geringe tijd is de tijdelijke bloedarmoede weer hersteld. Een sluipend bloedverlies dat lang bestaat, bijvoorbeeld uit een bloedende maagzweer, kan een langzaam verlies aan ijzer geven, waardoor de voorraden leeg raken. Ook hier is het evenwicht weer verstoord.

Behandeling

Als er een voedingstekort aan ijzer bestaat is de therapie natuurlijk het innemen van extra ijzer. Dit gebeurt d.m.v. „staaltabletten". Deze tabletten bevatten een gemakkelijk resorbeerbare ijzerverbinding, zodat na enkele weken de anemie voorbij is. Het is echter nodig de tabletten nog enkele maanden te blijven gebruiken om de lichaamsreserves aan ijzer aan te vullen.

Andere oorzaken moeten echter ook worden uitgezocht. Een eenvoudige test is het nakijken van de ontlasting op bloedverlies. Als hier namelijk bloed in wordt gevonden is dit een aanwijzing voor een (kleine) bloeding in de darm. Dit kan zijn van een maagaandoening maar ook van bloedende aambeien. De behandeling bestaat dan uit het opheffen van deze bloeding.

Pernicieuze anemie

En dan nu de pernicieuze anemie. Deze soort van bloedarmoede komt niet door een ijzergebrek, maar door een tekort aan een ander bloedcelleningrediënt, namelijk Vitamine B 12. Deze vitamine is nodig om de celomhulsels te maken. Door een tekort worden de cellen van een mindere kwaliteit en kunnen moeilijker de hemoglobine vasthouden. Soms is het vitaminetekort ontstaan door slechte voeding, maar meestal is de maag de schuldige. In de maag wordt een stof gemaakt die meehelpt de vitamine in de darm op te nemen, als deze stof afwezig is kan dit niet gebeuren. Bij een bepaald soort maagontsteking treedt dit nogal eens op, vaak op oudere leeftijd. Het heeft hier dus geen zin om tabletten te slikken, de vitamine wordt toch niet opgenomen! Vandaar dat er injecties gegeven worden, om de vitamine in het lichaam te brengen. Vroeger heetten die leverinjecties, omdat ze gemaakt werden van leverextracten. Lever bevat namelijk veel vit. B 12. Tegenwoordig is de zuivere stof voorhanden. Omdat men pas in de jaren dertig de behandeling wist, werd de ziekte voordien perniciosa genoemd, wat verderfelijk betekent. Gelukkig is de aandoening nu niet verderfelijk meer, maar eenvoudig te behandelen.

Dit artikel werd u aangeboden door: Reformatorisch Dagblad

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 13 mei 1983

Reformatorisch Dagblad | 22 Pagina's

Bloedarmoede

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 13 mei 1983

Reformatorisch Dagblad | 22 Pagina's